Prewencja weterynaryjna 7100-PW-5-SJ
Celem prezentowanych treści w Prewencji weterynaryjnej cz.I, jest: charakterystyka warunków utrzymania zwierząt, w tym oszacowania mikroklimatu (temperatura, wilgotność, oświetlenia, wychładzanie i wentylacja); profilaktyka chorób charakterystycznych dla chowu wielkostadnego (choroby kończyn i gruczołu mlekowego); stosowanie zasad bioasekuracji — szeroko pojęta ochrona zdrowia zwierząt, wiedza o programach zwalczania chorób oraz status zdrowotny zwierząt; zasady postępowania terapeutycznego w fermach zwierząt (kwarantanna i aklimatyzacja); zasady utylizacji zwłok zwierząt i odpadów powstających podczas produkcji zwierzęcej; zasady przeprowadzania dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji.
Podczas wykładów przedstawione zostaną następujące zagadnienia:
- Wprowadzenie, rola prewencji weterynaryjnej w ochronie zdrowia i dobrostanu zwierząt oraz produkcji bezpiecznej żywności. Miejsce zoohigieny (higieny zwierząt) w prewencji weterynaryjnej. Idea ochrony zdrowia stada i zadania medycyny weterynaryjnej we współczesnym chowie zwierząt gospodarskich. Oczekiwania hodowców wobec lekarzy weterynarii jako – doradców w zakresie prewencji i profilaktyki.
- Miejsce dobrostanu zwierząt w prewencji weterynaryjnej , świadomości społecznej i weterynaryjnej ochronie zdrowia publicznego.
- Podstawy bioklimatologii weterynaryjnej. (termoregulacja i bioenergetyka zwierząt gospodarskich, strefa obojętności cieplnej a zdrowotność i produkcyjność ,drogi utraty ciepła z organizmu zwierząt w zależności od zmiennych składników mikroklimatu jak; temperatura powietrza i otaczających przegród konstrukcyjnych budynków inwentarskich, wilgotności powietrza, prędkości ruchu powietrza i natężenia promieniowania podczerwonego). Konsekwencje stresu zimna i przegrzania u zwierząt gospodarskich. Konsekwencje zmian klimatycznych w hodowli zwierząt.
- Wpływ zanieczyszczenia powietrza (NH3, H2S, CO2), bioaerozol, endotoksyny i zapylenie powietrza), na zdrowie zwierząt, i ludzi je obsługujących. Normy.
- Wpływ czynników technogenicznch ferm zwierzęcych na zdrowie i dobrostan zwierząt.
- Przepisy prawa w zakresie dopuszczalnych warunków utrzymania zwierząt gospodarskich, w ogrodach zoologicznych, zwierząt futerkowych oraz w schroniskach dla zwierząt.
- Zasady bioasekuracji ferm zwierzęcych jako element prewencji przeciw zakaźnej. Profilaktyka nieswoista (dezynfekcja, deratyzacja, dezynsekcja- elementy bioasekuracji ferm).
- Stres transportowy zwierząt, przyczyny i konsekwencje . Wymogi w zakresie transportu zwierząt.
- Oddziaływanie ferm zwierzęcych na środowisko, rola weterynarii w ochronie środowiska w tym ochronie gatunków ginących. Przepisy prawne w tym zakresie.
- Nadzór weterynaryjny i zasady kontroli Inspekcji Weterynaryjnej nad dobrostanem zwierząt w gospodarstwie, transporcie i rzeźni. Zadania Inspekcji Weterynaryjnej w nadzorze produkcji bezpiecznej żywności w łańcuchu żywności „od pola do stołu”.
Zajęcia laboratoryjne:
1.Wpływ czynników środowiskowych na zdrowie, dobrostan i produkcyjność zwierząt: Czynniki fizyczne: (światło widzialne, promieniowanie UV i jonizujące pole elektromagnetyczne, ciśnienie atmosferyczne, hałas i wibracje. Oświetlenie pomieszczeń inwentarskich (naturalne, sztuczne) – czynniki warunkujące fotoklimat, O:P,natężenie światła, normy. Hałas-sonometria , –układy ciśnienia atmosferycznego- barometria
2.Warunki termiczno – wigotnościowe w środowisku zwierząt. Promieniowanie podczerwone, temperatury: minimalna, maksymalna, momentalna, wilgotność powietrza-wskaźniki higrometryczne, metody oceny warunków termiczno- wilgotnościowych pomieszczeń dla zwierząt. Psychrometria i higrometria, układy termiczno-wilgotnościowe(THI).
3. Anemometria i katatermometria – ochładzanie, prędkość ruchu powietrza, komfort cieplny. Sumaryczne metody oceny mikroklimatu w pomieszczeniach inwentarskich –EET, REET, temperatura wynikowa.
4. Konimetria, gazometria, zanieczyszczenia gazowe powietrza: amoniak, siarkowodór, dwutlenek węgla. Zanieczyszczenia bakteryjne powietrza, metody pomiaru i ocena. Wentylacja i ogrzewanie pomieszczeń inwentarskich – wielkość wentylacyjna i bilans cieplny budynków inwentarskich.
5. Dopuszczalne warunki środowiskowe i technologiczne utrzymania świń i drobiu w kontekście ochrony ich dobrostanu.
6. Dopuszczalne warunki środowiskowe i technologiczne utrzymania bydła, cieląt i koni w kontekście ochrony ich dobrostanu
7. Dopuszczalne warunki utrzymania zwierząt futerkowych, jeleniowatych oraz w schroniskach dla zwierząt aspekcie ochrony ich dobrostanu.
8 i 9. Praktyczne metody oceny warunków zoohigienicznych i dobrostanu zwierząt w obiektach inwentarskich – SPIWET -zajęcia terenowe (6 godzin).
Natomiast w Prewencji weterynaryjnej cz. II - Immunoprofilaktyka (wykłady i laboratoria), prowadzone są tylko przez prof. dr hab. Wiesława Deptułę omawiane są następujące zagadnienia.
Wykłady :
1-2) Pojęcie prewencji, profilaktyki i immunoprofilaktyki weterynaryjnej oraz technologie chowu przemysłowego świń, bydła i owiec, wakcynoterapia, seroterapia i żywienie siarą nowonarodzonych zwierząt – czynniki wyznaczające postępowanie immunoprofilaktyczne w tym typie chowu.
3) Kompetencja immunologiczna płodów i noworodków świń, bydła i owiec oraz odporność laktogenna i immunizacja ich matek – wskazania do immunoprofilaktyki
4-7) Odporność u świń, bydła i owiec, z uwzględnieniem odporności przeciwzakaźnej, w tym odporności lokalnej związanej z występującymi swoistymi schorzeniami u tych zwierząt w chowie zwierząt:
- u świń stada podstawowego (maciory, knury), w tym w okresie reprodukcji oraz prosiąt i świń w okresie tuczu
- u bydła przemiany materii, układu rozrodczego, chorób gruczołu mlekowego i racic krów mlecznych oraz chorób wychowu cieląt i bydła opasowego
- u owiec schorzeń racic oraz chorób zakaźnych i pasożytniczych
8-9) Status immunologiczny u świń, bydła i owiec w chowie przemysłowym, w aspekcie:
a) czynników środowiskowych (transport zwierząt, zasiedlanie ferm i tworzenie grup technologicznych, typ chowu, mikroklimat pomieszczeń, czynniki żywieniowe w tym makro i mikroelementy oraz witaminy i chemioterapeutyki)
b) swoistych stanów chorobowych u tych zwierząt w tym typie chowu
10) Metody oceny homeostazy u świń, bydła i owiec w chowie przemysłowym, w aspekcie ich zdrowotności i produkcyjności, na przykładzie chowu przemysłowego bydła
Zajęcia laboratoryjne (seminaria):
1-6) Czynniki wyznaczające zasady immunoprofilaktyki w fermach przemysłowych świń, bydła i owiec z uwzględnieniem:
I. Technologii chowu (8 technologii świń, 7 technologii bydła mlecznego, 1 technologia bydła opasowego, 2 technologie owiec)
II. Czynności związanych z formowaniem i produkcją stada, to jest z działaniami wynikającymi z zadań lekarsko-weterynaryjnych w zakresie dobrostanu zwierząt związanego z transportem, zasiedlaniem ferm i tworzeniem grup technologicznych, typem chowu, a także z czynnościami związanymi z czynnikami wyznaczającymi programy postępowania immunoprofilaktycznego, łącznie z programami zwalczania chorób zakaźnych
a) w fermach świń uwzględniające schorzenia macior i knurów, w tym w okresie reprodukcji oraz choroby prosiąt i schorzenia świń w okresie tuczu.
b) w fermach bydła uwzględniające schorzenia u krów mlecznych (okres ciąży, porodu, okres okołoporodowy, choroby przemiany materii, układu rozrodczego, gruczołu mlekowego i kończyn), u cieląt (schorzenia wychowu cieląt) i u bydła opasowego (schorzenia dróg oddechowych)
c) w fermach owiec z uwzględnieniem okresu ciąży, wykotów i okresu poporodowego maciorek oraz postępowaniem z jagniętami, a także związanego ze schorzeniami racic oraz chorób zakaźnych (listerioza, enterotoksemia) i pasożytniczych (pasożyty żołądkowo-jelitowe) owiec
7-9) Po przedstawieniu na 6 seminariach przez prowadzącego przedmiot czynników wyznaczających zasady postępowania immunoprofilaktycznego, studenci na następnych 3 spotkaniach prezentują do dyskusji, opracowane przez siebie propozycje programów immunoprofilaktycznych w fermach przemysłowych świń, bydła i owiec
10) Ostatnie spotkanie przeznaczone jest na zaliczenie zajęć laboratoryjnych
Uwaga: W ramach zajęć laboratoryjnych jest jeden wyjazd na fermę bydła i/lub trzody chlewnej.
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
- wykład problemowy
Metody dydaktyczne poszukujące
- pomiaru w terenie
- ćwiczeniowa
- klasyczna metoda problemowa
- projektu
- doświadczeń
- obserwacji
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Prewencja cz.I
- sprawdziany na ocenę z bloków tematycznych w formie pisemnej - pytania otwarte punktowane wg zasady pełna odpowiedź - 1 pkt., odpowiedź częściowa 0.5 pkt. (materiał prezentowany na zajęciach laboratoryjnych);
- obecność na wykładach, ocena aktywności i umiejętności współpracy podczas zajęć w terenie; ocena końcowa na zaliczeniu - średnia arytmetyczna ocen cząstkowych;
- egzamin końcowy pisemny z Prewencji cz.I (materiał prezentowany na wykładach i zajęciach laboratoryjnych) pytania otwarte punktowane wg zasady pełna odpowiedź - 1 pkt., odpowiedź częściowa 0.5 pkt.
Prewencja cz.II
- zaliczenie wykładów, które są nieobowiązkowe i zaliczenie laboratoriów z Prewencji cz.II - Immunoprofilaktyka w formie pisemnej opisowej. Pytania otwarte punktowane wg zasady pełna odpowiedź - 1 pkt., odpowiedź częściowa 0-1 pkt. Dopuszczalne jest zaliczenie ustne z części wykładowej w postaci przedterminu.
Ostateczny wynik egzaminu i zaliczeń z laboratorium z Prewencji cz.I i cz.II, składa się ze średniej wyników cząstkowych z tych części.
Kryteria oceniania:
ocena dostateczna: 60-70% maksymalnej liczby punktów,
ocena dostateczna plus: 71-80% maksymalnej liczby punktów
ocena dobra: 81-87% maksymalnej liczby punktów
ocena dobry plus: 88-94% maksymalnej liczby punktów
ocena bardzo dobra: powyżej 94% maksymalnej liczby punktów.
Dopuszcza się jeden termin poprawkowy na takich samych zasadach jak pierwszy termin.
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy
Literatura
Literatura podstawowa i uzupełniająca do Prewencja cz.I
1. Białek M., Lisiowska M., Sobczak-Filipiak M., Szarek J.: Towarzystwo Epidemiologii Weterynaryjnej i Medycyny Prewencyjnej – Society for Veterinary Epidemiology and Preventive Medicine (SVEPM). Med. Weterynaryjna 2014, 70:511-513.
2. Gliński Z., Kostro K.: Choroby zakaźne zwierząt z elementami epidemiologii i zoonoz. Wyd. PWRiL, Warszawa - 2011.
3. Kołacz R., Dobrzański Z.: Higiena i dobrostan zwierząt gospodarskich. Wydawnictwo AR we Wrocławiu, 2006.
4. Levis D.G., Baker R.B.: Bioasekuracja świń i ochrona fermy trzody chlewnej. http://kzp-ptch.pl/index.php/publikacje/722-bioasekuracja-swin-i-ochrona-fermy-trzody-chlewnej
5. Pejsak Z., Truszczyński M.: Racjonalna antybiotykoterapia u zwierząt. Życie Wet. 2013, 88:359-361.
6. Pejsak Z.: Rola lekarza weterynarii w ochronie zdrowia i produkcji świń. Trzoda Chlewna 2015, 5:86-91.
7. Porowski M.: Efektywność dezynfekcji w aspekcie zagrożenia afrykańskim pomorem świń. Magazyn Wet. 2014, 6:524-530.
Literatura podstawowa (A) i uzupełniająca (czasopisma )(B) do Prewencja cz. II - Immunoprofilaktyka:
A) Podręczniki, książki i skrypty
1) Gliński Z (red.); Choroby zakaźne zwierząt epizootiologia ogólna, Wyd. AR Lublin, Lublin 1999r.
2) Gliński Z., Kostro K., Furmaga J.; Epidemiologia Weterynaryjna, Wyd. AR Lublin, Lublin 2002r.
3) Wiśniewski J., Siwicki A.K., Wiśniewska M.; Wprowadzenie do ogólnej i klinicznej immunologii weterynaryjnej, Wyd. UWM w Olsztynie, Olsztyn 2004r.
4) Pejsak Z.; Ochrona zdrowia i terapia świń, Wyd. PWR w Poznaniu, Poznań 1999r.
5) Pejsak Z.; Choroby świń, Wyd. PWR w Poznaniu, Poznań 2002r.
6) Pejsak Z.; Zdrowie świń, prewencja i terapia, Wyd. PWR w Poznaniu, Poznań 2021r.
7) Tizard I., Veterinary Immunology, Wyd. Elsevier, 2018
8) Pastoret P-P. i wsp. (ed.); Handbook of vertebrate immunology, Wyd. Academic Press, 1998r.
9)Halliwell R.E.W., Gorman N.T.; Veterinary Clinical Immunology, Wyd. W.B. Saunders comp. 1989r.
10) Deptuła W., Buczek J.; Zarys immunologii ssaków, Wyd. UJ, Kraków 1998r.
11) Buczek J., Deptuła W., Gliński J., Jarosz J., Stosik M., Wernicki A.; Immunologia porównawcza i rozwojowa zwierząt, Wyd. Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 1999r.
12) Kołacz R., Dobrzański Z.; Higiena i dobrostan zwierząt gospodarskich, Wyd. UP w Wrocławiu, Wrocław 2019
13) Bednarek D i wsp.; Choroby zakaźne układu oddechowego bydła – wybrane zagadnienia, Wyd. Elamed Media Group, Katowice 2021
B) Czasopisma
1)Medycyna Weterynaryjna,
2) Życie Weterynaryjne,
3) Magazyn Weterynaryjny,
4) Lecznica dużych zwierząt,
5) Trzoda Chlewna,
6) Hodowca Bydła,
7) Laboratorium,
8) Postępy Mikrobiologii,
9) Veterinary Immunology and Immunopathology,
10) Frontiers in Immunology
11) oraz inne, tak krajowe jak i zagraniczne dotyczące tematyki przedmiotu.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: