Meteorologia i klimatologia 2800-MKL-GiKS-1-S1

Na wykładzie zostaną omówione: Wstęp (meteorologia i klimatologia - ich miejsce wśród nauk przyrodniczych, historia badań meteorologicznych i klimatologicznych); Atmosfera (skład gazowy powietrza atmosferycznego, budowa pionowa atmosfery); Promieniowanie Słońca, Ziemi i atmosfery (widmo promieniowania słonecznego, stała słoneczna na granicy atmosfery, promieniowanie słoneczne w atmosferze, absorpcja promieniowania słonecznego i albedo powierzchni ziemi, promieniowanie z powierzchni ziemi i atmosfery, bilans radiacyjny układu ziemia-atmosfera, efekt cieplarniany, przebieg roczny i dobowy promieniowania słonecznego, rozkład przestrzenny składowych bilansu radiacyjnego na kuli ziemskiej, zjawiska optyczne w atmosferze, zorze polarne); Temperatura gruntu (bilans cieplny powierzchni ziemi, czynniki wpływające na temperaturę gruntu, przebieg dobowy i roczny temperatury gruntu, prawa Fouriera, wieloletnia i sezonowa zmarzlina); Temperatura powietrza (definicja temperatury, mechanizm przekazywania ciepła od powierzchni ziemi do atmosfery, procesy adiabatyczne, metody pomiaru temperatury. termometry, skale termometryczne, przebieg dobowy i roczny temperatury powietrza, rozkład przestrzenny temperatury powietrza na kuli ziemskiej); Ciśnienie atmosferyczne (definicja i jednostki pomiarowe ciśnienia atmosferycznego, przebieg dobowy i roczny ciśnienia atmosferycznego, rozkład ciśnienia atmosferycznego na kuli ziemskiej, antycyklony i cyklony); Wiatr (definicja i jednostki pomiarowe, metody i przyrządy pomiarowe, czynniki powodujące poziomy ruch powietrza, wiatr geostroficzny, wiatr geotryptyczny, ogólna cyrkulacja atmosfery, wiatry stałe i sezonowe, pasaty, monsuny, ENSO, NAO, wiatry lokalne); Woda w atmosferze (zasoby i wody w przyrodzie, obieg wody w przyrodzie. parowanie/sublimacja oraz kondensacja/resublimacja),wilgotność powietrza, wskaźniki wilgotności i jednostki pomiarowe, przebieg dobowy i roczny wilgotności powietrza, rozkład przestrzenny wilgotności powietrza na świecie); Chmury i mgła (definicja i rodzaje chmur, wielkość zachmurzenia na świecie, mgła i zamglenie); Opady i osady atmosferyczne (definicja i rodzaje opadów atmosferycznych, metody i przyrządy pomiarowe opadów atmosferycznych, rozkład przestrzenny opadów na kuli ziemskiej i ich zmienność w ciągu roku, osady atmosferyczne: rosa, szron, szadź, gołoledź); Ekstremalne zjawiska atmosferyczne (burze, trąby powietrzne, cyklony tropikalne); Prognozowanie pogody (analiza synoptyczna, ośrodki baryczne, masy powietrza, fronty atmosferyczne, metody prognozowania pogody, internetowe źródła danych i prognozy meteorologiczne); Klimat kuli ziemskiej (czynniki i procesy klimatotwórcze, rozkład przestrzenny głównych elementów klimatycznych, klasyfikacje klimatów, strefy klimatyczne); Klimat Polski (czynniki wpływające na warunki klimatyczne Polski, rozkład przestrzenny poszczególnych elementów klimatu w Polsce, klimat lokalny: lasu, miasta); Zmiany klimatu (metody badań zmian klimatu, naturalne i antropogeniczne zmiany klimatu, zmiany klimatu w czasach przedhistorycznych, współczesne zmiany klimatu na świecie i w Polsce).
Na ćwiczeniach laboratoryjnych omawiane są poszczególne elementy meteorologiczne (promieniowanie słoneczne, usłonecznienie, temperatura powietrza i gruntu, wilgotność powietrza, zachmurzenie, widzialność, opady atmosferyczne, ciśnienie atmosferyczne i wiatr) – ich definicje, jednostki miary i sposoby pomiaru (metodyka pomiaru i obsługa przyrządów meteorologicznych). W ramach klimatologicznej części zajęć przedstawiane są źródła materiałów klimatologicznych (w tym internetowe) oraz zasady opracowania danych. Wykonywane są opracowania w formie tabelarycznej, graficznej i tekstowej. W ramach zajęć przewidziane jest zwiedzanie Obserwatorium Meteorologicznego UMK, gdzie znajdują się tradycyjne i automatyczne przyrządy do pomiarów meteorologicznych.