Gospodarka i planowanie przestrzenne 2800-GIPPRZ-G-3-S1
Celem przedmiotu jest poznanie głównych mechanizmów przemian funkcjonalno-przestrzennych oraz wykształcenie umiejętności prowadzenia analiz przestrzennych zachodzących zjawisk i procesów społeczno-gospodarczych, jak również uwarunkowań i skutków zagospodarowania przestrzennego oraz podstaw planowania przestrzennego w Polsce, z wydzieleniem poziomów: gminy, województwa i kraju.
Treści przedmiotu:
1. Przestrzeń i jej atrybuty
2. Definicja gospodarki przestrzennej
3. Najważniejsze różnice między niemieckim i brytyjskim systemem planowania przestrzennego
4. Główne standardy planowania przestrzennego w krajach europejskich, świadczące o istnieniu demokratycznego państwa prawa
5. Podstawowy akt prawny regulujący system planowania przestrzennego w Polsce
6. Elementy stanowiące podstawę działań w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w Polsce
7. Podstawowy podmiot istniejącego systemu planowania przestrzennego w Polsce
8. Dokumenty planistyczne na szczeblach krajowym, wojewódzkim i gminnym w Polsce oraz organy ustanawiające (uchwalające) te dokumenty
9. Audyt krajobrazowy – cele i zakres
10. Rodzaje opracowań ekofizjograficznych oraz ich zakres i cel
11. Podstawowy akt prawny regulujący procedurę ocen oddziaływania na środowisko w Polsce
12. Rodzaje ocen oddziaływania na środowisko w gospodarce przestrzennej i ich zakres
13. Podstawowe dokumenty, na podstawie których odpowiednie organy analizują i oceniają oddziaływanie inwestycji na środowisko, a także oceniają skalę, rodzaj, usytuowanie oraz możliwe oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko
14. Organy biorące udział w procedurze ocen oddziaływania na środowisko
15. Organ przeprowadzający ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000
16. Organ wydający decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach w procesie inwestycyjnym
17. Koncepcja funkcjonalna i krajobrazowa korytarzy ekologicznych
18. Podział korytarzy ekologicznych ze względu na ciągłość przestrzenną
19. Korytarze ekologiczne w prawie międzynarodowym i prawie polskim
20. Funkcje przestrzeni publicznej
21. Przykłady przyczyn braku w Polsce ładu przestrzennego, czyli nieładu
22. Przykładowe zasady (elementy) ładu przestrzennego na obszarach miejskich
23. Prognoza skutków finansowych uchwalenia planu miejscowego, opłata (renta) planistyczna i opłata adiacencka – czym są, najważniejsze cechy
24. Obszary funkcjonalne – definicja i typologia
25. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne – definicja i cele
26. Główne typy zespołów miejskich i ich cechy
27. Metropolia – definicja i główne cechy
28. Obszar metropolitalny – definicja i podstawowe kryteria delimitacji
29. Ośrodki metropolitalne i związek metropolitalny w Polsce
30. Obszary wiejskie, przestrzeń wiejska i wieś – definicje i różnice
31. Koncepcje rozwoju obszarów wiejskich
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne podające
- pogadanka
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
Metody dydaktyczne poszukujące
- panelowa
- referatu
- projektu
- giełda pomysłów
- studium przypadku
- ćwiczeniowa
Metody dydaktyczne w kształceniu online
- metody wymiany i dyskusji
- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody służące prezentacji treści
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2021/22Z: | W cyklu 2022/23Z: | W cyklu 2023/24Z: |
Kryteria oceniania
Zaliczenie wykładu: egzamin pisemny w formie testu. Sprawdzane efekty kształcenia: W01, W02, W03, W04, K01.
Wymagany próg na ocenę dostateczną - 51-60%; 61-70% - dostateczny plus; 71-80% - dobry; 81-90% - dobry plus; 91-100% - bardzo dobry.
Zaliczenie ćwiczeń: zaliczenie na ocenę na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru za wykonane prace, ćwiczenia i kolokwia. Sprawdzane efekty kształcenia: U01, U02, U03, K02.
Ocena końcowa wyliczana jako średnia uzyskanych ocen:
do 3,20 – dostateczny;
3,21-3,70 – dostateczny plus;
3,71-4,20 – dobry;
4,21-4,50 – dobry plus;
powyżej 4,50 – bardzo dobry.
Literatura
Budner W., 2019, Gospodarka przestrzenna miast i aglomeracji, Wyd. Naukowe UAM, Poznań
Domański R., 2007, Gospodarka przestrzenna, PWN, Warszawa
Domański R., 2020, Gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa
Parysek J., 2006, Wprowadzenie do gospodarki przestrzennej, Wyd. Naukowe UAM, Poznań
Bajerowski T. (red.), 2003, Podstawy teoretyczne gospodarki przestrzennej i zarządzania przestrzenią, Wyd. UW-M, Olsztyn;
Gorzym Wilkowski Waldemar, 2006, Gospodarka przestrzenna samorządu terytorialnego, Wyd. UMCS, Lublin;
Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, 2008, Niewiadomski Zygmunt (red.), Beck C.H., Warszawa;
Radziszewski Edward, 2006, Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Przepisy i komentarz, LexisNexis, Warszawa;
Geografia społeczno-gospodarcza Polski, 2007, red. Henryk Rogacki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa;
Cymerman R. (red.), 2010, Podstawy planowania przestrzennego i projektowania urbanistycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn;
Dembowska Z., 1987, Metody i techniki w planowaniu przestrzennym, IGPiK, Warszawa;
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, 2012, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa
Lesiak J., 1985, Planowanie przestrzenne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa;
Mrozowicki E., Pogodziński Z., Więckowicz Z., 1992, Planowanie przestrzenne i projektowanie terenów wiejskich, Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław;
Janiszewska A., Gospodarka przestrzenna - definicje i powiązania z innymi naukami, [w:] Social Factors In Spatial Economy and Spatial Planning, red. E. Klima, Wyd. Departament of Spatial Economy and Spatial Planning, Łódź, Space-Society-Economy, no 9, s. 18, 2009.
Suliborski A., Geografia versus gospodarka przestrzenna. Studia KPZK, 183, 17-26.
Szul R., Przestrzeń. Gospodarka. Państwo. Rozwój regionalny — Rozwój lokalny — Samorząd terytorialny, 1991, Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju Lokalnego i Regionalnego, Warszawa.
Zakrzewska-Półtorak A. (red.), 2016. Planowanie przestrzenne w Europie. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
Wysocka E., Przesłanki nowej filozofii planowania, „Człowiek i Środowisko”, t. 18, nr 3/1994, cyt. za: W.A. Gorzym-Wilkowski, wyd. cyt., s. 25
Newman P., Thornley A., Urban Planning in Europe. International Competition, National Systems and Planning Projects, Routledge, London – New York 1996, s. 28-75.
Izdebski H., Nelicki A., Zachariasz I., Zagospodarowanie przestrzenne. Polskie prawo na tle standardów demokratycznego państwa prawnego, Sprawne Państwo, Program Ernst&Young, Warszawa 2007, s. 11.
The EU Compendium of Spatial Planning Systems and Policies, European Commission, Luxembourg 1997, s. 36-37.
Regionalisation in Europe, European Parliament, April 2000.
Szlenk-Dziubek D., Wisłocka O., 2021. System planowania przestrzennego w Polsce. Kluczowe problemy i słabości. Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa/Kraków 2021.
Parysek J., 2016. Pytania o przyszłość gospodarki przestrzennej w Polsce (Po 13 latach obowiązywania regulacji prawnych z 2003 r.). Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, LXXVIII, 2, 37-58.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. 2022 poz. 503).
Podciborski T., Orzoł R., 2012. Opracowanie metody oceny stanu ładu przestrzennego zabudowy wielorodzinnej. Acta Sci. Pol., Administratio Locorum 11(4) 2012, 85-102.
Rogatka K., Starczewski T., Dąbrowski L., Smoliński P., 2018. Zagadnienie ładu przestrzennego i jego percepcja. EKONOMIA XXI WIEKU, 4(20), 63-73.
Zawadzka A.K., 2017. Ład nasz przestrzenny. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Król K., 2016. Renta planistyczna i opłata adiacencka – wybrane zagadnienia prawne. Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus 15 (4) 2016, 243–252.
Sulczewska K., 2014. Opłata planistyczna oraz opłata adiacencka – uzasadnienie aksjologiczne i analiza porównawcza. Studia Prawno-Ekonomiczne, t. XCII, 129–147.
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. 2023 poz. 344).
https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-planowaniu-i-zagospodarowaniu-przestrzennym-oraz-niektorych-innych-ustaw
https://legalis.pl/reforma-planowania-przestrzennego-w-2023-r/
Szafranek E., 2015. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne jako narzędzie wspierające kształtowanie centrów rozwoju regionalnego. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna 32: 81–94.
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, 2012. KPZK 2030, Warszawa.
https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/zasady-dzialania-funduszy/zintegrowane-inwestycje-terytorialne/
Szmytkie R., 2013. W kwestii metropolii i obszarów metropolitalnych. Uniwersytet Wrocławski. Wydział, Prawa, Administracji i Ekonomii.
Ilnicki D., 2003. Miasta polskie jako potencjalne metropolie o znaczeniu kontynentalnym (próba identyfikacji) (w:) Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni, red. I. Jażdżewska, XVI Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Łódź.
Jałowiecki B., 1999. Współczesne przekształcenia struktury osadniczej i przestrzeni miejskiej (w:) Cywilizacja informacyjna a przekształcenia przestrzeni. Zmiany strukturalne metropolii polskich, red. J. Kołodziejski i T. Parteka, „Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN”.
Markowski T., Marszał T., 2006. Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja. Problemy i pojęcia podstawowe, Warszawa.
Czyż T., 2009. Koncepcje aglomeracji miejskiej i obszaru metropolitalnego w Polsce. Przegląd Geograficzny, 81, 4, s. 445–459.
Kołodziejczak A. (red.), 2021. Obszary wiejskie w zintegrowanym planowaniu rozwoju. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Halamska M., 2011. Wieś jako przedmiot badań naukowych. [W:] M. Halamska (red.), Wieś jako przedmiot badań naukowych. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Bański J., 2006. Geografia polskiej wsi. PWN, Warszawa.
Woś A., Zegar J., 2002. Rolnictwo społecznie zrównoważone. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Warszawa.
Kłodziński M., 2006. Rolnictwo a zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. [W:] J. Zegar (red.), Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym (3). Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania rozwoju polskiej gospodarki żywnościowej po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej 52: 9–22.
Koter M., 1985. Kształtowanie się strefy podmiejskiej w świetle badań historyczno-geograficznych, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, 5: 62–75.
Chojnicki Z., Czyż T., 1989. Charakterystyka małych miast regionu poznańskiego a koncepcja kontinuum miejsko-wiejskiego. [W:] P. Korcelli, A. Gawryszewski (red.), Współczesne przemiany regionalnych systemów osadniczych w Polsce. Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 152: 139–157.
Wierzbicki Z.T., 1973. Aktywizacja i rozwój społeczności lokalnych. [W:] Z.T. Wierzbicki (red.), Aktywizacja i rozwój społeczności lokalnych. Ossolineum, Wrocław, s. 17–73.
Wilkin J., 2011. Wielofunkcyjność wsi i rolnictwa a rozwój zrównoważony. Wieś i Rolnictwo, 4: 27–39.
Czochański J.T., Wiśniewski P., 2018: River valleys as ecological corridors – structure, function and importance in the conservation of natural resources. Ecological Questions, 29(1), 77–87.
Wiśniewski P., Marks-Bielska R., 2022: Znaczenie realizacji Europejskiego Zielonego Ładu dla polskiej wsi i rolnictwa [w:] Wilkin J., Hałasiewicz A. (red.). Polska wieś 2022: raport o stanie wsi. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, 226 s.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: