Podstawy gospodarki surowcami mineralnymi 2800-PGSM-GPX-1-S1

Głównym celem zajęć jest zapoznanie studentów z odnawialnymi i nieodnawialnymi surowcami mineralnymi występującymi na Ziemi, ze szczególnym uwzględnieniem Polski, oraz metodami ich wydobycia i zastosowaniem. Omówione zostaną korzyści, a także zagrożenia związane z eksploatacją surowców naturalnych. Przedstawione będą przyrodnicze skutki degradacji środowiska powstałe w skutek eksploatacji surowców oraz metody zagospodarowania obszarów pokopalnianych.

Treści przedmiotu:
1. Podział i klasyfikacje zasobów naturalnych.
2. Występowanie najważniejszych grup surowców (tj. surowców skalnych i kruszyw naturalnych, surowców energetycznych, surowców chemicznych, surowców metalicznych, kamieni szlachetnych i półszlachetnych, wód mineralnych, termalnych i leczniczych) w Polsce i na świecie.
3. Podstawowe metody poszukiwania złóż surowców mineralnych.
4. Metody wydobycia surowców mineralnych (podziemne, odkrywkowe, otworowe).
5. Zastosowanie i wykorzystanie zasobów naturalnych Ziemi. Przetwórstwo surowców mineralnych.
6. Zasoby surowców mineralnych na Ziemi. Zrównoważone zagospodarowanie złóż kopalin.
7. Przyrodnicze skutki eksploatacji kopalin.

W ramach warsztatów terenowych planowany jest całodniowy wyjazd do kopalni soli kamiennej w Kłodawie oraz w rejon odkrywkowej kopalni węgla brunatnego "Tomisławce". Poruszone zostaną następujące zagadnienia: złoża kopalin chemicznych i energetycznych stałych, podziemna i odkrywkowa metoda wydobycia kopalin, rola i zadania geologa w kopalni, przetwórstwo kopalin i ich zastosowanie, problemy środowiskowe związane z wydobyciem surowców mineralnych, rekultywacja obszarów pokopalnianych.
Koszt wyjazdu to około 120 zł. Wyjazd jest obowiązkowy dla wszystkich uczestników kursu.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (30 godz.): - udział w wykładach - 22 - udział w warsztatach terenowych - 8 - udział w konsultacjach - 10 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (20 godz.): - przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego - 20 W sumie 60 godz.

Efekty uczenia się - wiedza

- zna znaczenie surowców mineralnych dla gospodarki i człowieka - wymienia i opisuje zmiany i zagrożenia środowiska spowodowane wydobyciem surowców kopalnych; - umie ocenić korzyści i zagrożenia związane z eksploatacji surowców naturalnych

Efekty uczenia się - umiejętności

- potrafi określić wartość surowców mineralnych i możliwości ich zagospodarowania - dostrzega zagrożenia zdrowotne i środowiskowe wynikające z wydobycia surowców kopalnych; - ocenia zasoby i możliwości regeneracyjne przyrody;

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

- ma świadomość ryzyka wykonywanej działalności oraz ponoszenia pełnej odpowiedzialności w zakresie działań związanych z ochroną środowiska; - jest chętny do promocji zasad ochrony środowiska, docenia rolę edukacji ekologicznej - jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracy własnej i innych oraz umie postępować w stanie zagrożenia

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład problemowy
- wykład konwersatoryjny
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- obserwacji
- klasyczna metoda problemowa

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody wymiany i dyskusji
- metody służące prezentacji treści

Rodzaj przedmiotu

przedmiot fakultatywny

Wymagania wstępne

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2023/24L:

Martyna Górska

W cyklu 2024/25L:

Przemysław Sala

W cyklu 2022/23L:

Szymon Belzyt

Kryteria oceniania

zaliczenie wykładów: test pisemny do uzupełnienia; progi oceniania: 51-60% ocena dostateczna, 61-70% - dostateczny plus, 71-80% - dobry, 81-90% - dobry plus, 91-100% - bardzo dobry.
w ramach testu znajdą się także zagadnienia związane z warsztatami terenowymi.

Literatura

Literatura podstawowa:
- Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.12.2021 r., Państwowy Instytut Geologiczny - PIB, dostępny online: https://www.pgi.gov.pl/oferta-inst/wydawnictwa/serie-wydawnicze/bilans-zasobow-kopalin.html
- Bolewski A., Gruszczyk H., Gruszczyk E., 1989. Zarys gospodarki surowcami mineralnymi.
- Gruszczyk H., 1984. Nauka o złożach, Wyd. Geologiczne, Warszawa
- Szamałek K., 2007. Podstawy geologii gospodarczej i gospodarki surowcami mineralnymi. Wydawnictwo Naukowe PWN (dostępna online przez IBUK Libra)
- witryna internetowa "Surowce mineralne Polski", Państwowy Instytut Geologiczny - PIB, http://geoportal.pgi.gov.pl/surowce

Literatura uzupełniająca:
- Krawiec A., Ciężkowski W., 2017. Geologia i górnictwo wód leczniczych i peloidów w Polsce, s. 103-130. W: Ponikowska I., Kochański J.W. (red.) Wielka Księga Balneologii, Medycyny Fizykalnej i Uzdrowiskowej. Tom I. Wyd. Aluna.
- Mizerski W., 2018 (lub starsze). Geologia dynamiczna. PWN. Warszawa.
- Mizerski, W., Szamałek, K., 2009. Geologia i surowce mineralne oceanów. Wydawnictwo Naukowe PWN (dostępna online przez IBUK Libra)
- Park G., 2015. Introducing Natural Resources. Dunedin Academic Press.
- Pohl W. L., 2005. Economic geology, principles and practice. Wiley-Blackwell
- Smirnow W.I., 1986. Geologia złóż kopalin użytecznych, Wyd. Geologiczne, Warszawa
- Sokołowski J., 1990. Geologia regionalna i złożowa polski. Wyd. Geol. Warszawa

Literatura uzupełniająca dotycząca warsztatów terenowych:
- Poborska-Młynarska, K., 2018. Dzieje odkrycia, rozpoznania geologicznego i eksploatacji złoża soli kamiennej w Kłodawie. Przegląd Solny 14: 5–14 (dostępny online: http://www.psgs.agh.edu.pl/wp-content/uploads/PS6-Poborska.pdf)
- Widera M., 2021. "6.4.6 Tomisławice". [W]: Geologia polskich złóż węgla brunatnego, s. 91-95, (dostępny online: https://depar.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2022/07/widera-Geologia-polskich-zloz..._2021.pdf)
- Widera M., 2022. "2.3.3. Stanowisko Tomisławice". [W:] Zarys geologii okolic Poznania, Turku i Konina, s. 70-75 (dostępny online: https://depar.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2022/09/widera_skrypt_2022.pdf
- strona internetowa kopalni w Kłodawie: https://sol-klodawa.com.pl/kopalnia-dzisiaj/

Uwagi

W cyklu 2022/23L:

Warsztaty terenowe w kopalni soli kamiennej w Kłodawie i kopalni węgla brunatnego Tomisławice odbędą się 28 czerwca 2023 r.
Pierwszy wykład odbędzie się 14.03.2023 r.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2800-PGSM-GPX-1-S1 w USOSweb