Historia sztuki nowoczesnej polskiej (etap 1) 1402-22-HSNP-S1

Wykłady w dwóch semestrach (letnim i zimowym), konstruowane są w taki sposób, by prezentowały zagadnienia sztuki polskiej od końca XVIII wieku po wiek XXI w świetle rozmaitych metodologii historii sztuki i nauk humanistycznych. Tło poruszanych zjawisk artystycznych stanowi sytuacja polityczna oraz przemiany intelektualne na ziemiach polskich w trzech zaborach, a od 1918 roku w odrodzonej Polsce - z uwzględnieniem uwarunkowań (różnic) ekonomicznych i kulturowych będących skutkiem 123-letnich rozbiorów, a dalej traum wojennych (pierwszej i drugiej wojny światowej), doświadczenia Holocaustu, okresu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1945-1989 roku) oraz demokratycznych przemian po upadku muru berlińskiego w III Rzeczpospolitej i po wejścia Polski w struktury Unii Europejskiej w 2005 roku.

WIEK XIX (obejmuje semestr letni, II semestr, II roku studiów licencjackich)

1. Polska ikonografia historyczna od końca wieku XVIII do Romantyzmu (malarstwo norblinowskie i programowe).
2. Romantyzm polski (P. Michałowski, W. K. Stattler, A. Grottger).
3. Twórczość Jana Matejki.
4. Alegorie narodowe w polskiej sztuce XIX wieku (od „Nadziei” Wojniakowskiego po „Widoki na Kopiec Kościuszki” Wyspiańskiego i „Melancholię” Malczewskiego).
5. Twórczość Henryka Siemiradzkiego.
6. Twórczość Henryka Rodakowskiego.
7. Realizm i naturalizm w polskiej sztuce i krytyce artystycznej (St. Witkiewicz, M. i A. Gierymscy, środowisko naturalistów warszawskich).
8. Stimmung i kolonia artystów polskich w Monachium.
9. Recepcja impresjonizmu w Polsce, tzw. impresjonizm polski.
10. Wczesny ekspresjonizm oraz wpływ Stanisława Przybyszewskiego.
11. Wątki protosecesyjne i secesyjne w architekturze Krakowa (Talowski, Mączyński, Stryjeński).
12. Odrodzenie polskiej sztuki monumentalnej (Matejko, Wyspiański, Mehoffer).
13. Poetyki i periodyzacje modernizmu polskiego: symbolizm i wczesny ekspresjonizm (J. Malczewski, J. Stanisławski, St. Wyspiański, W. Wojtkiewicz, O. Boznańska).
14. Przestrzeń w malarstwie polskiego modernizmu; wpływ japonizmu.

WIEK XX (obejmuje semestr zimowy, I semestr, III rok studiów licencjackich)

1. Początki awangardy: ekspresjonizm polski i Formiści.
2. Awangarda konstruktywistyczna: Blok, Praesens, a.r.
3. Fotomontaż jako język awangardy.
4. Grupy dwudziestolecia międzywojennego w poszukiwaniu stylu narodowego.
5. Tendencje awangardowe w dwudziestoleciu międzywojennym.
6. Tendencje klasycyzujące i nawiązujące do tradycji w dwudziestoleciu międzywojennym (m.in. Rytm, Bractwo św. Łukasza).
7. Tendencje ekspresjonistyczne w dwudziestoleciu międzywojennym.
8. Odpryski surrealizmu i lwowska grupa „artes”.
9. Twórczość Stanisława Ignacego Witkiewicza.
10. Twórczość Leona Chwistka.
11. Twórczość Władysława Strzemińskiego i Katarzyny Kobro.
12. Sztuka po traumie wojny.
13. I Wystawa Sztuki Nowoczesnej.
14. Socrealizm w malarstwie i architekturze.
15. Twórczość Andrzeja Wróblewskiego.
16. Wystawa „Arsenał” 1955 a „Wystawa Dziewięciu” 1955 i sztuka po „Arsenale” w poszukiwaniu tożsamości.
17. Koloryzm i jego modernizacje (Cybis, Nacht-Samborski, Potworowski).
18. Twórczość Tadeusza Kantora (łącznie z teatralną).
19. Twórczość Aliny Szapocznikow.
20. Odwilż: nowoczesność i sztuka abstrakcyjna.
21. Figuracja i ciało w powojennej sztuce polskiej.
22. Sztuka a ideologie i polityka w Polsce po 1918 roku do Odwilży („państwotwórczy” artyści i poszukiwanie stylu narodowego w dwudziestoleciu międzywojennym; Grupa Krakowska I; Grupa Samokształceniowa; socrealizm).
23. Wątki analityczne i konceptualne lat 60. i 70.
24. Neoawangarda lat 60. i 70.
25. Najważniejsze galerie lat 60. i 70. XX wieku – specyfika i porównanie.
26. Feministyczne interwencje w latach 70. XX wieku (Partum, Natalia LL, Pinińska-Bereś)
27. Neoekspresja i kultura alternatywna lat 80.
28. Sztuka przykościelna w latach 80.
29. Sztuka krytyczna lat 90.
30. Sztuka w Polsce wobec przemian po upadku muru berlińskiego w 11989 roku.
31. Sztuka w powojennej Polsce a sztuka w krajach Europy Środkowej wg
badań Piotra Piotrowskiego.
32. Sztuka w Polsce po 2000 roku.
33. Nowe spojrzenia: Sztuka polska a sztuka polska w XX wieku.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: - udział w wykładach – 30 godz. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: - zapoznanie się z wykazaną w sylabusie specjalistyczną literaturą dotyczącą tematyki wykładu - 30 godz. - utrwalenie materiału wizualnego (który będzie wymagany podczas egzaminu po 2 semestrach), prezentowanego w postaci prezentacji multimedialnej podczas wykładu

Efekty uczenia się - wiedza

Student/tka W 1 Ma wiedzę na temat polskiej ikonografii historycznej od XVIII wieku do Romantyzmu W 3 Charakteryzuje m.in. malarstwo Norblina i programowe W 1 Ma wiedzę na temat Romantyzmu polskiego W 3 Charakteryzuje sposoby obrazowania oraz odczytuje ikonografię m.in. P. Michałowskiego, W.K. Stattlera, A. Grottgera W 1 Ma wiedzę na temat malarstwa historiozoficznego W 3 Charakteryzuje twórczość malarską Jana Matejki W 2 Opisuje symbolikę i treści historyczne, religijne i symboliczne w dziełach J. Matejki W 1 Ma wiedzę na temat alegorii narodowych w polskiej sztuce XIX wieku W 3 Charakteryzuje twórczość Wojniakowskiego, Wyspiańskiego i Malczewskiego W 1 Ma wiedzę na temat twórczości Henryka Siemiradzkiego (szczególnie w świetle badań i najnowszych ustaleń) W 1 Ma wiedzę na temat twórczości Henryka Rodakowskiego W 2 Opisuje elementy obrazowania w portrecie Rodakowskiego W 1 Ma wiedzę na temat realizmu i naturalizmu w polskiej sztuce i krytyce artystycznej przełomu XIX i XX wieku W 3 Charakteryzuje twórczość St. Witkiewicza, M. i A. Gierymskich oraz środowisk naturalistów warszawskich W 1 Ma wiedzę na temat kolonii i środowiska artystów polskich w Monachium (szkoła monachijska) W 3 Charakteryzuje m.in. malarstwo J. Brandta, W. Kowalskiego, Wł. Czachórskiego, J. Chełmońskiego i innych W 2 Opisuje estetyczne wyróżniki malarstwa monachijczyków W 1 Ma wiedzę na temat recepcji impresjonizmu w Polsce (tzw. impresjonizmu polskiego) W2 Opisuje malarstwo W. Podkowińskiego i J. Pankiewicza W 1 Ma wiedzę na temat wczesnego ekspresjonizmu w Polsce i roli/wpływu Stanisława Przybyszewskiego W 1 Ma wiedzę na temat wątków protosecesyjnych na terenach Polski, a szczególnie Krakowa (Talowski, Mączyński, Stryjeński) W 3 Charakteryzuje polską secesję w obszarze architektury, rzeźby i malarstwa W 1 Ma wiedzę o periodyzacji modernizmu na ziemiach polskich W 1 Ma wiedzę na temat symbolizmu i wczesnego ekspresjonizmu na ziemiach polskich W 2 Opisuje malarstwo J. Malczewskiego, J. Stanisławskiego, St. Wyspiańskiego, W. Wojtkiewicza, O. Boznańskiej W 1 Ma wiedzę na temat malarstwa polskiego modernizmu i wpływu japonizmu na polskie malarstwo

Efekty uczenia się - umiejętności

U 1 Wyjaśnia procesy kształtowania się i rozwoju takich nurtów artystycznych Jak: romantyzm, realizm, naturalizm, impresjonizm, symbolizm, ekspresjonizm U 2 Analizuje twórczość malarską oraz najważniejsze realizacje architektoniczne w zakresie wyżej wymienionych nurtów artystycznych na ziemiach polskich - od przełomu XIX wieku po początek wieku XX. U 2 Analizuje poszczególne (najważniejsze dla tego okresu) dzieła plastyczne (malarstwo, grafika) w wymiarze semantycznym i morfologicznym U 2 Analizuje dzieło sztuk plastycznych stosując zdobyte podczas dotychczasowych studiów (do II sem, II roku studiów licencjackich) metody i narzędzia metodologiczne.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student/tka K 2 Posiada umiejętność odczytywania i interpretowania tekstów kulturowych w obrębie sztuk plastycznych a także architektury (od końca XVIII wieku do początku wieku XX) K 1 Ma świadomość różnic w kształtowaniu się sztuki na terenach polskich pod zaborami (różna dynamika i różne uwarunkowania kształtowania się sztuki polskiej w zaborze rosyjskim, pruskim i austriackim) K 2 Posiada umiejętność opisu różnic i podobieństw w twórczości dzieł artystów polskich powstających w trzech zaborach K 1 Ma świadomość rozwoju sztuki polskiej, pomimo ograniczeń natury geopolitycznej, w powiązaniu ze sztuka innych krajów europejskich w tym okresie K 1 Ma świadomość specyfiki sztuki polskiej na tle innych nacji, w tym silnego i odrębnego (zrozumiałego często w pełni jedynie dla Polaków) wątku tęsknoty/walki o niepodległość (ikonografia, symbolika)

Metody dydaktyczne

Audiowizualny wykład prezentujący faktografię, bogaty materiał wizualny. Metody badawcze: historyczna i socjologiczna. W I semestrze r. akad. 2020/2021, zgodnie z zarządzeniem Rektora UMK na I sem. roku akad. 2020/2021 - wykłady prowadzone poprzez platformę Microsoft Teams, w terminach zgodnie z planem zajęć kierunku historia sztuki WSP. W zakresie komunikacji indywidualnej (prace pisemne) - poczta USOS. Uwaga! W przypadku złej komunikacji na łączach platformy Microsoft Teams - alternatywnie metoda offline: na platformie Google G-suite prowadzący wykład zamieści prezentacje Powerpoint - wraz z lekturami z listy lektur uwidocznionych w sylabusie.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- klasyczna metoda problemowa

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody wymiany i dyskusji

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Ogólna wiedza o historii sztuki polskiej XIX-XX wiek

Koordynatorzy przedmiotu

Jan Sienkiewicz

Kryteria oceniania

Metoda oceniania

Semestr letni jest pierwszą częścią dwusemestralnego cyklu wykładu. Na okres pandemii, jako zaliczenie semestru letniego, przewidziana jest pisemna (do 7 stron) praca - do wyboru z trzech tematów, przedstawionych przez prowadzącego.
Egzamin kończący cykl 2-semestralnych wykładów - na zakończenie semestru zimowego
Egzamin obejmuje:
część I wizualno-testowa: identyfikację 20 slajdów (tytuł dzieła,
autor, datacja, przynależność do nurtu artystycznego, zwięzła charakterystyka
sylwetki twórcy: malarza, grafika, architekta);
część II: ustna, sprawdzająca sposób opanowania materiału prezentowanego
podczas wykładu i zawartego w lekturach oraz umiejętność charakteryzowania
podstawowych zjawisk i nurtów artystycznych we współczesnej sztuce polskiej (powstałej w Polsce). Sprawdzenie przez egzaminującego problematyzacji wiedzy faktograficznej o twórczości plastycznej i architektonicznej w odniesieniu do szerszych zjawisk natury politycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej - a także w odniesieniu do pojęcia "sztuka polska" i "sztuka w Polsce" - zwłaszcza w kontekście ruchów migracyjnych z ziem polskich od XIX wieku do fal emigracji z Polski - zwłaszcza po drugiej wojnie światowej.
Kryteria oceniania:
wymagany próg na ocenę dostateczną - 40 %; dostateczny plus – 50%; dobry -
60%; dobry plus - 70%; bardzo dobry - 80%.

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Literatura:

Obowiązkowa:

Anders H., Rytm, Warszawa 1972.
Bryl M., Cykle Artura Grottgera, Poznań 1994.
Jakimowicz I., Witkacy, Chwistek, Strzemiński, Warszawa 1978.
Juszczak W., Malarstwo polskie. Modernizm, Warszawa 1977. (lub: W. Juszczak, Malarstwo polskiego modernizmu, Gdańsk 2005.)
Kabata M., Warszawska batalia o nową sztukę. Wędrowiec 1884-87, Warszawa 1978.
Kępiński Z., Impresjonizm polski, Warszawa 1961.
Kossowski Ł., Kossowska I., Malarstwo Polskie. Symbolizm i Młoda Polska, Warszawa 2010.
Kowalczyk I., Ciało i władza. Sztuka krytyczna w Polsce, Warszawa 2001.
Kozakiewicz S., Malarstwo polskie. Oświecenie, klasycyzm, romantyzm, Warszawa 1976.
Krawczyk J., Matejko i Historia, Warszawa 1990.
Łukaszewicz P., Zrzeszenie artystów plastyków „Artes” 1929-1935, Wrocław 1975.
Malinowski J., Sztuka i nowa wspólnota. Zrzeszenie artystów BUNT 1917-1922, Wrocław 1991.
Okoń W., Alegorie narodowe. Studia z dziejów sztuki polskiej XIX wieku, Wrocław 1992.
Olszewski A. K., Dzieje sztuki polskiej 1890-1980 w zarysie, Warszawa 1988.
Piotrowski P., Metafizyka obrazu. O teorii sztuki i postawie artystycznej Stanisława Ignacego Witkiewicza, Poznań 1985.
Piotrowski P., Znaczenia modernizmu. W stronę historii sztuki polskiej po 1945 roku, Poznań 1999.
Pollakówna J., Formiści, Wrocław 1972.
Pollakówna J., Malarstwo polskie między wojnami, Wrocław 1982.
Porębski M., Interregnum. Studia z historii sztuki polskiej XIX i XX wieku, Warszawa 1975.
Porębski M., Malowane dzieje, Warszawa 1962.
Rottenberg, Sztuka w Polsce 1945-2005, Warszawa 2020.
Ryszkiewicz A., Malarstwo polskie. Romantyzm-historyzm-realizm, Warszawa 1989.
Turowski A., Budowniczowie świata. Z dziejów radykalnego modernizmu w sztuce polskiej, Kraków 2000.
Wałek J., Alegoria Polski Jana Matejki, w: Sztuka XIX wieku w Polsce, Warszawa 1979.
Włodarczyk W., Socrealizm. Sztuka polska w latach 1950 - 1954, Paryż 1986.
Włodarczyk W., Sztuka polska 1918-2000, Warszawa 2000.

Uzupełniająca:

Adamowicz T., Witraże fryburskie Józefa Mehoffera, Wrocław-Warszawa-Kraków 1982.
Andrzej Wróblewski 1927-57, red. J. Gmurek, Warszawa 2007.
Andrzej Wróblewski, red. Z. Gołubiew, Warszawa 1998.
Awangarda w bloku, red. G. Świtek, Warszawa 2009.
Awangarda w plenerze. Osieki i Łazy 1963-1981, oprac. R. Ziarkiewicz, Koszalin 2008.
Bałus W., Sztuka sakralna w Krakowie w XIX wieku. Matejko i Wyspiański, część II, Kraków 2007.
Baranowicz Z., Polska awangarda artystyczna 1918-1939, Warszawa 1979.
Bojarska K., „Obecność Zagłady w twórczości polskich artystów”, www.culture.pl, http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/es_obecnosc_zaglady
Brogowski L., Powidoki i po… : unizm i teoria widzenia Władysława Strzemińskiego, Gdańsk 2001.
Chmielewska A., W służbie państw, społeczeństwa i narodu: „państwotwórczy” artyści plastycy w II Rzeczpospolitej, Warszawa 2006.
Cybis J., Notatki malarskie, Warszawa 1980.
Czekalski S., Awangarda i mit racjonalizacji, Poznań 2000.
Dobrowolski T., Nowoczesne malarstwo polskie, t. I-II, Wrocław 1964
Dobrowolski T., Stattler a Michałowski. Ze studiów nad problemem dwóch nurtów romantyzmu, Kraków 1955.
Drągowska M., Dominik Kuryłek, Ewa Małgorzata Tatar, Krótka historia Grupy Ładnie, Kraków 2008.
Dużyk J., Henryk Siemiradzki, Warszawa 1986.
Dybel P., Urwane ścieżki. Przybyszewski-Freud-Lacan, Kraków 2000.
Dżurkowa-Kossowska I., Serie widoków na Kopiec Kosciuszki, w: „BHS” 52, 1990.
Galeria Foksal 1966-1994, oprac. W. Borowski, M. Jurkiewicz, A. Przywara, Warszawa 1994.
Gołąb M., Chełmoński, Chmielowski, Witkiewicz. Pracownia w Hotelu Europejskim w Warszawie 1874-1883, Poznań 2010.
Haake M., Portret w malarstwie polskim u progu nowoczesności, Kraków 2008.
Hansen O., Zobaczyć świat, Warszawa 2005.
Jakubowska A., Na marginesach lustra. Ciało kobiece w pracach polskich artystek, Kraków 2005.
Jakubowska A., Portret wielokrotny dzieła Aliny Szapocznikow, Poznań 2008.
Józef Mehoffer. Opus magnum, Kraków 2000.
Juszczak W., Artur Grottger. Pięć cyklów, Warszawa 1957.
Juszczak W., Młody Weiss, Warszawa 1979.
Juszczak W., Wojtkiewicz i nowa sztuka, Warszawa 1965.
Juszkiewicz P., Od rozkoszy historiozofii do „gry w nic”. Polska krytyka artystyczna czasu odwilży, Poznań 2006.
Kępińska A., Nowa sztuka. Sztuka polska w latach 1945-78, Warszawa 1981.
Kępiński Z., Piotr Potworowski, Warszawa 1978.
Kokoska B., Impresjonizm polski, Warszawa 2002.
Koniec wieku. Malarstwo polskiego modernizmu 1890-1914, E. Charazińska, Ł. Kossowski, Warszawa 1996.
Kossowska I., Między tradycją i awangardą. Polska sztuka lat 1920. i 1930, www.culture.pl.
Kossowski Ł., O przestrzeni w malarstwie polskiego modernizmu, w: Koniec wieku. Malarstwo polskiego modernizmu 1890-1914, E. Charazińska, Ł. Kossowski, Warszawa 1996.
Kossowski Ł., Wojciech Weiss, Kraków 2002.
Kowalczyk I., Niebezpieczne związki sztuki z ciałem, Poznań 2002.
Kowalczyk I., Podróż do przeszłości. Interpretacje najnowszej historii w polskiej sztuce krytycznej, Poznań 2010.
Krzysztofowicz-Kozakowska S., Sztuka kręgu „Sztuki”, Kraków 1995.
Lameński L., Stach z Warty. Szukalski i Szczep Rogate Serce, Lublin 2007.
Leszkowicz P., „Ucieczka od erotyki. Seks jako strategia sztuki krytycznej. Szkic o polskiej sztuce krytycznej w latach 1960-1980. Władza - sztuka – seks”, w: Sztuka a erotyka, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa 1995, s. 445-470.
Luba I., Dialog nowoczesności z tradycją. Malarstwo polskie dwudziestolecia międzywojennego, Warszawa 2004.
Ludwiński J., Sztuka w epoce postartystycznej i inne teksty, Poznań 2009.
Majewski P., Malarstwo materii w Polsce jako formuła „nowoczesności”, Lublin 2006.
Malinowski J., Grupa Jung Idysz i żydowskie środowisko Nowej Sztuki w Polsce 1918-1923, Warszawa 1987.
Malinowski J., Imitacje świata. O polskim malarstwie i krytyce artystycznej II połowy XIX wieku, Kraków 1987.
Markowska A., Definiowanie sztuki – objaśnianie świata. O pojmowaniu sztuki w PRL-u, Katowice 2003.
Markowska A., Dwa przełomy. Sztuka polska po 1955 i 1989 roku, Toruń 2012.
Masłowski M., Maksymilian Gierymski i jego czasy, Kraków 1976.
Melbechowska-Luty A., Posągi i ludzie. Rzeźba polska dwudziestolecia międzywojennego, Warszawa 2005.
Nader L., Konceptualizm w PRL, Warszawa 2009.
Nowakowska W., S. Witkiewicz – teoretyk sztuki, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970.
Nowoczesna rzeźba polska 1955-1992, red. Romuald K. Bochyński, Orońsko 1995.
Osęka A., Epizod impresjonizmu warszawskiego, w: „Sztuka i krytyka”, Warszawa 1955.
Ostrowski J. K., Piotr Michałowski, Warszawa 1985.
Panoramy Wojciecha Kossaka i Jana Styki, red. E. Górecka, Wrocław 2000.
Piotrowski P., Stanisław Ignacy Witkiewicz, Warszawa 1989.
Piotrowski P., Sztuka według polityki. Od Melancholii do Pasji, Kraków 2008.
Polskie życie artystyczne 1890-1914, pod red. A. Wojciechowskiego, Wrocław 1967.
Polskie życie artystyczne w latach 1915-39, pod red. A. Wojciechowskiego, Wrocław 1975.
Polskie życie artystyczne w latach 1945-60, pod red. A. Wojciechowskiego, Wrocław 1992.
Poprzęcka M., Czas wyobrażony. O sposobach opowiadania w polskim malarstwie XIX wieku, Warszawa 1986.
Porębski M., Tadeusz Kantor. Świadectwa. Rozmowy. Komentarze, Warszawa 1997.
Puciata-Pawłowska J., Artur Grottger, Toruń 1962.
Pycka A. M., Kreacje i poglądy Stanisława Witkiewicza na tle głosów epoki, Kraków 2010.
Refleksja konceptualna w sztuce polskiej. Doświadczenia dyskursu 1965-75, red. P. Polit, P. Woźniakiewicz, Warszawa 2000.
Repassage, oprac. Maryla Sitkowska, Warszawa 1993.
Republika bananowa. Ekspresja lat 80-tych, red. J. Ciesielska, Wrocław 2008.
Rodakowski H., Kilka słów o malarstwie, Warszawa 1895.
Ronduda Ł., Sztuka polska lat 70. Awangarda, Warszawa 2009.
Ryszkiewicz A., Henryk Rodakowski, Warszawa 1954.
Sasnal. Przewodnik Krytyki Politycznej, Warszawa 2007.
Sosnowska I., Poza kanonem. Sztuka polskich artystek 1880-1939, Warszawa 2003.
Stępień H., Liczbińska M., Artyści polscy w środowisku monachijskim 1828-1914, Kraków 1999.
Stępień H., Malarstwo Maksymiliana Gierymskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków 1979.
Strzemiński W., Teoria widzenia, Kraków 1958.
Strzemiński W., Wybór pism estetycznych, Kraków 2006.
Suplementy do sztuki polskiej lat 80., red. Jolanta Ciesielska, Wrocław 2009.
Sztuka dwudziestolecia międzywojennego. Materiały sesji SHS, Warszawa 1982.
Sztuka lat trzydziestych, Materiały sesji SHS, Warszawa 1991.
Sztuka polska po 1945 roku. Materiały Sesji SHS, Warszawa 1987.
Sztuka w okresie PRL-u, red. T. Gryglewicz i A. Szczerski, Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1999.
Toniak E., Olbrzymki. Kobiety i socrealizm, Kraków 2008.
Totenmesse: Munch-Weiss-Przybyszewski, red. Ł. Kossowski, Warszawa 1996.
Turowski A., Konstruktywizm polski, Wrocław 1981.
Tyszkowska K., Panorama Racławicka, Wrocław 1986.
W kręgu Rytmu. Sztuka polska lat dwudziestych, red. K. Nowakowska-Sito, Warszawa 2006.
Wallis M., Autoportrety artystów polskich, Warszawa 1966.
Wallis M., Secesja, Warszawa 1984.
Wobec Formy Otwartej Oskara Hansena. Idea – utopia – reinterpretacja, red. M. Lachowski, M. Linkowska, Z. Sobczuk, Lublin 2009.
Zgórniak M., Matejko w Paryżu, Kraków 1998.
Żmijewski A., Drżące ciała. Rozmowy z artystami, Warszawa 2008.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1402-22-HSNP-S1 w USOSweb