Współczesne społeczeństwo amerykańskie 2751-SM-S1-2-AM-WSA

„Współczesne społeczeństwo amerykańskie” to konwersatorium amerykanistyczne o charakterze interdyscyplinarnym poświęcone analizie charakterystyki, ewolucji, napięć i nierówności strukturalnych, które definiują amerykańskie społeczeństwo w II poł. XX i w XXI wieku.
Centralną ramą analityczną zajęć będzie badanie rozdźwięku pomiędzy fundamentalnymi ideami Founding Fathers a jej współczesnymi realiami społecznymi i politycznymi. Celem zajęć jest nie tylko wyposażenie studentów w wiedzę, ale przede wszystkim w narzędzia teoretyczne i metodologiczne pozwalające na krytyczną analizę zjawisk społeczno-politycznych dot. USA, takich jak polaryzacja polityczna, rasizm, poprawność polityczna czy „wojny kulturowe” (ang. culture wars).

Zajęcia 1: Zajęcia organizacyjne
• Szczegółowy opis tematyki:
W trakcie zajęć zostaną przedstawione cele i specyfika zajęć. Studenci szczegółowo zapoznają się z Sylabusem. Zostaje zaprezentowany system oceny i forma zaliczenia.

Zajęcia 2: Amerykańska kultura polityczna
• Szczegółowy opis tematyki:
Zajęcia wprowadzają pojęcie amerykańskiej kultury politycznej jako systemu wspólnych przekonań i wartości. W zarysie przedstawione zostaną teorie kultury politycznej i sposób rozumienia pojęcia, który ma bardzo istotny wpływ na współczesną politologię. Dalej omówione zostaną elementy współtworzące „amerykańskie kredo”: wolność, równość, demokracja, indywidualizm oraz nacjonalizm/patriotyzm. Analiza wykroczy poza proste definicje, badając wewnętrzne napięcia i niejednoznaczności tych idei, np. konflikt między wolnością gospodarczą a równością szans. Dyskusja zostanie umieszczona w kontekście ideologii „amerykańskiej wyjątkowości” – przekonania o unikalnym charakterze USA. Dalej omówiona zostanie ewolucja tej idei, od koncepcji „miasta na wzgórzu” Johna Winthropa po jej współczesne zastosowania w retoryce politycznej. Wprowadzone zostanie także pojęcie meta-narracji politycznych – nadrzędnych opowieści kształtujących tożsamość i misję narodu. Amerykańska wyjątkowość, jako przykład takiej narracji, służy zarówno do budowania spójności, jak i do legitymizacji działań politycznych. Zostanie wyjaśnione, w jaki sposób rywalizujące interpretacje narodowej historii i tożsamości stają się centralnym polem konfliktu politycznego.
• Literatura:
◦ Lipset, S. M. (1996). American Exceptionalism: A Double-Edged Sword. W.W. Norton & Company.
◦ Smith, R. M. (1997). Civic Ideals: Conflicting Visions of Citizenship in U.S. History. Yale University Press.

Zajęcia 3: Krajobraz społeczny USA, 1945-2000
• Szczegółowy opis tematyki:
W trakcie zajęć studenci poznają krajobraz polityczny USA od czasów powojennych do końca XX wieku. Punktem wyjścia jest analiza powojennego „konsensusu” lat 50., charakteryzującego się wzrostem gospodarczym i dominacją tradycyjnych wartości. Następnie omówiona zostanie rewolucja kulturowa lat 60. (ruch praw obywatelskich, kontrkultura, rewolucja seksualna) jako wyzwanie dla dotychczasowego porządku. W reakcji na te zjawiska, przeanalizowane zostaną narodziny „Nowej Prawicy” i konserwatywnej kontrrewolucji lat 70. i 80. oraz inne ruchy społeczne tego okresu (np. druga fala feminizmu, chrześcijańska prawica). Szczególna uwaga zostanie poświęcona zjawisku „paniki satanistycznej” lat 80. i 90. jako studium przypadku masowej histerii moralnej. Analizę kończą lata 90., w których nasilały się konflikty określane mianem „wojen kulturowych”, które zdefiniowały politykę XXI wieku.
• Literatura:
◦ Gaweł, B. (2012). Ameryka, przebudzenie. Ruchy społeczne w Stanach Zjednoczonych. Wydawnictwo Naukowe PWN.
◦ Schulman, B. J. (2001). The Seventies: The Great Shift in American Culture, Society, and Politics. Free Press.

Zajęcia 4: Wielkie pęknięcie: polaryzacja polityczna i spory wewnętrzne.
• Szczegółowy opis tematyki:
Zajęcia koncentrują się na zjawisku polaryzacji politycznej uważanej za definiującą cechę współczesnej polityki amerykańskiej. Wprowadzone zostanie rozróżnienie na polaryzację ideologiczną (spór o polityki) i afektywną (wzajemna niechęć i nieufność). Zbadane zostaną kluczowe czynniki intensyfikujące ten proces, w tym rola elit, prawyborów promujących skrajnych kandydatów, nacjonalizacja wyborów oraz silne powiązanie ideologii z tożsamością rasową i religijną. Debaty kulturowe (imigracja, prawa osób LGBTQ, aborcja) zostaną zidentyfikowane jako silniejsze czynniki polaryzacji afektywnej niż spory ekonomiczne. Omówione zostaną konsekwencje tego zjawiska: od paraliżu legislacyjnego po erozję norm demokratycznych, gdzie kompromis polityczny postrzegany jest jako zdrada tożsamościowa. Prowadzi to do spadku zaufania do systemu politycznego.
• Literatura:
◦ Fiorina, M. P., & Abrams, S. J. (2008). Political Polarization in the American Public. Annual Review of Political Science, 11, 563-588.
◦ Mason, L. (2018). Uncivil Agreement: How Politics Became Our Identity. University of Chicago Press.

Zajęcia 5: Wojny kulturowe i tożsamościowe
• Szczegółowy opis tematyki:
Zajęcia analizują eskalację „wojen kulturowych” w XXI wieku jako głównego motoru polaryzacji. Omówione zostanie, jak spory o wartości stały się centralnym polem amerykańskiego konfliktu politycznego, marginalizując debaty ekonomiczne. Zbadana zostanie rola mediów partyjnych i algorytmów mediów społecznościowych w tworzeniu „baniek informacyjnych” i pogłębianiu wrogości. Analiza skupi się na kluczowych momentach eskalacji napięć, takich jak ruch Tea Party, wzrost populizmu oraz atak na Kapitol 6 stycznia 2021 roku. Atak ten zostanie przedstawiony jako konsekwencja wieloletniej retoryki delegitymizującej przeciwników politycznych i podważającej zaufanie do fundamentalnych instytucji demokratycznych.
• Literatura:
◦ Hunter, J. D. (1991). Culture Wars: The Struggle to Define America. Basic Books.
◦ Carothers, T., & O'Donohue, A. (2019). Democracies Divided: The Global Challenge of Political Polarization. Brookings Institution Press.

Zajęcia 6: Współczesna polityka i problemy społeczne Ameryki
• Szczegółowy opis tematyki:
• Zajęcia poświęcone są analizie, jak głębokie podziały społeczne i kulturowe manifestują się w bieżącej polityce. Omówione zostanie, w jaki sposób prezydentury Donalda Trumpa i Joe Bidena odzwierciedlają i pogłębiają polaryzację. Analizie poddany zostanie styl polityczny Trumpa oraz próby budowania jedności przez administrację Bidena i trudności w zarządzaniu spolaryzowanym państwem. Następnie omówione zostaną konkretne problemy społeczne, będące przyczyną i skutkiem politycznego paraliżu: kryzys na rynku nieruchomości (wynikający m.in. z restrykcyjnego prawa budowlanego), ewolucja kapitalizmu w stronę korporacjonizmu i zjawisko „przejmowania regulacji”, kryzys opioidowy jako symptom głębszych problemów społecznych (np. deindustrializacji) oraz spadek zainteresowania sprawami międzynarodowymi. Celem jest zrozumienie, w jaki sposób polaryzacja polityczna wpływa na percepcję tych problemów i uniemożliwia wypracowanie skutecznych, ponadpartyjnych rozwiązań.
• Literatura:
◦ Putnam, R. D. (2020). The Upswing: How America Came Together a Century Ago and How We Can Do It Again. Simon & Schuster.
◦ Krugman, P. (2007). The Conscience of a Liberal. W. W. Norton & Company.

Zajęcia 7: Kolokwium
• Szczegółowy opis tematyki:
Studenci piszą kolokwium.