Monitoring systemów przyrodniczych 2800-MSP-GPG-2-S2

1. Pojęcie środowiska przyrodniczego, środowiska geograficznego,
systemu przyrodniczego. Pojęcie monitoringu i monitoringu środowiska. Założenia metodologiczne i metodyczne monitoringu środowiska.
Podstawy prawne Inspekcji Ochrony Środowiska i Państwowego Monitoringu
Środowiska w Polsce. Podstawy prawne i ekonomiczne organizacji monitoringu, monitoringu meteorologicznego, monitoringu jakości powietrza i opadów atmosferycznych, monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych, monitoringu gleb, monitoringu przyrody. Państwowy Monitoring Środowiska w Polsce. Systemy informacji geograficznej w monitorowaniu stanu środowiska, modelowanie i prognozowanie stanu środowiska (przykłady), bazy danych o stanie środowiska. Obieg energii i materii w środowisku, rytm zjawisk przyrodniczych. Zanieczyszczenie powietrza i opadów atmosferycznych w Polsce i na świecie. Stan czystości rzek i jezior w Polsce. Zagrożenia dla pedosfery i litosfery. Charakterystyka wybranych geoekosystemów w Polsce: naturalne i przekształcone antropogenicznie. Geoparki i inne formy ochrony środowiska. Wykorzystanie monitoringu środowiska przyrodniczego w realizacji polityki ekorozwoju, zachowania georóżnorodności i bioróżnorodności oraz struktury krajobrazowej kraju.
1. Założenia monitoringu systemów przyrodniczych ( podstawowe pojęcia, założenia metodologiczne i metodyczne monitoringu systemów przyrodniczych; obieg energii w środowisku, obieg materii w środowisku, rytmy w przyrodzie)
2. Monitoring atmosfery – obserwacje meteorologiczne (standardowe pomiary i obserwacje meteorologiczne, błędy pomiarowe, metody pomiarów podstawowych elementów meteorologicznych, światowa sieć pomiarów meteorologicznych (WMO), polska sieć pomiarów meteorologicznych (IMGW)).
3. Monitoring atmosfery - zanieczyszczenie powietrza i chemizm opadów atmosferycznych (skład gazowy atmosfery, pojęcie i podział zanieczyszczeń powietrza, czynniki wpływające na zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie powietrza w Polsce, wpływ zanieczyszczeń powietrza na środowisko, alarmy smogowe, chemizm opadów atmosferycznych)
4. Monitoring hydrologiczny (wody powierzchniowe – rzeki, jeziora, wody podziemne, zanieczyszczenie wód.
5. Monitoring jakości gleby i ziemi, monitoring przyrody (przyrody ożywionej, lasów), monitoring gleb, monitoring hałasu, monitoring promieniowania jonizującego, monitoring
pól elektromagnetycznych.
6. Monitoring specyficznych oddziaływań na środowisko (hałas,
promieniowanie jonizujące, pola elektromagnetyczne).
7. Charakterystyka wybranych zagrożeń środowiska (ogólna ocena stanu środowiska przyrodniczego w Polsce w świetle badań monitoringowych, monitoring środowiska a gospodarka przestrzenna). Stan środowiska w Polsce trendy i przyczyny - sytuacja przed transformacją ustrojową (do przełomu lat 80. i 90. XX w.) i po tej transformacji, obszary zagrożenia ekologicznego i klęski ekologicznej w Polsce.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.): - udział w wykładach - 15 - konsultacje z nauczycielem akademickim w formie zdalnej 2 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.): - przygotowanie do wykładu- 3 - czytanie literatury- 5 - przygotowanie do kolokwium - 5 Łącznie: 30 godz. (1 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Zna i rozumie złożone zjawiska i procesy zachodzące w środowisku geograficznym, związane z obiegiem energii i materii (K_W02) W2: Posiada wiedzę z zakresu monitoringu środowiska, metod stosowanych w badaniach stanu środowiska (K_W12) W3: Zna metody ochrony i rewitalizacji systemów przyrodniczych w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju, z zachowaniem geo- i bioróżnorodności (K_W12)

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Potrafi samodzielnie aktualizować wiedzę z zakresu monitoringu środowiska, zna praktyczne możliwości jej wykorzystania (K_U01. U2: Stosuje zaawansowane techniki i narzędzia badawcze w zakresie pozyskiwania danych o środowisku przyrodniczym, analizy tych danych oraz ich wizualizacji (K_U01, K_U08) U3: Potrafi interpretować i wyjaśniać zjawiska zachodzące w środowisku geograficznym oraz formułuje na ich podstawie wnioski (K_U13)

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Rozumie potrzebę stałej aktualizacji wiedzy z zakresu monitoringu środowiska przyrodniczego, znaczenia nowoczesnych technik badawczych stanu środowiska (K_K05) K2: Rozumie potrzebę systematycznego studiowania literatury fachowej i popularnonaukowej w celu poszerzania i pogłębiania wiedzy kierunkowej (K_K02). K3: Ma świadomość znaczenia gospodarki opartej na wiedzy i innowacyjności w rozwoju społeczno-gospodarczym z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju, potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy (K_K04).

Metody dydaktyczne

Wykład informacyjny, wykład problemowy

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące

- klasyczna metoda problemowa

Rodzaj przedmiotu

przedmiot fakultatywny

Wymagania wstępne

Podstawowa wiedza z zakresu geografii, biologii, ekologii i ochrony środowiska.

Koordynatorzy przedmiotu

Marek Kejna

Kryteria oceniania

Metody oceniania:
Kolokwium pisemne - np. W1, W2, W3, U01, U02, U03

Kryteria oceniania:
51-60% - dst
61-70% dst+
71-80% - db
81-90% - db+
>90 - bdb

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

Literatura podstawowa:
Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z., 1996, Hydrologia ogólna. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 297 s.
Koc J., 2005, Kształtowanie środowiska: zagrożenia i monitoring, Polska Akademia Nauk. Wydział Nauk Rolniczych, Leśnych i Weterynaryjnych.
Kostrzewski A., Mazurek M., Stach A., 1995, Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego: zasady organizacji, system pomiarowy, wybrane metody badań, Warszawa.
Kożuchowski K., 1998, Atmosfera. Klimat. Ekoklimat, Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa.
Kożuchowski K., 2014, Meteorologia i klimatologia dla leśników, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kwiatkowska-Malina J., 2011, Analityka i monitoring środowiska: teoria i praktyka, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
Mróz W., 2010, Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.
Wiech K., i in., 2019, State of the environment in Poland: 2018 signals, Warsaw, Inspection for Environmental Protection.

Literatura uzupełniająca:
Kmiecik, E. Ocena stanu chemicznego wód podziemnych w oparciu o wyniki badań monitoringowych; Kraków 2009; home.agh.edu.pl/~ek/b/ocena_stanu.pdf
Kostrzewski A., Majewski M., 2018, Stan i przemiany środowiska przyrodniczego geoekosystemów Polski w latach 1994-2015 w oparciu o realizację programu Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2800-MSP-GPG-2-S2 w USOSweb