Gospodarka przestrzenna w UE 2800-GPUE-GPG-2-S2

Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z uwarunkowaniami gospodarowania przestrzenią – na poziomie europejskim oraz
w poszczególnych krajach członkowskich. Ponadto istotnym jest zaprezentowanie podstaw polityk wspólnotowych oddziałujących na przestrzeń na kontynencie europejskim, a także wybranych modeli prawno-administracyjnych i systemów planowania przestrzennego w państwach UE.

Treści przedmiotu:

1. Przestrzeń i jej atrybuty
2. Definicja gospodarki przestrzennej
3. Najważniejsze różnice między niemieckim i brytyjskim systemem planowania przestrzennego
4. Główne standardy planowania przestrzennego w krajach europejskich, świadczące o istnieniu demokratycznego państwa prawa
5. Podstawowy akt prawny regulujący system planowania przestrzennego w Polsce
6. Elementy stanowiące podstawę działań w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w Polsce
7. Podstawowy podmiot istniejącego systemu planowania przestrzennego w Polsce
8. Dokumenty planistyczne na szczeblach krajowym, wojewódzkim i gminnym w Polsce oraz organy ustanawiające (uchwalające) te dokumenty
9. Audyt krajobrazowy – cele i zakres
10. Formalne instrumenty planowania rozwoju przestrzennego w Republice Federalnej Niemiec na poziomach federalnym, krajów związkowych (landów), powiatów i lokalnym
11. Kategorie dokumentów (aktów prawnych) w systemie planowania przestrzennego we Francji
12. Plan (schemat) spójności terytorialnej jako podstawowy instrument planowania przestrzennego we Francji
13. Podstawowy poziom planowania przestrzennego w systemie angielskim
14. Pozwolenie planistyczne jako zasadniczy instrument nadzoru zagospodarowania przestrzennego oraz zabudowy w Wielkiej Brytanii
15. Koncepcja zobowiązań planistycznych oraz lokalne ramy zagospodarowania przestrzennego (LDF) w Wielkiej Brytanii
16. Główne instytucje decyzyjne, które kierują administracją UE
17. Instrumenty prawne UE
18. Europejski Zielony Ład – główne założenia, cele i obszary polityki
19. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne – definicja i cele

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (godz.): - udział w wykładach – 15 godz. - konsultacje z nauczycielem akademickim – 5 godz. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (godz.): - czytanie literatury – 10 godz. - przygotowanie do egzaminu – 15 godz. Łącznie: 45 godz. (2 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

W01: Ma szeroką wiedzę z zakresu gospodarki przestrzennej Unii Europejskiej. – K_W01 W02: Ma wiedzę z zakresu funkcjonowania gospodarki przestrzennej i polityki regionalnej w wybranych krajach Unii Europejskiej. – K_W01 W03: Ma wiedzę na temat instytucji biorących udział w procesach planowania przestrzennego oraz programów działania te wspierających – w UE i w wybranych krajach członkowskich. – K_W01 W04: rozumie związki między planowaniem społeczno-gospodarczym a osiągniętymi efektami zagospodarowania przestrzennego z uwzględnieniem zrównoważonego użytkowania przestrzeni (efekt ładu przestrzennego) - K_W08.

Efekty uczenia się - umiejętności

U01: Potrafi prawidłowo interpretować przepisy prawne z zakresu gospodarki przestrzennej Unii Europejskiej. – K_U04 U02: Posiada umiejętność wykorzystania nabytej wiedzy w zakresie planowania przestrzennego, odwołując się do zasad gospodarki przestrzennej UE, a także odwołując się do „dobrych praktyk” z wybranych krajów członkowskich. – K_U04

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K01: Posiada świadomość złożonych przesłanek i zasad determinujących rożnice w funkcjonowaniu polityki regionalnej i planowania przestrzennego w UE i krajach członkowskich. – K_K02

Metody dydaktyczne

wykład informacyjny wykład problemowy opis

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy
- pogadanka
- opis

Metody dydaktyczne poszukujące

- klasyczna metoda problemowa
- studium przypadku
- giełda pomysłów

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody wymiany i dyskusji
- metody służące prezentacji treści

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Podstawowa wiedza na temat Unii Europejskiej (historia integracji europejskiej; podstawowe fakty z historii Europy; ogólne statystyki społeczno-gospodarcze UE i poszczególnych krajów) Podstawowa wiedza na temat samorządu terytorialnego. Znajomość systemu planowania przestrzennego w Polsce i UE.

Koordynatorzy przedmiotu

Paweł Wiśniewski

Kryteria oceniania

Zaliczenie wykładu: egzamin pisemny w formie testu. Sprawdzane efekty kształcenia: W01, W02, W03, W04, K01.
Wymagany próg na ocenę dostateczną - 51-60%; 61-70% - dostateczny plus; 71-80% - dobry; 81-90% - dobry plus; 91-100% - bardzo dobry.

Literatura

Barcz J., Górka M., Wyrozumska A, 2017, Instytucje i prawo Unii Europejskiej, Wolters Kluwer, Warszawa
Czornik M. (red.), 2010, Gospodarka przestrzenna w krajach Unii Europejskiej. Wybór tekstów z komentarzem, Część 1, Katowice
Czornik M. (red.), 2011, Gospodarka przestrzenna w krajach Unii Europejskiej. Akty prawne, komentarze, mapy, statystyka, Część 2, Katowice
Czornik M. (red.), 2014, Gospodarka przestrzenna w krajach Unii Europejskiej oraz w Norwegii i Szwajcarii. Akty prawne, komentarze, mapy, statystyka, Część 3, Katowice
Prawo Unii Europejskiej, Opracowanie zbiorowe, Wyd. C.H. Beck,
L. Rajca, Samorząd Terytorialny w Europie Zachodniej, Wyd. Elipsa, Warszawa 2010
Agenda Terytorialna Unii Europejskiej 2020
J. Marszałek-Kawa, A. Lutrzykowski, Samorząd w Polsce i Europie, Wyd. A. Marszałek, Toruń 2008
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. 2022 poz. 503).
Czochański J.T., Wiśniewski P., 2018: River valleys as ecological corridors – structure, function and importance in the conservation of natural resources. Ecological Questions, 29(1), 77–87.
Wiśniewski P., Marks-Bielska R., 2022: Znaczenie realizacji Europejskiego Zielonego Ładu dla polskiej wsi i rolnictwa [w:] Wilkin J., Hałasiewicz A. (red.). Polska wieś 2022: raport o stanie wsi. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, 226 s.
A. Janiszewska, Gospodarka przestrzenna - definicje i powiązania z innymi naukami, [w:] Social Factors In Spatial Economy and Spatial Planning, red. E. Klima, Wyd. Departament of Spatial Economy and Spatial Planning, Łódź, Space-Society-Economy, no 9, s. 18, 2009.
A. Suliborski, Geografia versus gospodarka przestrzenna. Studia KPZK, 183, 17-26.
R. Szul, Przestrzeń. Gospodarka. Państwo. Rozwój regionalny — Rozwój lokalny — Samorząd terytorialny, 1991, Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju Lokalnego i Regionalnego, Warszawa.
A. Zakrzewska-Półtorak (red.), 2016. Planowanie przestrzenne w Europie. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
E. Wysocka, Przesłanki nowej filozofii planowania, „Człowiek i Środowisko”, t. 18, nr 3/1994, cyt. za: W.A. Gorzym-Wilkowski, wyd. cyt., s. 25
P. Newman, A. Thornley, Urban Planning in Europe. International Competition, National Systems and Planning Projects, Routledge, London – New York 1996, s. 28-75.
H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz, Zagospodarowanie przestrzenne. Polskie prawo na tle standardów demokratycznego państwa prawnego, Sprawne Państwo, Program Ernst&Young, Warszawa 2007, s. 11.
The EU Compendium of Spatial Planning Systems and Policies, European Commission, Luxembourg 1997, s. 36-37.
Regionalisation in Europe, European Parliament, April 2000.
Szlenk-Dziubek D., Wisłocka O., 2021. System planowania przestrzennego w Polsce. Kluczowe problemy i słabości. Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa/Kraków 2021.
Parysek J., 2016. Pytania o przyszłość gospodarki przestrzennej w Polsce (Po 13 latach obowiązywania regulacji prawnych z 2003 r.). Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, LXXVIII, 2, 37-58.
A. Geppert, 2014. France, drifting away from the “regional economic” approach, [w:] Spatial Planning Systems and Practices in Europe: A Comparative Perspective on Continuity and Changes, red. M. Reimer, P. Getimis, H.H. Blotevogel, Akademie fur Raumforschung und Landesplanung, Routledge, New York.
M. Zajączkowska, 2011, Budownictwo zeroenergetyczne. Założenia planowania przestrzennego i projektowania architektonicznego w Wielkiej Brytanii, „Przegląd Budowlany”, nr 3, 2011.
https://european-union.europa.eu/institutions-law-budget/institutions-and-bodies/types-institutions-and-bodies_pl
Szafranek E., 2015. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne jako narzędzie wspierające kształtowanie centrów rozwoju regionalnego. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna 32: 81–94.
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, 2012. KPZK 2030, Warszawa.
https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/zasady-dzialania-funduszy/zintegrowane-inwestycje-terytorialne/

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2800-GPUE-GPG-2-S2 w USOSweb