Geozagrożenia w planowaniu przestrzennym 2800-GPP-GP-3-S1

W ramach wykładu zostaną omówione geozagrożenia wywoływane przez naturalnie zjawiska przyrodnicze występujące w atmosferze, hydrosferze, pedosferze i litosferze powstające pod wpływem czynników egzogenicznych, jak i endogenicznych oraz działalności człowieka. Podana zostanie geneza tych zjawisk, ich przebieg oraz zagrożenia jakie powodują dla gospodarki człowieka. Omówiony zostanie system monitorowania tych zjawisk oraz sposoby minimalizowania ich skutków. Omówiona zostanie skala geozagrożeń występujących w różnych regionach Polski i świata. Podane zostaną przykłady geozagrożeń dla gospodarczej działalności człowieka: dla przemysłu, budownictwa, rolnictwa, transportu i komunikacji, turystyki i rekreacji i innych. Podane zasady i dobre praktyki w planowaniu przestrzennym ograniczające negatywne skutki tych zjawisk.
Zakres tematów:
- zjawiska atmosferyczne: fale upałów, fale mrozów, burze, trąby powietrzne, gradobicia, gwałtowne opady atmosferyczne, susze, cyklony tropikalne, orkany, szkwały, silne wiatry lokalne (feny, bora), mgła, gołoledź, zamieć śnieżna, burze pyłowe oraz zanieczyszczenie powietrza (smog), efekt cieplarniany.
- zjawiska hydrologiczne: powodzie (opadowe, roztopowe, zatorowe, sztormowe), susze hydrologiczne, lawiny błotne, lawiny oraz zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych.
- trzęsienia ziemi i wybuchy wulkanów (oraz inne zjawiska
wulkaniczne) w Polsce i na świecie. Systemy monitoringu o ostrzegania.
Antropogeniczne trzęsienia ziemi – przykłady z Polski.
- tuchy masowe – obrywy, osuwiska, spływy. Sposoby monitoringu i
zapobiegania – SOPO (System Osłony Przeciwosuwiskowej). Ruchy masowe
na niżu Polskim.
- geozagrożenia w strefie przybrzeżnej (fale tsunami, osiadanie
wybrzeży, niszcząca działalność fal). Geozagrożenia spowodowane
wzrostem globalnego poziomu morza. Powodzie oraz zanieczyszczenie wód
powierzchniowych i podziemnych.
- zjawiska krasowe, zapadliska (przykład – kopalnia w Wapnie).
Geozagrożenia w krajobrazie górskim i lodowcowym – lawiny, cielenie
się lodowców, góry lodowe. Pozostałe geozagrożenia: impakty
meteorytów, zmiana biegunów magnetycznych Ziemi.
- ocena możliwości wystąpienia oraz propozycja zapobiegania skutkom
różnych rodzajów geozagrożeń dla wybranych obszarów w Polsce i na
świecie. Metody uwzględniania skutków zagrożeń środowiskowych w
planowaniu przestrzennym.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny kontaktowe z bezpośrednim udziałem nauczyciela – 32 godz. - wykład – 30 godz. - konsultacje – 2 godz. Na pracę indywidualną studenta/słuchacza/uczestnika kursu potrzebny czas na przygotowanie i uzupełnienie notatek; zebranie i wybór odpowiednich materiałów do zajęć, wymagane powtórzenie materiału, do pomyślnego zaliczenia przedmiotu, wynosi 20 godz. W sumie 52 godz. = 2 ECTS

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Zna procesy fizyczno-geograficzne prowadzące do powstania groźnych zjawisk przyrodniczych powodujących zagrożenie dla życia i działalności człowieka, a zawłaszcza w gospodarce przestrzennej – K_W02 W2 – Zna obszary występowania różnych zjawisk przyrodniczych stanowiących zagrożenie dla gospodarki przestrzennej – K_W02, K_W09 W3 – Wykorzystuje wiedzę o różnych zagrożeniach atmosferycznych, hydrologicznych i geomorfologicznych w planowaniu przestrzennym – K_W09, K_W10

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Potrafi analizować występowanie i intensywność zjawisk przyrodniczych oraz ocenić stopień zagrożenia dla gospodarki – K_U02, K_U04 U2: Potrafi wykorzystać różne źródła informacji i wykorzystać je w planowaniu przestrzennym, wykazując umiejętność rozpoznawania zagrożeń oraz ich prognozowania – K_U01, K_U04 U3: Posiada umiejętności planowania przestrzeni minimalizujących skutki wystąpienia geozagrożeń – K_U06, K_U07

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Doskonali swoją wiedzę i umiejętności w zakresie wiarygodności informacji na temat geozagrożeń, wyjaśnia ich przyczyny oraz potrafi ocenić ich skalę – K_K01 K2: Rozwiązuje problemy związane z wystąpieniem geozagrożeń – K_K05

Metody dydaktyczne

Prezentacja wiedzy na wykładzie informacyjnym i problemowym

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- klasyczna metoda problemowa

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Niezbędna jest podstawowa wiedza z zakresu nauk o środowisku z zakresu badań atmosfery, hydrosfery, kriosfery, litosfery, pedosfery. biosfery i działalności człowieka.

Koordynatorzy przedmiotu

Marek Kejna

Kryteria oceniania

Sposób weryfikacji i oceniania osiągniętych przez studenta efektów kształcenia - test pisemny w celu wystawienia oceny.
Kolokwium – W01-2, U01,K01. Kryteria: 51-60% – dostateczny, 61-70% – dostateczny plus, 71-80% – dobry, 81-90% – dobry plus, powyżej 90% – bardzo dobry

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

Literatura podstawowa:
Allen P, A., 2000, Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa
Andel van T.H., 1991, Historia Ziemi. Wyd. PWN. Warszawa
Andel van T.H., 1997, Nowe spojrzenie na starą planetę. Wyd. PWN. Warszawa
Cerveny R., 2008, Wielkie katastrofy i anomalie klimatyczne w dziejach, Bellona, Warszawa
Chanen C.R., Morrisom D., 1999, Kataklizmy w historii wszechświata. Wyd. Amber. Warszawa
Graniczny M., Mizerski W., 2007, Katastrofy przyrodnicze. PWN. Warszawa
Graniczny M., Mizerski W., 2017, Geozagrożenia. PWN. Warszawa
Kożuchowski K. (red.), 2005, Meteorologia i klimatologia, PWN, Warszawa.
Migoń P., 2006, Geomorfologia, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa
Mizerski W., Orłowski R., 2017, Geozagrożenia, PWN, Warszawa
Pawłowska K., Słysz K., 2002, Zagrożenia i ochrona przed powodzią w planowaniu przestrzennym, Poradnik metodyczny, Instytut. Gosp. Przestrzennej i Komunalnej.
Literatura uzupełniającą:
Ahrens C.D., Samson P., 2011, Extreme weather & climate, Brookc/Cole Cengage Learning, USA, ss. 508.
Galon R., 1979, Formy powierzchni Ziemi, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, WSiP, Warszawa;
Klimaszewski M., 1978, Geomorfologia, PWN, Warszawa,
Książkiewicz M., 1979, Geologia dynamiczna, Wyd. Geol., Warszawa
Kumar B.R., 2014, Disaster Education and Management. Springer Verlag. Berlin
Tamulewicz J., 1997, Pogoda i klimat Ziemi. Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. 5, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2800-GPP-GP-3-S1 w USOSweb