Podstawy pedagogiki 2800-PPE-G-1-S2

Pełny opis z podziałem na tematykę poszczególnych wykładów i ćwiczeń:
Wykłady dr Joanna Cukras-Stelagowska
1. Wykład wprowadzający na temat organizacji i funkcjonowania systemu oświaty w Polsce oraz funkcji i celów edukacji szkolnej w systemie społecznym; omówienie tematyki i warunków zaliczenia przedmiotu.
2. Prawo oświatowe w Polsce. Międzynarodowe i krajowe regulacje dotyczące praw człowieka, dziecka, ucznia i osób z niepełnosprawnościami.
3. Modele współczesnej szkoły i alternatywne formy edukacji.
4. Podstawowe definicje wychowania. Wychowanie a socjalizacja. Istota i funkcje wychowania oraz proces wychowania (struktura, właściwości, dynamika).
5. Współpraca szkoły z rodziną i środowiskiem lokalny.
Ćwiczenia dr Joanna Cukras-Stelągowska:
1-2: System oświaty w Polsce (podstawowe informacje wraz z rysem historycznymi – konteksty XX wieku, obowiązek szkolny; główne reformy; pedagog (nazwy historyczny, zadania współczesne; rola zawodowa, pedagogika jako dyscyplina naukowa); prawo oświatowe; rodzaje szkół; wady i zalety polskiego systemu edukacji.
2-3: Modele współczesnej szkoły (tradycyjny, XX- wieczne koncepcje „Nowego Wychowania”, emancypacyjny, refleksyjny); ukryty program szkoły; alternatywne formy edukacji (edukacja elastyczna, edukacja domowa, szkoła w chmurze, idea deskolaryzacji, edukacja nieformalna i pozaformalna)
4: Proces wychowania jako integralna część składowa procesu socjalizacji; główne środowiska wychowawcze; intencjonalność wychowania; cele wychowania; etapy wychowania; skuteczność procesu wychowania; autowychowanie).
5: Rodzice w systemie edukacyjnym (formy współpracy, bariery komunikacyjne, model partnerstwa); szkoła w otoczeniu społecznym – oczekiwania, wyzwania, dobre praktyki.
Wykłady dr Izabela Symonowicz-Jabłońska
1. Kompetencje współczesnego nauczyciela
2.Prawa, obowiązki, zasady odpowiedzialności prawnej nauczyciela
3. Program wychowawczo-profilaktyczny szkoły
4. Holistyczna koncepcja rozwoju człowieka
5. Teorie zdolności
Ćwiczenia dr Izabela Symonowicz-Jabłońska
1. Etyka zawodowa nauczyciela
2. Style kierowania klasą
3. Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych i społecznych
4. Metody aktywizujące w pracy z dzieckiem w spektrum autyzmu, zaniedbanych, pozbawionych opieki
5. Studium przypadku – Rozwiązywanie konfliktów w klasie
Wykłady dr Emilia Aksamit
1. Typologia specjalnych potrzeb edukacyjnych (SPE): klasyfikacja niepełnosprawności, zaburzeń rozwojowych, trudności adaptacyjnych i społecznych. (wykład I)
2. Diagnoza funkcjonalna ucznia – założenia, obszary oceny oraz stosowane metody diagnostyczne. (wykład II)
3. Zasady indywidualizacji procesu kształcenia i wychowania w pracy z uczniem ze SPE. (wykład II)
4. Etiologia trudności w uczeniu się: czynniki biologiczne, środowiskowe i psychologiczne. (wykład III)
5. Znaczenie wczesnej diagnozy i interwencji pedagogicznej – rola nauczyciela i współpracy z rodziną. (wykład IV)
6. Klasyfikacja specyficznych trudności w uczeniu się: dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia – charakterystyka objawów. (wykład IV)
7. Miejsce i funkcje doradztwa zawodowego w systemie oświaty – podstawy prawne i organizacyjne. (wykład V)
8. Proces wspierania ucznia w konstruowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej – zasady indywidualizacji i planowania kariery. (wykład V)
Ćwiczenia dr Emilia Aksamit
1. Identyfikacja i analiza przypadków uczniów ze SPE – interpretacja dokumentacji i planowanie wsparcia. (ćwiczenia I)
2. Opracowanie przykładowego Indywidualnego Programu Edukacyjno-Terapeutycznego (IPETu). (ćwiczenia II)
3. Projektowanie i wdrażanie dostosowań dydaktycznych oraz wychowawczych. (ćwiczenia II)
4. Studium przypadku ucznia z trudnościami w uczeniu się – identyfikacja objawów i planowanie działań wspomagających. (ćwiczenia III)
5. Dobór i adaptacja metod dydaktycznych oraz wychowawczych adekwatnych do rodzaju trudności. (ćwiczenia IV)
6. Praca z narzędziami doradczymi – kwestionariusze zainteresowań, portfolio ucznia, testy stylów uczenia się. (ćwiczenia V)

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.): - udział w wykładach - 30 - udział w ćwiczeniach - 30 - konsultacje z nauczycielem akademickim - zależy od indywidualnych potrzeb - 5 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.): - przygotowanie do zajęć - 20 - przygotowanie do zaliczenia - 30 Łącznie: 60+5+50=115 (4 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

Wykład i ćwiczenia: Student zna i rozumie: B.2.W1. system oświaty: organizację i funkcjonowanie systemu oświaty, podstawowe zagadnienia prawa oświatowego, krajowe i międzynarodowe regulacje dotyczące praw człowieka, dziecka, ucznia oraz osób z niepełnosprawnościami, znaczenie pozycji szkoły jako instytucji edukacyjnej, funkcje i cele edukacji szkolnej, modele współczesnej szkoły, alternatywne formy edukacji; B.2. W2. rolę nauczyciela i koncepcje pracy nauczyciela: etykę zawodową nauczyciela, nauczycielską pragmatykę zawodową – prawa i obowiązki nauczycieli, zasady odpowiedzialności prawnej opiekuna, nauczyciela, wychowawcy i za bezpieczeństwo oraz ochronę zdrowia uczniów, B.2.W3. wychowanie w kontekście rozwoju: ontologiczne, aksjologiczne i antropologiczne podstawy wychowania; istotę i funkcje wychowania oraz proces wychowania, jego strukturę, właściwości i dynamikę; znaczenie współpracy rodziny ucznia i szkoły oraz szkoły ze środowiskiem pozaszkolnym; B.2.W4. style kierowania klasą, ład i dyscyplinę, poszanowanie godności dziecka, ucznia lub wychowanka, różnicowanie, indywidualizację i personalizację pracy z uczniami, funkcjonowanie klasy szkolnej jako grupy społecznej, procesy społeczne w klasie, rozwiązywanie konfliktów w klasie lub grupie wychowawczej, animowanie życia społeczno-kulturalnego klasy, wspieranie samorządności i autonomii uczniów, rozwijanie u dzieci, uczniów lub wychowanków kompetencji komunikacyjnych i umiejętności społecznych niezbędnych do nawiązywania poprawnych relacji; problemy dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i ich funkcjonowanie, problemy dzieci zaniedbanych i pozbawionych opieki oraz szkolną sytuację dzieci z doświadczeniem migracyjnym; problematykę dziecka w sytuacji kryzysowej lub traumatycznej; B.2.W5. sytuację uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: specjalne potrzeby edukacyjne uczniów i ich uwarunkowania (zakres diagnozy funkcjonalnej, metody i narzędzia stosowane w diagnozie), konieczność dostosowywania procesu kształcenia do specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów (projektowanie wsparcia, konstruowanie indywidualnych programów) oraz tematykę oceny skuteczności wsparcia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; B.2.W6. zasady pracy z uczniem z trudnościami w uczeniu się; przyczyny i przejawy trudności w uczeniu się, zapobieganie trudnościom w uczeniu się i ich wczesne wykrywanie, specyficzne trudności w uczeniu się – dysleksja, dysgrafia, dysortografia i dyskalkulia oraz trudności w uczeniu się wynikające z dysfunkcji sfery percepcyjno-motorycznej oraz zaburzeń rozwoju zdolności, w tym językowych i arytmetycznych, i sposoby ich przezwyciężania; zasady dokonywania diagnozy nauczycielskiej i techniki diagnostyczne w pedagogice; B.2.W7. doradztwo zawodowe: wspomaganie ucznia w projektowaniu ścieżki edukacyjno- -zawodowej, metody i techniki określania potencjału ucznia oraz potrzebę przygotowania uczniów do uczenia się przez całe życie.

Efekty uczenia się - umiejętności

Wykład i ćwiczenia: Student potrafi: B.2.U1. wybrać program nauczania zgodny z wymaganiami podstawy programowej i dostosować go do potrzeb edukacyjnych uczniów; B.2.U2. zaprojektować ścieżkę własnego rozwoju zawodowego; B.2.U3. formułować oceny etyczne związane z wykonywaniem zawodu nauczyciela; B.2.U4. nawiązywać współpracę z nauczycielami oraz ze środowiskiem pozaszkolnym; B.2.U5. rozpoznawać sytuację zagrożeń i uzależnień uczniów; B.2.U6. zdiagnozować potrzeby edukacyjne ucznia i zaprojektować dla niego odpowiednie wsparcie; B.2.U7. określić przybliżony potencjał ucznia i doradzić mu ścieżkę rozwoju

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Wykład i ćwiczenia: Student jest gotów do: B.2.K1. okazywania empatii uczniom oraz zapewniania im wsparcia i pomocy; B.2.K2. profesjonalnego rozwiązywania konfliktów w klasie szkolnej lub grupie wychowawczej; B.2.K3. samodzielnego pogłębiania wiedzy pedagogicznej; B.2.K4. współpracy z nauczycielami i specjalistami w celu doskonalenia swojego warsztatu pracy.

Metody dydaktyczne

Wykład informacyjny Wykład konwersatoryjny Opis

Metody dydaktyczne eksponujące

- drama
- symulacyjna (gier symulacyjnych)

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- opis

Metody dydaktyczne poszukujące

- studium przypadku
- giełda pomysłów
- seminaryjna
- projektu
- ćwiczeniowa

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody odnoszące się do autentycznych lub fikcyjnych sytuacji
- metody wymiany i dyskusji

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Koordynatorzy przedmiotu

Izabela Symonowicz-Jabłońska

Kryteria oceniania

Wykład
Egzamin pisemny (test): B.2.W1., B.2. W2., B.2.W3., B.2.W4., B.2.W5., B.2.W6., B.2.W7., B.2.U1., B.2.U3., B.2.U4., B.2.U5., B.2.U6., B.2.U7., B.2.K1., B.2.K2., B.2.K3.
Wymagany próg na ocenę dostateczną - powyżej 60%, 61-70% - dostateczny plus, 71-80% - dobry, 81-90% - dobry plus, 91-100% - bardzo dobry
Ćwiczenia:
Udział i aktywność na zajęciach (bieżące zadania) B.2.U1., B.2.U4., B.2.U5., B.2.U6., B.2.U7., B.2.K1., B.2.K2., B.2.K3.
Ocena końcowa składająca się z ocen cząstkowych:
1.dr Izabela Symonowicz-Jabłońska: przygotowanie i rozwiązanie sytuacji problemowych/wychowawczych
2. dr Emilia Aksamit: Przygotowanie opracowania (dopuszczalna praca w parach), w którym na podstawie wybranego profilu ucznia z określonymi trudnościami edukacyjnymi zostaną przedstawione zasady indywidualizacji nauczania oraz zaproponowane konkretne dostosowania dydaktyczne wraz z ich uzasadnieniem.
3. dr Joanna Cukras-Stelągowska: dodatkowa prezentacja grupowa (nieobowiązkowa, oceniona przynajmniej na ocenę dobrą podnosi ocenę końcową o pół stopnia).

Literatura

Literatura podstawowa:
Kwieciński Z., Śliwerski B.,, Pedagogika: podręcznik akademicki, Warszawa 2014 lub wydanie kolejne z 2019 r.
Janowski A., Pedagogika praktyczna, Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2002.
Jarosz E., Wysocka E., Diagnoza psychopedagogiczna- podstawowe problemy i rozwiązania, Warszawa 2006.

Literatura uzupełniająca:
Banasiak M., Współpraca rodziców ze szkołą w kontekście reformy edukacji w Polsce , Toruń 2013.
Debesse M. , Etapy wychowania, Warszawa 1996.
Nowak, L.. O składowych procesu wychowania, „Socjologia Wychowania” 1993, X/258, s. 31-56.
Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 2015.
Śliwerski B. (red), Alternatywy w edukacji, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2018.
Zarzecki L., Teoretyczne podstawy wychowania. Teoria i praktyka w zarysie, 2012.
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
Ustawa "Karta Nauczyciela" z 26 stycznia 1982 r.
Cuprjak M., Symonowicz-Jabłońska I., Społeczeństwo neuroróżnorodne : jak tworzyć dobre i sprawiedliwe środowisko życia w opinii młodzieży [w:] Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 2023, tom 92. Nr 4, s. 130-140. DOI:10.5604/01.3001.0054.3986.
Gardner, H., Inteligencje wielorakie: Teoria w praktyce. Przeł. A. Jankowski. Poznań: Media Rodzina. Gardner, H. (2009a). Inteligencje wielorakie. Nowe horyzonty w teorii i praktyce. Warszawa 2002: Laurum.
Limont W., Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2010.
Madalińska-Michalak J., Góralska R., Kompetencje emocjonalne nauczyciela, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
Rojek M., Etyka pedagogiczna Janusza Homplewicza w świetle przemian współczesnego świata i jej znaczenie edukacyjne, DOI: 10.5604/01.3001.0014.4865 „Aktualne problemy opieki i wychowania” 2020.
Skibska J., Model kształcenia dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE) w placówkach oświatowych ogólnodostępnych.
Symonowicz-Jabłońska I., (Nie)obecność umiejętności komunikacyjnych w świetle badań kompetencji społecznych i obywatelskich w podstawach programowych kształcenia ogólnego, [w] Podstawy programowe kształcenia ogólnego (od)nowa? Raport z badania kompetencji społecznych i obywatelskich. Red. V. Kopińska, B. Przyborowska, H. Solarczyk-Szwec. Wydawnictwo Naukowe UMK, 2021, s. 177-197.
http://oswiataiprawo.pl/porady/zakres-obowiazkw-nauczycieli/
https://www.lexlege.pl/karta-nauczyciela/art-6/
https://www.lexlege.pl/kodeks-pracy/
Aksamit E., Giziewska M. (2023). Masz tę MOC! Małymi krokami do celu : innowacja pedagogiczna na miarę XXI wieku! w: Ogrody Nauk i Sztuk, 2023, vol. 13, nr 13, s.101-115. DOI:10.15503/onis2023.101.115
Aksamit E., Giziewska M. (2021). Konteksty kształcenia na odległość w doświadczeniach nauczycieli szkoły podstawowe, w: Konteksty Pedagogiczne., 2021, nr 2 (17), s. 111-129.
Aksamit E., Trafna-Jurkiewicz S. (2022). Obszary nieprzystosowania społecznego na przykładzie dziecka z zaburzeniami zachowania : studium przypadku, w: Szkoła specjalna, vol. 83, nr 4, s. 291-302.
Jarosz E., Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego, wyd. II, Warszawa 2002.
Kargulowa A., O teorii i praktyce poradnictwa. Odmiany poradoznawczego dyskursu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Nawój-Połoczańska J., Metoda projektu w doradztwie zawodowym, wyd. Difin, Warszawa 2018.
Rosalska M., Warsztat diagnostyczny doradcy zawodowego, KOWEZiU, Warszawa 2012.
Skałbania B., Diagnostyka pedagogiczna. Wybrane obszary badawcze i rozwiązania praktyczne, Kraków 2011.
Wojtasik B., Podstawy poradnictwa kariery. Poradnik dla nauczycieli, KOWEZiU, Warszawa 2011.
Wysocka E., Diagnostyka pedagogiczna. Nowe obszary i rozwiązania, Kraków 2013.

Inspiracje w zakresie innowacji w pomocy psychologiczno-pedagogicznej:
Model innowacji Masz tę MOC! Marz! Odkrywaj! Ustalaj cele!
https://popojutrze2.pl/masz-te-moc/

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2800-PPE-G-1-S2 w USOSweb