Sztuka nowoczesna i współczesna- aspekty techniczne, materiałowe i konserwatorskie 1402-SNTK-3z-S1
Przedmiot ma pomóc w pełniejszym zrozumieniu dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej i jej ewolucji od awangardowych doświadczeń w kierunku sztuki najnowszej. Prezentacja wybranych zagadnień nie ma jednak w założeniu mieć charakteru klasycznego ujęcia chronologii stylów lub kierunków. Nacisk zostanie położony na proces powstawania dzieła, twórcze wybory materiałowe artysty oraz wynikające z użytych technik efekty estetyczne i ekspresyjne, a często i znaczeniowe dzieła. Z jednej strony w ramach konwersatorium wskazane zostaną aspekty konceptualne i bogactwo nowych znaczeń, z drugiej powiązanie ich z dużo trudniejszymi do pełnej analizy nietypowymi materiałami, ich nieklasycznymi zestawieniami, autorskimi technikami. Do studia artysty zostają wprowadzone farby przemysłowe, obiekty masowej produkcji, nowe tworzywa jak plastik, żywice sztuczne, szkło, nowe stopy metali, czy zupełnie efemeryczne materiały pochodzenia organicznego. W ramach konwersatorium student w założeniu powinien nauczyć się obserwować nowe materiały i techniki jako - wyraźniej jeszcze, niż w przypadku dzieł tradycyjnych - nośniki idei. Obserwacje kolejnych przykładów powinny prowadzić go do zrozumienia ścisłych współzależności „asortymentu” pozostającego do dyspozycji artysty oraz finalnego efektu dzieła. Począwszy od wagi tub artystycznych i nowych syntetycznych pigmentów dla rozwoju nowoczesnego malarstwa plenerowego i rewolucji impresjonizmu, przez użycie materiałów codziennego użytku jako koniecznego elementu syntetycznej fazy kubizmu, aż po przykłady istotności użycia nitrocelulozowych farb przemysłowych dla narodzin action painting Pollocka, czy akryli dla dojrzałego malarstwa Hockneya, Morrisa Louisa i Lichtensteina. Prace niemalarskie, mobile, instalacje obiekty trójwymiarowe pozwolą wprowadzić kolejne ważne aspekty, podobnie jak założenia sztuki konceptualnej. „Czytanie” dzieła od strony warsztatowej, z zaakcentowaniem procesu twórczego, materialnej i powiązanej z nią znaczeniowej strony dzieła, pozwoli przejść do zupełnie nowej ontologii i filozofii konserwacji, która w zetknięciu z nowoczesnym, a zwłaszcza współczesnym dziełem sztuki, musi stanąć wobec podstawowych pytań - czy w ogóle konserwować dzieło, które jego części uznać i na jakiej podstawie za najbardziej integralne, co czynić z dziełami w założeniu artysty podlegającym zmianom, jak konserwować instalacje, a jak dzieła konceptualne. Nowe rozwiązania konserwatorskie wiążą się także z nowymi materiałami - akrylami, plastikiem, bawełnianym płótnem w miejsce lnianego, oraz ogromną ilością materiałów nieartystycznych, nigdy nie projektowanych jako trwałe i gotowe do użycia przez twórcę. Te nietypowe sytuacje pozwolą na próbę redefinicji niektórych założeń konserwatorskich, bardzo „ożywczych” także w dla tradycyjnej konserwacji zabytków. Będzie to również asumpt do zaprezentowania „wrażliwości” sztuki najnowszej, wymagającej ochrony paradoksalnie w większym stopniu, niż choćby sztuka średniowieczna. Zupełnie nowym, dynamizującym elementem procesu współczesnej konserwacji jest również obecność jej autora. Zostanie ona zaprezentowana na podstawie własnych doświadczeń prowadzącego w kontakcie m. in. z Davidem Lynchem, Mariną Abramović, Gustavem Metzgerem, Janem Berdyszakiem, Jarosławem Kozłowskim, Natalią LL, Massimo Bartolinim, Christiane Loehr, Xarene Eskandar i innymi artystami. Dzieła obejmują w dużej części te prezentowane w Centrum Sztuki Współczesnej Znaki czasu oraz znane prowadzącemu z autopsji z kolekcji europejskich i amerykańskich. W efekcie konwersatorium ma prowadzić do pogłębionego zrozumienia dzieła sztuki nowoczesnej i współczesnej, zwłaszcza w relacji do procesu twórczego, użytego materiału i techniki, ale i do krytycznego spojrzenia na tradycyjną myśl konserwatorską, nie w pełni przystającą do również - jak klasyczne zabytki - wymagającego ochrony dziedzictwa nowoczesności oraz wciąż powstającej „na naszych oczach” spuścizny” współczesności.
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Kryteria oceniania:
Ndst ≤ 50 %
dst 51-60 %
dst plus 61-70 %
db- 71-80 %
db plus 81-90 %
bdb- ≥ 91 %
Literatura
1. Appelbaum B., Conservation Treatment Methodology, Elsevier 2007.
2. Bogdańska-Krzyżanek M., Egit-Pużyńska J. (red.), O opiece nad kolekcją, Warszawa 2008.
3. Chiantore O., Rava A., Conserving Contemporary Art, Getty Conservation Institute, Los Angeles 2012.
4. Denegri D. (red.), Statek kosmiczny Ziemia, katalog wystawy, CSW, Toruń 2011.
5. Denegri D. (red.), Teatr życia, katalog wystawy, CSW, Toruń 2012.
6. Goltz von der M., Alois Riegl's Denkmalswerte: a decision chart model for modern and contemporary art conservation?, [w:] Theory and Practice in The Conservation of Modern and Contemporary Art Refelctions on the Roots and the Perspectives, Proceedings of the International Symposium held 13–14 January 2009 at the University of Applied Sciences and Arts, Faculty Preservation of Cultural Heritage, red.
U. Schädler-Saub and A. Weyer, Archetype i Hornemann Institut, Hildesheim, 2010.
7. Hermens E. Robertson F. (red.), Authenticity in Transition. Changing Practices in Art making and Conservation, Londyn 2016.
8. Hummelen I., Sillè D. (red.), Modern Art: Who Cares?, Archtype Publications, Amsterdam 1999.
9. Jadzińska M., Autentyzm w sztuce współczesnej w świetle teorii Cesare Brandiego. [w:] Sztuka konserwacji i restauracji, red. I. Szmelter, M. Jadzińska, Wydawnictwo Rzeczpospolita / MIK ASP, Warszawa 2007, s. 78–93.
10. Jadzińska M., Estetyka dzieł sztuki nowoczesnej i ich konserwacji, na przykładach sztuki konceptualnej i instalacji, [w:] Wokół zagadnień estetyki zabytku po konserwacji i restauracji, publikacja pokonferencyjna, Toruń 27–29.05.2010, NID-UMK, Warszawa–Toruń 2012.
11. Jadzińska M., „Duże dzieło sztuki”. Sztuka instalacji, autentyzm, zachowanie, konserwacja, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2012.
12. J. Krawczyk (red.), Alois Riegl, Georg Dehio i kult zabytków, przeł.
R. Kasperowicz, Muzeum Pałac w Wilanowie, Warszawa 2012.
13. Corzo M. A. (red.), Mortality Immortality? The Legacy of 20th Century Art, J. Paul Getty Trust, Singpur/Los Angeles, 1999.
14. Muñoz Viñas S., The artwork that became a symbol of itself: reflections on the conservation of modern art, [w:] Theory and Practice in The Conservation of Modern and Contemporary Art Refelctions on the Roots and the Perspectives, Proceedings of the International Symposium held 13–14 January 2009 at the University of Applied Sciences and Arts, Faculty Preservation of Cultural Heritage, red. U. Schädler-Saub,
A. Weyer, Archetype i Hornemann Institut, Hildesheim, 2010.
15. Pawlak-Jędrzejewska A., Konserwacja Sztuki Współczesnej – dylematy konserwatora, „Biuletyn Konserwatorów Dzieł Sztuki”, T. 8, nr 2(29), 1997.
16. Prokop Z., Problematyka konserwacji „ławki” Tadeusza Kantora, „Biuletyn Konserwatorów Dzieł Sztuki”, T. 8, nr 2(29), 1997, s. 51.
17. Richmond A., Bracker A. (red.), Conservation, Principles, Dilemmas and Uncomfortable Truths, Londyn 2009.
18. Sawicki T., Konserwacja dzieł Hasiora, „Biuletyn Konserwatorów Dzieł Sztuki”, T. 8, nr 2(29), 1997, s. 44–47.
19. Scholte T., Wharton, G. (red.), Inside Installations. Theory and Practice in the Care of Complex Artworks, Amsterdam 2007.
20. Schädler-Saub U., Weyer A. (red.), Theory and Practice in The Conservation of Modern and Contemporary Art Refelctions on the Roots and the Perspectives, Proceedings of the International Symposium held 13–14 January 2009 at the University of Applied Sciences and Arts, Faculty Preservation of Cultural Heritage, Archetype i Hornemann Institut, Hildesheim, 2010.
21. Schädler-Saub U., Conservation of modern and contemporary art: what remains of Cesare Brandi's Teoria del restauro, [w :] Theory and Practice in The Conservation of Modern and Contemporary Art Refelctions on the Roots and the Perspectives, Proceedings of the International Symposium held 13–14 January 2009 at the University of Applied Sciences and Arts, Faculty Preservation of Cultural Heritage, red.
U. Schädler-Saub, A. Weyer, Archetype i Hornemann Institut, Hildesheim, 2010.
22. Szmelter, I., Fenomen sztuki współczesnej a konserwacja, „Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki”, T. 8, nr 2(29), 1997, s. 6–17.
23. Szmelter I., Nowa rama konceptualna opieki nad dziedzictwem sztuki nowoczesnej – jako podstawa projektu konserwatorskiego oraz nowych procedur w budowaniu kolekcji, „Biuletyn Konserwatorów Dzieł Sztuki”, T. 19, nr 1–4 (72–75), 2008, s. 4–13.
24. Szmelter I., Sztuka totalna czy dychotomia? Klasyczna i nowoczesna sztuka w dokumentacji i opiece, „Sztuka i Dokumentacja”, nr 5, 2011, s. 16–20.
25. Szmelter I., Wartościowanie w ochronie dziedzictwa kultury na linii czasu, [w:] Systemy wartościowania dziedzictwa; stan badań i problemy, red. B. Szmygin, Polski Komitet Narodowy ICOMOS & Politechnika Lubelska, Lublin–Warszawa 2015,
s. 241–261.
26. Szmelter I., Współczesne wartościowanie dziedzictwa sztuk wizualnych – próba opisu i systematyzacji, [w:] Systemy wartościowania dziedzictwa; stan badań i problemy, red. B. Szmygin, Polski Komitet Narodowy ICOMOS & Politechnika Lubelska, Lublin–Warszawa 2015.
27. Wachowiak M., Kamiński S. A., Conservation – artistic transgressions. Ethical issues related to conservators’ participation within artistic actions questioning or redefining objects’ integrity, [w:] Current Technical Challenges in Paintings Conservation., red. A. Barros D’Sa, L. Bone, R. Clarricoates, H. Dowding, London 2015, s. 99–112.
28. Wachowiak M., Kamiński S. A., Konserwatorsko-artystyczne transgresje, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo”, T. XLV, 2014, s. 13–39.
30. Wachowiak M., Ingerencje konserwatorskie w dzieła artystów żyjących. Nowe konteksty praktyki i etyki konserwatorskiej, CSW „Znaki Czasu”, Toruń 2018.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: