Zdobycze naukowe i zastosowania fizyki współczesnej 0800-OG-ZDONA
Celem wykładu jest pokazanie, jak odkrycia fizyki XX wieku zmieniły współczesny świat, i jak go mogą zmienić w najbliższej przyszłości.
Szczegółowe treści wykładu:
1) Początek fizyki XX wieku: hipoteza kwantów Plancka. Stara i nowa teoria kwantów, równanie Schrodingera, zastosowania chemii kwantowej do projektowania związków organicznych i leków
2) 4 artykuły, które zmieniły świat: cudowny rok A. Einsteina (1905); szczególna i ogólna teoria względności; E=mc2, poprawki teorii względności do GPS
3) Spektroskopia optyczna. Laser – największy wynalazek XX wieku. Zastosowania medyczne i techniczne. Spektroskopia fotoakustyczna – detekcja procesów metabolicznych roślin, sterowanych hormonami gazowymi
4) Promieniowani Roentgena – historia odkrycia. Zastosowania w defektoskopii materiałów. Tomografia rentgenowska. Odkrycie struktury DNA. Promieniowanie synchrotronowe: badania struktury białek.
5) Spektroskopia masowa – zastosowania w chemii, biologii. Akceleratory – narzędzia badawcze fizyki cząstek elementarnych.
6) Promieniotwórczość naturalna i indukowana. Problemy energetyki atomowej. Perspektywy energii termojądrowej. Radionuklidy w medycynie. Zagadnienia bezpieczeństwa radiologicznego.
7) Antymateria. Anihilacja pozytonów w badaniach materiałowych. Tomografia emisji pozytonów w medycynie.
8) Spin cząstek elementarnych. Rezonans jądrowy (NMR) i jego zastosowania w badaniach mózgu, w medycynie, w geologii. .
9) Spin a statystyka cząstek: fermiony i bozony. Kondensat Bosego- Einsteina – najzimniejsze miejsce we Wszechświecie. Możliwe zastosowania w metrologii.
10) Bilans energetyczny Ziemi. Procesy fizyczne i chemiczne w atmosferze a efekt cieplarniany; wymiar ekonomiczny.
11) Cząstki elementarne – fascynujący wyścig w odkrywaniu najgłębszej struktury materii. Bozon Higgsa – czy koniec poszukiwań?
12) Einstein, Lemaitre, Hubble: rozszerzający się Wszechświat. Ekstrapolacja do początków Wszechświata. Ciemna energia i ciemna materia – największa zagadka XXI wieku?
13) Paradoks Rosena-Podolsky’ego-Einsteina i kryptografia kwantowa.
Przykład: Adrenaliną dla roślin, gazowym hormonem, jest etylen (C2H4). Od dawna wiedziano, że od skrzynki jabłek dojrzeje natychmiast hangar bananów. Nie wiadomo dlaczego.
Jabłonie wydzielają etylen, gdy dojrzewają owoce, orchidee gdy rozkwitają kwiaty. Skąd to wiadomo? Dzięki laserom.
Ilości etylenu są znikome, 10 części na miliard drobin powietrza - potrzebna metoda specjalna. Nazywa się fotoakustyką.
Tak więc, gdy fotoakustyka będzie dostępna już w domu, po przyjściu z pracy można zapytać: "jak się pani dziś czuje, pani orchideo?".
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
Metody dydaktyczne poszukujące
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Metody oceniania:
- aktywność
- obecność na zajęciach
- test sprawdzający na ostatnich zajęciach
Kryteria oceniania:
zaliczenie na ocenę na podstawie obecności na zajęciach i przedstawionego eseju podejmującego wybrany aspekt relacji między nauką i religią; wymagany próg na ocenę dostateczną - 55%, 60% - dostateczny plus, 70% - dobry, 80% - dobry plus, 85% - bardzo dobry. Kryterium oceny eseju polegać będzie na stopniu wnikliwości ujęcia problemu, rozległości i trafności przytoczonej bibliografii, samodzielnej refleksji i poprawności językowej.
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
1. Lawrence Lerner, Fizyka Współczesna
2. Weinberg Steven, 1998. Pierwsze trzy minuty. Prószyński i S-ka. (The first three minutes, 1977)
3. G. Karwasz (koordynator) Materiały projektu EU „Science and Society” „On the Track of Modern Physics, np.
G. Karwasz,„Jak się Pani czuje, Pani Orchideo”, fragment wystawy multimedialnej z fizyki współczesnej „On the Track of Modern Physics” http://dydaktyka.fizyka.umk.pl/Wystawy_archiwum/z_omegi/orchidea.html
4. Artykuły z „Nature” i „Science” po roku 2000 (teksty zostaną dostarczone przez prowadzącego)
5. G. Karwasz, Toruński po-ręcznik do fizyki. IV Fizyka współczesna i astrofizyka, Wyd. Nauk. UMK. 2020
6. Artykuły historyczne, np. Zeitr. Phys. (1905) – odkrycia A. Einsteina
Uwagi
W cyklu 2021/22L:
Zajęcia on-line, na platformie webex |
W cyklu 2022/23L:
Zajęcia on-line, na platformie webex |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: