Choroby koni 7100-CK-5-SJ
Wykłady rozród: omówienie specyfiki rozrodu klaczy - odmienność anatomiczna i fizjologiczna układu rozrodczego klaczy m.in. sezonowość, poliowulacja, wczesne zamieranie zarodka, rozpoznawanie i metody indukcji oraz synchronizacji rui i owulacji, wpływ zaburzeń funkcji jajników na przebieg cyklu i płodność klaczy oraz metody terapii hormonalnej, zapłodnienie, rozwój i endokrynologia ciąży, metody diagnostyki ciąży, patologia ciąży i straty ciąż; zagadnienia z zakresu położnictwa - fizjologia i
patologia porodu, sposoby rozwiązywania ciężkich porodów, patologia okresu okołoporodowego m.in. etiopatogeneza i terapia zatrzymania błon płodowych, a także choroby gruczołu mlekowego klaczy oraz opieka nad źrebięciem i patologia wczesnego okresu pourodzeniowego; postępowanie w opiece nad rozrodem koni w większych hodowlach.
Laboratorium rozród: praktyczne aspekty zaburzeń ginekologicznych i położnictwa u klaczy – plan badania ginekologicznego, badanie palpacyjne i ultrasonograficzne macicy i jajników, histeroskopia, pobieranie próbek wymazów do badań cytologicznych i bakteriologicznych, biopsja macicy, domaciczne podawania leków, diagnostyka wczesnej ciąży, znieczulenie nadoponowe i wybrane zabiegi położnicze, w tym bezkrwawa pomoc położnicza, metody repozycji nieprawidłowości postawy, położenia i ułożenia płodu, metody usuwania martwego płodu, wybrane zabiegi chirurgiczne w okolicy sromu i krocza oraz zasady badania i opieki nad noworodkiem.
Wykłady chirurgia
1. Badanie pacjenta. Rozważania o rozpoznaniu. Urazy u koni. Uszkodzenie tkanek. Gojenie się
uszkodzeń tkanek (przypomnienie). Choroby narządu palcowego: definicja, przykłady,
występowanie. Cechy kopyta wyrośniętego. Istota korekcji kopyt.
Przerwy w ciągłości rogu kopytowego: szczelina, rozpadlina, ściana pusta, ściana oddzielona.
Słupek rogowy.
2. Pojęcie „Tworzywo kopytowe”. Stłuczenie tworzywa kopytowego. Rany tworzywa kopytowego:
zatrat, zagwożdżenie, nagwożdżenie. Podział przyziemnej powierzchni kopyta ze względu następstwa nagwożdżenia. Zapalenia tworzywa kopytowego: kryteria podziału i rodzaje zapaleń
tworzywa kopytowego, rozpoznawanie i zasady leczenia. Rzekomy rak kopyta.
3. Ochwat jako zespół chorobowy.
4. Przypomnienie: pojęcie rany, sposoby gojenia się rany (podkreślenie, że między obydwoma
sposobami gojenia się rany istnieją wyłącznie różnice ilościowe), podstawowe pojęcia związane leczeniem ran, omówienie warunków rychłozrostu. Trudno gojące się rany kończyn u koni.
5. Specyficzne cechy znieczulenia koni.
6. Trzebienie ogierów: wskazania, metody, możliwe powikłania.
7. Wnętrostwo: istota, występowanie, rozpoznanie leczenie.
8. Złamania kości u koni: definicja, występowanie, objawy i rozpoznawanie. Biologia gojenia się
złamania. Postępowanie doraźne z koniem przy złamaniu kości. Możliwości leczenia złamań kości
koni, metody leczenia złamań. Czynniki wpływające na wybór metody leczenia.
9. Choroba stawu (arthropathia). Budowa stawu – przypomnienie. Ogólna klasyfikacja chorób
stawów. Zapalenie jałowe. Rana przenikająca do stawu. Bakteryjne zapalenie stawu rozpoznawanie, leczenie, rokowanie. Włogacizna - występowanie, przyczyny, mechanizmy
powstawania zmian zwyrodnieniowych.. Martwica chrzęstno-kostna u koni
10. Rany ścięgien. Jałowe zapalenie ścięgien u koni: występowanie, etiopatogeneza, biologia
gojenia się przerwań ścięgien, zachowawcze i operacyjne metody leczenia zapaleń ścięgien.
Przykurcze ścięgien zginaczy i nadwyprostność palców.
11. Przepuklina. Istota choroby. Opis i klasyfikacja przepuklin. Objawy, rozpoznawanie i leczenie
przepuklin.
12. Teoria niedrożności: istota, rodzaje. Podział niedrożności jelit. Występowanie. Przyczyny.
Patofizjologia niedrożności. Wstrząs towarzyszący ostrej niedrożności jelit. Przykłady kliniczne
niedrożności.
13. Obraz kliniczny pacjenta z niedrożnością jelit. Rozpoznanie niedrożności jelit. Postępowanie doraźne w przypadku konia z kolką. Wybór metody leczenia. Zachowawcze leczenie niedrożności
jelit konia. Operacyjne leczenie niedrożności jelit konia: cele, wskazania, demonstracja
spotykanych zmian.
14. Dychawica świszcząca: istota, występowanie objawy, etiopatogeneza, rozpoznanie różnicowe,
leczenie.
15. Ślepota miesięczna koni: istota choroby, występowanie, etiopatogeneza, objawy rozpoznawanie, leczenie.
Laboratorium chirurgia:
1) Kopyta prawidłowe, kompensacyjne, patologiczne.
Podkowy i podkuwanie koni z kopytami prawidłowymi, kompensacyjnymi i
patologicznymi.
2) Ochwat przewlekły. Rzekomy rak kopyt.
3) Przetoka ropna.
4) Zapalenie ścięgien mięśni zginaczy palców.
5) Włogacizna.
6) Brzeżne śródstawowe złamania kości kończyn u koni.
7) Złamania kości pęcinowej.
8) Dychawica świszcząca.
9) Choroby zębów i zatok oboczynch nosa u koni.
10) Postępowanie z koniem w przypadku morzyska.
11) Nowotwory skóry.
12) Trzebienie ogierów. Wnętrostwo.
13) Laparotomia. Przecięcie i wycięcie jelita.
14) Znieczulenie ogólne złożone u koni. Powikłania po znieczuleniu ogólnym u koni.
Wykłady choroby wewnętrzne: wiadomości o chorobach wewnętrznych koni z zakresu: chorób górnych i dolnych dróg oddechowych, zatok okołonosowych i worków powietrznych, ich diagnostyki, w tym endoskopii wysiłkowej i badania USG klatki piersiowej; chorób morzyskowych i ich przyczyn (przeładowanie okrężnicy dużej/małej/jelita ślepego, zatkanie jelita biodrowego, przemieszczenia okrężnicy dużej, colitis, skręt jelit cienkich, skręt okrężnicy, wgłobienia, wrzody żołądka), ich diagnostyki i oceny stanu pacjenta z kolką; zagadnień z neonatologii: badania klinicznego noworodka i jego oceny, diagnostyki różnicowej objawów bólowych, oceny jakości siary/odporności biernej, resuscytacji krążeniowo-oddechowa, doboru antybiotyku; przyczyn kolki u źrebiąt: zatrzymania smółki, atresia coli/ani, uroperitoneum; patologii skóry: sarkoid, czerniak, dermatofitoza, dermatofiloza, dermatopatie o podłożu immunologicznym, gruda; okulistyki koni: nawracające zapalenie błony naczyniowej oka (ślepota miesięczna), wrzodziejące zapalenie rogówki, grzybicze zapalenie rogówki, rak płaskonabłonkowy, zaćma; objawów i diagnostyki chorób układu krążenia: choroby zastawek przedsionkowo-komorowych, zapalenie wsierdzia, zapalenie mięśnia sercowego, bloki przedsionkowo-komorowe, migotanie przedsionków, choroby naczyń.
Laboratorium choroby wewnętrzne – nauka umiejętności praktycznych: badanie kliniczne konia; badanie palpacyjne przez prostnicę; pobieranie krwi tętniczej i żylnej; ocena hematokrytu i zawartości białka całkowitego w krwi; ultrasonograficzna ocena naczyń rynienki szyjnej; podawanie leków drogą dożylną, domięśniową i podskórną - uwagi praktyczne; zakładanie dostępów naczyniowych (żyła szyjna zewnętrzna, żyła piersiowa); zakładanie zgłębnika nosowo-żołądkowego; badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej; badanie ultrasonograficzne klatki piersiowej; badania dodatkowe u koni - pobieranie płynu z jamy otrzewnowej, test absorpcji węglowodanów, biopsja rektalna; próba wysiłkowa u pacjentów z problemami z układem oddechowym - ocena i interpretacja; badanie endoskopowe dróg oddechowych; pobieranie próbek wydzieliny oskrzelowo-pęcherzykowej (BAL); gastroskopia; badanie okulistyczne; badanie elektrokardiograficzne i ocena elektrokardiogramów pacjentów z arytmiami; badanie echokardiograficzne; analiza przypadków klinicznych; ocena wyników badań krwi; przedstawienie i omówienie przypadków klinicznych.
Wykłady choroby zakaźne: etiopatogeneza, epidemiologia i zwalczanie – chorób zakaźnych wirusowych i bakteryjnych skóry, naczyń i układu mięśniowo-kostnego (wrzodziejącego zapalenia naczyń chłonnych, epizootycznego zapalenia naczyń limfatycznych, dermatofilozy, ospy koni, zapaleń stawów i kaletki maziowej, ropni, zakażeń beztlenowcowych), grzybic skórnych i narządowych (trichofytozy, mikrosporozy, sporotrichozy, grzybniaka, fibromikozy, kandydozy), chorób zakaźnych układu nerwowego (choroby bornaskiej, wirusowych zapaleń mózgu i rdzenia - WEE, EEE, VEE, WNF, JBE, SLE, MVE, FSME, wścieklizny, choroby Aujeszky, botulizmu, zakażenia EHV-1), chorób przenoszone przez
stawonogi (afrykańskiego pomoru koni, gorączki zachodniego Nilu, boreliozy, erlichiozy, pęcherzykowego zapalenie jamy ustnej, gorączki Q). Nieswoista i swoista profilaktyka chorób zakaźnych koni (immunomodulatory, szczepionki i ich rodzaje, programy szczepień).
Laboratorium choroby zakaźne: Rozpoznawanie i diagnostyka różnicowa, profilaktyka i terapia - chorób źrebiąt (enzootycznej bronchopneumonii, rodokokozy, aktynobacylozy, kulawki późnej, salmonelozy, streptokokozya, kolibakteriozy, pneumokokozy, pyobacillozy, choroby Tyzzera, zakażeń Cl. perfringens A, B, C, zakażeń rota-, corona-, adenowirusowych), chorób powodujące zaburzenia w rozrodzie (wirusowego ronienia klaczy, otrętu, wirusowego zapalenia tętnic, zakaźnego zapalenia macicy, leptospirozy, ronienia klaczy na tle zakażeń Salmonella spp., Streptococcus spp., Actinobacillus spp., Pseudomonas aeruginosa, E. coli) oraz tężca, zołzów i sarkoidu . Diagnostyka różnicowa chorób zakaźnych układu oddechowego (wirusowe zapalenia jamy nosowej i płuc koni, influenzy koni, chorób grypopodobnych i gruźlicy). Postępowanie diagnostyczne i zwalczanie niedokrwistości zakaźnej koni i nosacizny. Immunoprofilaktyka swoista.
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Wykład
- egzamin pisemny lub ustny, z chirurgii ustny Kryteria oceniania:
ocena dostateczna: 60-70% maksymalnej liczby punktów,
ocena dostateczna plus: 71-80% maksymalnej liczby punktów
ocena dobra: 81-87% maksymalnej liczby punktów
ocena dobry plus: 88-94% maksymalnej liczby punktów
ocena bardzo dobra: powyżej 94% maksymalnej liczby punktów.
Laboratorium
- kolokwia cząstkowe z bloków tematycznych. Kryteria oceniania:
ocena dostateczna: 60-70% maksymalnej liczby punktów,
ocena dostateczna plus: 71-80% maksymalnej liczby punktów
ocena dobra: 81-87% maksymalnej liczby punktów
ocena dobry plus: 88-94% maksymalnej liczby punktów
ocena bardzo dobra: powyżej 94% maksymalnej liczby punktów.
- dodatkowe metody weryfikacji efektów kształcenia: samodzielne wykonywanie wybranych procedur diagnostyczno-leczniczych na wyizolowanych narządach oraz w bezpośrednim kontakcie ze zwierzęciem.
W zakresie kompetencji społecznych oceniana jest aktywność studenta na zajęciach i jego zaangażowanie oraz odpowiedzialność. Prowadzący na podstawie oceny kompetencji społecznych może podnieć ocenę końcową o 0,25 stopnia..
Praktyki zawodowe
w ramach programu studiów
Literatura
Literatura podstawowa i uzupełniająca
K. Kosiniak-Kamysz, S. Wierzbowski. Rozród koni. Wyd. Drukrol, Kraków 2004.
O. Dietz, B. Huskamp. Praktyka kliniczna: konie. Wyd. Galaktyka, 2008.
M. Tischner, K. Kosiniak-Kamysz. Kierowany rozród koni. Wyd. Drukrol, Kraków 1996.
Kozdrowski R. Fizjologia i patologia rozrodu klaczy. PWRiL, 2020.
W. Bielański. Rozród zwierząt. Wyd. PWRiL, 1979.
A. Bielański, M. Tischner. Biotechnologia rozrodu zwierząt
domowych. Wyd. Drukrol, Kraków 1997.
Schebitz H., Brass W.: Chirurgia ogólna dla lekarzy weterynarii i studentów. PWRiL, Warszawa 1983.
Szeligowski E.: Weterynaryjna diagnostyka chirurgiczna Kulczyckiego. PWRiL, Warszawa 1994.
Szeligowski E., Kłos Z. Janicki A.M., Sterna J.: Chirurgia weterynaryjna Kulczyckiego. PWRiL, Warszawa 1997.
Empel W.: Radiodiagnostyka weterynaryjna. PWRiL, Warszawa 1998.
McAuliffe S., B., Slovis N.M.: Atlas Chorób Źrebiąt. Elsevier Urban & Partner, 2010.
Wilson D.A., Kramer J., Constantinescu G.M., Branson K.R.: Zabiegi Chirurgiczne u koni w warunkach pozaszpitalnych.
Elsevier Urban & Partner, 2009.
James A. Orsini, Thomas J. Divers. Postępowanie i leczenie w nagłych przypadkach chorób koni. Wyd. Galaktyka, 2012.
S.B. McAuliffe, N.M. Slovis. Atlas chorób źrebiąt. Wyd. Elsevier Urban & Partner, 2010.
Dietz Olof, Huskamp Bernhard. Praktyka kliniczna - KONIE. Wyd. Galaktyka, 2008.
Stephen M. Reed, Warwick M. Bayly, Debra C. Sellon. Equine Internal Medicine (Second Edition). Wyd. Elsevier 2004.
A. Winnicka - Wartości referencyjne podstawowych badań laboratoryjnych w weterynarii. Wyd. SGGW, 2007.
S. Winiarczyk, Z. Grądzki. Choroby zakaźne zwierząt
domowych z elementami zoonoz.Wyd. AR Lublin, 2002.
J. McEwen. Choroby koni i ich leczenie. Red. – Z. Gliński, K. Kostro, S. Wołoszyn S., W. Muza Choroby zakaźne zwierzat. II Grzybice. Wyd. Rda, 2000.
OIE. Manual of Diagnostic Tests and Vaccines for
Terrestrial Animals (6 edition), 2008.
Z.M. Cygan.1999r. Choroby beztlenowcowe zwierząt. Wyd. Pol-Druk, 1999.
Z. Gliński, Z. Kostro. Choroby zakaźne zwierząt z elementami epidemiologii i zoonoz., Wyd. PWRiL, W-wa 2011.
Z. Anusz Z. (red.). Gorączka Q u ludzi i zwierząt. Wyd. ART Olsztyn, 1995.
J. Kita J., J. Oyrzanowska, K. Dziąba. Metody zwalczania
chorób zakaźnych zwierząt. Ćwiczenia z epizootiologii. Wyd. PWN, 1987.
F. Hutyra, J. Marek. Szczegółowa patologia i terapia. Wyd.
PWRiL, 1982.
J. Beer (red.). Choroby zakaźne zwierząt domowych. Wyd. PWRiL, 1985.
Z. Wachnik. Zarys chorób zakaźnych zwierząt. Wyd. PAN, 1083.
T. Mair T. (ed.). Infectious Diseases of the Horse. Wyd. EVJ Ltd, 2009.
M.A. Sameeh, D.C. Sellon, M. Long. Equine Infectious Diseases. Wyd. Saunders Elsevier, 2007.
D.C. Knottenbelt, R.R.W. Pascoe. Color atlas of diseases and disorders of the horse. Wyd. Wolfe Publ., 1994.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: