Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego 2800-PFP-GP-3-S1

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z prawnymi i finansowymi podstawami funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce, również w ujęciu porównawczym (przegląd modeli w ujęciu międzynarodowym) oraz historycznym (samorząd terytorialny w Polsce od okresu zaborów). Wykład obejmuje analizę struktury samorządu terytorialnego w Polsce, w tym również opis organów kontrolnych i wykonawczych dla wszystkich szczebli samorządu terytorialnego. Zakłada się przedstawienie podstawowych uwarunkowań kształtowania się zadań, dochodów i wydatków budżetowych na poszczególnych szczeblach samorządu terytorialnego w Polsce. Zostanie przedstawiona problematyka finasowania zadań inwestycyjnych samorządu z wykorzystaniem funduszy unijnych. Zostaną szczegółowo omówione poszczególne zadania w kontekście usług użyteczności publicznej, a także infrastruktury technicznej. Szczególna uwaga będzie poświęcona możliwościom pozyskiwania danych dla różnych szczebli samorządu terytorialnego.

Treści przedmiotu:

1. Jednostki samorządu terytorialnego (JST).
2. Zadania własne JST (w tym zadania i kompetencje organów stanowiących i wykonawczych).
3. Dochody JST.
4. Organy stanowiące i kontrolne oraz wykonawcze JST.
5. Organy nadzoru nad działalnością JST.
6. Podział administracyjny Polski w 1975 r. i reforma administracyjna Polski z 1999 r.
7. Jednostki pomocnicze gminy.
8. Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza.
9. Gospodarka finansowa JST – ogólne założenia, zasada zrównoważonego budżetu.
10. Akty prawa miejscowego uchwalane przez organy stanowiące JST – przykłady.
11. Wydatki bieżące i majątkowe budżetu JST.
12. Źródła dochodów własnych JST.
13. Planowanie przestrzenne w gminie – rodzaje dokumentów planistycznych.
14. Gospodarka komunalna w JST – zasady, formy i modele gospodarki komunalnej.
15. Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) – definicja, przedmiot partnerstwa, najważniejsze korzyści wynikające z PPP, przykłady przedsięwzięć z udziałem środków pochodzących z sektora PPP, przykłady podmiotów publicznych.
16. Czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach organów JST.
17. Zasada bezpośredniości w wyborach organów JST.
18. Okręgi jednomandatowe i wielomandatowe w wyborach organów JST.
19. Prognoza skutków finansowych uchwalenia planu miejscowego, opłata (renta) planistyczna i opłata adiacencka – czym są, najważniejsze cechy.
20. Obszary funkcjonalne – definicja i typologia.
21. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne – definicja i cele.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( 32 h): - udział w wykładach – 30 godzin - egzamin – 2 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( 20 godz.): - czytanie literatury – 10 - przygotowanie do egzaminu – 10 Łącznie: 52 godz. ( 3 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

W01: Zna ograny kontrolne i wykonawcze samorządu terytorialnego – K_W03, K_W05,K_W06; K_W08; K_W11; K_W14; W02: Zna strukturę samorządu terytorialnego w Polsce – K_W03, K_W05, K_W08; K_W11; K_W14; W03: Ma wiedzę w zakresie zróżnicowania modeli samorządu terytorialnego zarówno w ujęciu międzynarodowym jak i przestrzennym – K_W03, K_W05, K_W08; K_W11; K_W14; W04: Ma ogólną wiedzę dotyczącą finansów samorządu, również w kontekście wykorzystywania przez samorząd funduszy unijnych - K_W03, K_W05, K_W08; K_W11; K_W14;

Efekty uczenia się - umiejętności

U01: Rozumie i potrafi usystematyzować podstawy prawne i ekonomiczne funkcjonowania samorządu w Polsce – K_U01, K_U03; K_U07; K_U08; K_U10; K_U11; U02: Ma umiejętności szybkiego wyszukiwana dostępnych danych przestrzennych dla różnych szczebli samorządu – K_U01, K_U03; K_U07; K_U08; K_U10; U03: Potrafi określić rodzaje usług użyteczności publicznej w kontekście różnych szczebli samorządu terytorialnego – K_U01, K_U03; K_U07; K_U08; K_U10; K_U11; U04: Potrafi wskazać najważniejsze zadania samorządu terytorialnego na różnych szczeblach – K_U01, K_U03; K_U07; K_U08; K_U10; K_U11;

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K01: Ma świadomość znaczenia środków pomocowych Unii Europejskiej jako źródeł finansowania zadań inwestycyjnych samorządu terytorialnego–K_K02, K_K03, K_K05; K02: Ma świadomość wpływu wyborów samorządowych na jakość codziennego funkcjonowania mieszkańców - K_K02, K_K03, K_K05; K03: Ma świadomość istniejących zależności pomiędzy różnymi szczeblami samorządu oraz władzą na szczeblu krajowym - K_K02, K_K03, K_K05.

Metody dydaktyczne

Wykład: - wykład problemowy, - wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- pogadanka
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące

- studium przypadku
- giełda pomysłów

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody wymiany i dyskusji
- metody służące prezentacji treści

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Podstawowy zakres wiedzy z geografii społeczno-ekonomicznej.

Koordynatorzy przedmiotu

Paweł Wiśniewski

Kryteria oceniania

Zaliczenie wykładu: egzamin pisemny w formie testu. Sprawdzane efekty kształcenia: W01, W02, W03, W04, K01, K02, K03, U01, U02, U03, U04.
Wymagany próg na ocenę dostateczną - 51-60%; 61-70% - dostateczny plus; 71-80% - dobry; 81-90% - dobry plus; 91-100% - bardzo dobry.

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

Lewandowska-Malec L., 2007, Samorząd terytorialny w Polsce. Zarys wykładu, kazusy, wybór źródeł, Kraków.
ABC samorządu terytorialnego. Poradnik nie tylko dla radnych. Fundacja rozwoju demokracji lokalnej, Fundacja Batorego.
Swianiewicz P., 2014, Ocena podziału terytorialnego państwa z uwzględnieniem efektywności funkcjonowania urzędów organów jednostek samorządu terytorialnego –wnioski i rekomendacje Raport przygotowany na zlecenie Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, Warszawa.
Kardas, M., Kucharska, C., 2011, Analiza porównawcza modeli samorządu terytorialnego Niemiec, Wielkiej Brytanii i Szwecji, Colloqium 3, 91-136.
Funkcjonowanie samorządu terytorialnego – uwarunkowania prawne i społeczne, red. Nauk. A. Gołębiowska, P. Zientarski, 2016, Kancelaria Senatu
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa, informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, 2019, Rada Ministrów, Warszawa.
Janosiewicz W., 2018. Samorząd terytorialny w Polsce – zarys historyczny. Homo Politicus, Vol. 13 (2018), s. 7-21.
Sekuła A., 2007. Ewolucja instytucji samorządu terytorialnego w Polsce po roku 1989, [w:] Samorząd terytorialny w krajach Unii Europejskiej, pod red. K. Gomółki, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Elbląg 2007, s. 35-45.
http://www.regioset.pl/monitor.php?lg=0&art=6&unit=4
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym.
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa.
Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej.
Kozera Ł., Chmielarz P., (red.), 2021. Zarządzanie gospodarką komunalną w samorządzie terytorialnym. Katedra Zarządzania Publicznego, Instytut Prawa i Ekonomii, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Kraków.
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy.
Król K., 2016. Renta planistyczna i opłata adiacencka – wybrane zagadnienia prawne. Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus 15 (4) 2016, 243–252.
Sulczewska K., 2014. Opłata planistyczna oraz opłata adiacencka – uzasadnienie aksjologiczne i analiza porównawcza. Studia Prawno-Ekonomiczne, t. XCII, 129–147.
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-planowaniu-i-zagospodarowaniu-przestrzennym-oraz-niektorych-innych-ustaw
https://legalis.pl/reforma-planowania-przestrzennego-w-2023-r/
Szafranek E., 2015. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne jako narzędzie wspierające kształtowanie centrów rozwoju regionalnego. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna 32: 81–94.
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, 2012. KPZK 2030, Warszawa.
https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/zasady-dzialania-funduszy/zintegrowane-inwestycje-terytorialne/

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2800-PFP-GP-3-S1 w USOSweb