Prowadzony w cyklach: 2022/23Z, 2023/24Z, 2024/25Z, 2025/26Z

Kod ISCED: 0239

Punkty ECTS: 1

Język: polski

Organizowany przez: Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej

Etykieta językowa 2800-ETJ-TIRX-3-S1

https://moodle.umk.pl/course/view.php?id=5590#section-10 (w cyklu 2023/24Z)

Proponowany kurs obejmuje 15 godzin zajęć, których problematyka jest skoncentrowana wokół środków, za których pomocą wyrażany jest szacunek należny partnerowi komunikacji interpersonalnej. Na przykładach omawiane są zasady i strategie polskiego savoir-vivre’u. Porównuje się polski savoir-vivre towarzyski ze skodyfikowanym międzynarodowym systemem norm biznesowych. Z kolei polska grzeczność językowa i pozajęzykowa jest konfrontowana z grzecznością innych kręgów kulturowych. Analizowane są takie akty mowy, jak powitania, przeproszenia, przedstawianie (się), tytulatura, życzenia, gratulacje i kondolencje. Przeprowadzana jest analiza e-maili i korespondencji oficjalnej pod kątem przestrzegania reguł savoir-vivre’u.

Zajęcia mają na celu wzmocnienie pozycji studenta na rynku pracy poprzez doskonalenie kompetencji językowych i komunikacyjnych potrzebnych w życiu zawodowym.

Podczas zajęć zostaną omówione następujące zagadnienia:

1. Wyjaśnienie pojęcia etykiety językowej i pojęć pokrewnych (grzeczność językowa, językowy savoir-vivre). Przedstawienie celów językowych zachowań grzecznościowych w relacjach prywatnych i zawodowych. Zanalizowanie werbalnych i niewerbalnych przejawów etykiety językowej.

2. Wyjaśnienie zasad kontaktu uprzejmego. Przeanalizowanie funkcjonowania maksym uprzejmości w praktyce komunikacyjnej. Wyjaśnienie lokalnego charakteru szczegółowych zasad grzecznościowych. Zanalizowanie norm polskiej etykiety językowej w kontaktach towarzyskich i zawodowych.

3. Przemiany etykiety językowej. Przeanalizowanie zróżnicowania zasad etykiety językowej ze względu na wiek, płeć, pozycję zajmowaną przez interlokutorów w hierarchii społecznej i zawodowej / służbowej.

4. Język inkluzywny: potrzeby i ograniczenia.

5. Ćwiczenia polegające na analizie przykładów zachowań językowych pod kątem przestrzegania norm etykiety językowej. Analiza przykładów wykorzystywania zasad grzeczności językowej w działalności marketingowej.

6. Analiza e-maili i korespondencji oficjalnej pod kątem przestrzegania reguł savoir-vivre’u. Przedstawienie zasad posługiwania się tytulaturą w wypowiedziach mówionych i pisanych w kontaktach bezpośrednich i pośrednich.

7. Zapoznanie się z konwencjami stosowanymi w grzecznościowych aktach mowy. Ćwiczenia polegające na budowaniu oficjalnych aktów grzecznościowych: powitania, przedstawianie siebie i innych, przepraszanie, składanie życzeń, gratulacje, wyrazy współczucia, kondolencje. Ćwiczenia polegające na budowaniu grzecznych wypowiedzi służbowych: odmowa, zaprzeczenie, krytyka, polecenie służbowe, pochwała.

W cyklu 2024/25Z:

1.-2. Wprowadzenie – dlaczego ludzie komunikują się nie wprost. Osłabianie kategoryczności wypowiedzi. Strategie grzecznościowe w komunikacji (G. Leech, P. Brown & S. Levinson, M. Marcjanik). Ochrona ról społecznych i problem gafy.
3.-4. Dystans społeczny fizyczny i symboliczny, narzędzia skracania/powiększania dystansu. Teoria „głasków” E. Berne’a. Zwroty adresatywne, tytułowanie; relacja na ty / pan, pani (symetryczna / asymetryczna).
5. Formuły fatyczne – ustanawianie i podtrzymywanie kontaktu/relacji. Powitania i pożegnania w relacji oficjalnej i nieoficjalnej; przedstawianie się. Pisanie listów i maili w relacji na ty / pan, pani; zwroty powitalne i pożegnalne.
6. Akty mowy w relacjach oficjalnych i nieoficjalnych: przeprosiny, podziękowania, prośby, polecenia, propozycje, przyjęcie / odmowa propozycji, gratulacje, toasty, kondolencje i in. Ćwiczenia.
7. Różnice kulturowe w strategiach grzecznościowych – mikroreferaty (prezentacje).
8. Język inkluzywny. Problematyka feminatywów.

W cyklu 2025/26Z:

Całkowity nakład pracy studenta

Za zaliczenie przedmiotu student uzyskuje 1 punkt ECTS w następującym układzie: 1) Godziny realizowane przy bezpośrednim udziale nauczyciela akademickiego: zajęcia (15 godzin) = 0,5 ECTS, 2) Godziny realizowane bez udziału nauczyciela akademickiego: przygotowanie się do zajęć i zaliczenia - 15 godzin (0,5 ECTS).

Efekty uczenia się - wiedza

W_01 Student/ka ma uporządkowaną wiedzę na temat reguł grzeczności wymaganych podczas komunikacji interpersonalnej. W_02 Student/ka zna podstawowe akty grzecznościowe (przepraszanie, życzenie, gratulacje, kondolencje, prośby, odmowy).

Efekty uczenia się - umiejętności

U_01 Student/ka potrafi przy użyciu językowych form grzeczności wpływać na własną skuteczność komunikacyjną w komunikacji mówionej i pisanej. U_02 Student/ka przygotowuje zróżnicowane stylistycznie wypowiedzi mówione i pisane. U_03 Student/ka posługuje się formami adresatywnymi dostosowanymi do sytuacji komunikacyjnej.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K_01 Student/ka zdaje sobie sprawę z tego, że sukces zawodowy jest ściśle związany z jakością komunikacji językowej. K_02 Student/ka jest świadomy poziomu swoich kompetencji językowych i komunikacyjnych, a także docenia wartość samokształcenia w tym zakresie.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- studium przypadku
- ćwiczeniowa

Rodzaj przedmiotu

przedmiot fakultatywny

Koordynatorzy przedmiotu

Małgorzata Gębka-Wolak

Kryteria oceniania

Realizacja efektów uczenia się będzie prowadzona w sposób ciągły, podczas zajęć. Będzie polegała na ocenie merytorycznej poprawności wykonywanych podczas zajęć ćwiczeń indywidualnych i zespołowych.

Przewidziana jest także kontrola końcowa, polegająca na wykonaniu testu na platformie MOODLE, zawierającego kilka zadań praktycznych typu oceń właściwe użycie podanych wyrażeń grzecznościowych, popraw błędne formy adresatywne.

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

W trakcie zajęć wykorzystana zostanie następująca literatura podstawowa:

M. Marcjanik, Etykieta językowa, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku,

t. 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993, s. 271-281.

M. Marcjanik, Współczesna etykieta językowa - zmierzch wartości? Wykład wygłoszony na inauguracji roku akademickiego 2015/2016 na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.

J. Grębowiec, rozdział "Pragmatyka grzeczności", [w:] J. Grębowiec, Mówić i działać. Wykłady z pragmatyki języka, Wrocław 2013, s. 83-105.

Bańko Mirosław (red.) , 2006, Polszczyzna na co dzień, Warszawa, rozdz. 5 - Dodatek: formy adresatywne.

Kamińska-Radomska Iwona, 2003, Etykieta biznesu, czyli międzynarodowy język kurtuazji, Warszawa ( rozdz. 1, podrozdz. 1-10).

Poradnik: jak mówić i pisać o grupach narażonych na dyskryminację, Warszawa 2021, oprac. we współpracy merytorycznej z E. Kołodziejek i pod patronatem Rady Języka Polskiego (https://etykajezyka.pl/).

Inkluzywna komunikacja. Poradnik Rady Unii Europejskiej (https://www.consilium.europa.eu/media/35436/pl_brochure-inclusive-communication-in-the-gsc.pdf).

W cyklu 2024/25Z:

1. Polszczyzna na co dzień, red. M. Bańko, Warszawa 2006 (wybrane rozdziały).
2. Berne E., W co grają ludzie. Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa 2008.
3. E. Goffman, Rytuał interakcyjny. Warszawa 2006.
4. Grzeczność nasza i obca, red. M. Marcjanik, Warszawa 2005.
5. M. Marcjanik, Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa 2007.
6. M. Marcjanik, Słownik językowego savoir-vivre’u, Warszawa 2014.
7. M. Marcjanik, Mówimy uprzejmie. Poradnik językowego savoir-vivre’u, Warszawa 2009.
8. I. Kamińska-Radomska, Etykieta biznesu, czyli międzynarodowy język kurtuazji, Warszawa 2003 (rozdz. 1, podrozdz. 1-10).
9. Poradnik: jak mówić i pisać o grupach narażonych na dyskryminację, Warszawa 2021, oprac. we współpracy merytorycznej z E. Kołodziejek i pod patronatem Rady Języka Polskiego (https://etykajezyka.pl/).
10. Inkluzywna komunikacja. Poradnik Rady Unii Europejskiej (https://www.consilium.europa.eu/media/35436/pl_brochure-inclusive-communication-in-the-gsc.pdf).

W cyklu 2025/26Z:

Uwagi

W cyklu 2023/24Z:

Terminy zajęć:
3.10, 17.10, 24.10, 7.11, 14.11, 21.11, 28.11.

W cyklu 2024/25Z:

Materiały dostępne na platformie Teams:

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3AJlTLMvgT3495fhbv6E8L2tqgxFiWEhTKaJjDoF2yVkM1%40thread.tacv2/conversations?groupId=e46715ec-7fce-453b-9e02-aa7144f0effe&tenantId=e80a627f-ef94-4aa9-82d6-c7ec9cfca324

Kod dostępu zostanie przesłany mailem.
W razie konieczności przejścia na nauczanie zdalne spotkania będą się odbywały w tym zespole.

Konsultacje: poniedziałki s. 408 Collegium Maius, g. 16.30-17.30. W tym czasie jest też możliwość podłączenia się do konsultacji online (jednak w przypadku większej liczby osób studenci, którzy przyjdą osobiście, będą mieli pierwszeństwo):

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a6exKnW3Dp5DX9VJBrRbpeiUUD_uOAiA59Lhluv7e5fk1%40thread.tacv2/conversations?groupId=1abf66f5-252f-41af-9be8-6db18a50a3de&tenantId=e80a627f-ef94-4aa9-82d6-c7ec9cfca324

zespół otwarty, bez kodu dostępu

TERMINY ZAJĘĆ: czekam na informację

Warunki zaliczenia:
Student uzyskuje zaliczenie na podstawie: a) obecności (dopuszczalna 1x1,5 godz.); b) indywidualnej i zespołowej pracy na zajęciach; c) prezentacji.

W cyklu 2025/26Z:

Materiały dostępne na platformie Teams:

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3AcY8GfZ6R5rGggJYcSqfdwb4pYmluIHRBeVQ95f_HSBs1%40thread.tacv2/conversations?groupId=dcb92cbc-6b87-475f-b066-97544f2e0d8b&tenantId=e80a627f-ef94-4aa9-82d6-c7ec9cfca324

W razie konieczności przejścia na nauczanie zdalne spotkania będą się odbywały w tym zespole.

Konsultacje: poniedziałki s. 408 Collegium Maius, g. . W tym czasie jest też możliwość podłączenia się do konsultacji online (jednak w przypadku większej liczby osób studenci, którzy przyjdą osobiście, będą mieli pierwszeństwo):

TERMINY ZAJĘĆ:

Warunki zaliczenia:
Student uzyskuje zaliczenie na podstawie: a) obecności (dopuszczalna 2x1,5 godz.); b) indywidualnej i zespołowej pracy na zajęciach; c) prezentacji.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2800-ETJ-TIRX-3-S1 w USOSweb