Bezpieczeństwo energetyczne
2751-PL-S2-PE-BE
Przedmiot Bezpieczeństwo energetyczne poświęcony jest analizie politycznych, gospodarczych i społecznych wymiarów energii oraz jej znaczenia dla funkcjonowania państw. Zajęcia mają charakter warsztatowy – łączą krótkie miniwykłady wprowadzające z aktywną pracą grupową. Dzięki temu studenci zdobywają wiedzę teoretyczną i rozwijają umiejętności praktyczne: analizy, argumentacji, negocjacji i formułowania rekomendacji strategicznych.
Treści programowe (5 spotkań po 3h):
1. Wprowadzenie do problematyki – definicje bezpieczeństwa energetycznego, jego wielowymiarowość;
2. Geopolityka surowców energetycznych – główne szlaki transportu ropy, gazu i LNG; przykłady kryzysów energetycznych;
3. Aktorzy i interesy – państwa, UE, firmy energetyczne, organizacje ekologiczne, konsumenci; praca w grupach nad stanowiskami aktorów;
4. Transformacja energetyczna a bezpieczeństwo – wyzwania związane z OZE, atomem, wodorem, magazynami energii;
5. Polska i UE wobec wyzwań bezpieczeństwa energetycznego – analiza dokumentów strategicznych (PEP2040, Zielony Ład, Fit for 55);
|
W cyklu 2023/24L:
Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z pojęciem i istotą bezpieczeństwa energetycznego we współczesnym świecie. W obecnych
czasach bezpieczeństwo energetyczne państwa jest jednym z najistotniejszych elementów jego bezpieczeństwa narodowego.
Niezależność energetyczna państwa jest jednym z ważniejszych kryteriów służących określeniu jego pozycji międzynarodowej. We
współczesnym świecie państwa wykorzystują politykę energetyczną, jako jeden z elementów prowadzenia polityki międzynarodowej.
Problemem każdego państwa jest zabezpieczenie odpowiedniego poziomu dostaw surowców energetycznych. Dostęp do surowców
energetycznych i kontrola nad nimi stanowi podstawę siły/potęgi państwa. Nasila się również rywalizacja międzynarodowa o dostęp do
surowców energetycznych i szlaków ich transportu. Prawdopodobny wydaje się scenariusz przyszłych konfliktów militarnych o surowce
energetyczne. Rośnie również rola surowców energetycznych w geopolityce |
W cyklu 2025/26Z:
Przedmiot Bezpieczeństwo energetyczne poświęcony jest analizie politycznych, gospodarczych i społecznych wymiarów energii oraz jej znaczenia dla funkcjonowania państw. Zajęcia mają charakter warsztatowy – łączą krótkie miniwykłady wprowadzające z aktywną pracą grupową. Dzięki temu studenci zdobywają wiedzę teoretyczną i rozwijają umiejętności praktyczne: analizy, argumentacji, negocjacji i formułowania rekomendacji strategicznych.
Treści programowe (5 spotkań po 3h):
1. Wprowadzenie do problematyki – definicje bezpieczeństwa energetycznego, jego wielowymiarowość;
2. Geopolityka surowców energetycznych – główne szlaki transportu ropy, gazu i LNG; przykłady kryzysów energetycznych;
3. Aktorzy i interesy – państwa, UE, firmy energetyczne, organizacje ekologiczne, konsumenci; praca w grupach nad stanowiskami aktorów;
4. Transformacja energetyczna a bezpieczeństwo – wyzwania związane z OZE, atomem, wodorem, magazynami energii;
5. Polska i UE wobec wyzwań bezpieczeństwa energetycznego – analiza dokumentów strategicznych (PEP2040, Zielony Ład, Fit for 55); |
Całkowity nakład pracy studenta
Łącznie: 2 punkty ECTS = 50 godzin
1. Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (1,25 ECTS ≈ 30 h):
a) Zajęcia dydaktyczne – 15 h
b) Konsultacje (bezpośrednie, online, mailowe) – 10 h
c) Omówienie wyników zadań zaliczeniowych grupowych i indywidualnych – 5 h
Razem: 30 h
2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (0,75 ECTS ≈ 20 h):
a) Zapoznanie się z literaturą i materiałami źródłowymi – 10 h
b) Przygotowanie do zajęć (analiza tekstów, praca w grupach poza zajęciami) – 5 h
c) Praca nad zadaniami cząstkowymi / zaliczeniowymi – 5 h
Razem: 20 h
Łącznie 30 h +20 h =50h
Efekty uczenia się - wiedza
Student zna podstawowe definicje i wymiary bezpieczeństwa energetycznego oraz rozumie jego znaczenie w systemie nauk społecznych i politycznych. K_W01 (ma pogłębioną wiedzę o charakterze nauk społecznych, w tym o polityce i administracji).
Student zna terminologię związaną z bezpieczeństwem energetycznym oraz potrafi rozróżniać główne teorie i podejścia badawcze dotyczące polityki energetycznej. K_W02 (zna zaawansowaną terminologię oraz teorie i metodologię badań w naukach o polityce).
Student rozumie relacje między aktorami polityki energetycznej (państwa, organizacje międzynarodowe, korporacje, NGO) oraz zna ich rolę w skali krajowej i międzynarodowej. K_W03 (zna relacje między strukturami i instytucjami społecznymi i politycznymi w skali krajowej i międzynarodowej).
Student posiada wiedzę o roli grup społecznych, obywateli i opinii publicznej w kształtowaniu polityki energetycznej i transformacji energetycznej. K_W04 (posiada wiedzę o roli człowieka, grup w życiu społecznym i politycznym oraz ich interakcjach z otoczeniem).
Efekty uczenia się - umiejętności
Student potrafi identyfikować i analizować złożone zjawiska polityczne i społeczne związane z bezpieczeństwem energetycznym w wymiarze krajowym i międzynarodowym. K_U01 (Identyfikuje, interpretuje i wyjaśnia złożone zjawiska społeczne, w tym polityczne).
Student potrafi zastosować metody analizy (np. case study, scenariusze, analiza interesariuszy) do badania problemów związanych z polityką energetyczną i bezpieczeństwem energetycznym. K_U02 (Stosuje metody i narzędzia właściwe dla nauk o polityce).
Student korzysta z zaawansowanych sposobów wyszukiwania informacji K_U03
Student korzysta z obcojęzycznej literatury przedmiotu, w tym opracowań naukowych i danych zastanych. K_U04
Student potrafi pracować w grupie nad projektami badawczymi i symulacyjnymi, przyjmując różne role (lider, negocjator, analityk) i prezentując wspólne wyniki. K_U07 (Potrafi organizować, uczestniczyć i kierować przedsięwzięciami zespołowymi).
Student potrafi analizować i prognozować procesy polityczne związane z transformacją energetyczną oraz oceniać ich wpływ na bezpieczeństwo państw i organizacji międzynarodowych. K_U08 (Potrafi analizować i prognozować procesy i zjawiska polityczne w kontekście nauk o polityce i administracji).
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Student jest gotów do samodzielnego poszerzania wiedzy o bezpieczeństwie energetycznym i korzystania z danych potrzebnych do analizy problemów energetycznych w praktyce politycznej. K_K01 (Jest gotów do zdobywania wiedzy i danych potrzebnych w rozwiązywaniu praktycznych problemów).
Student potrafi krytycznie oceniać różne źródła informacji dotyczące polityki energetycznej i transformacji energetycznej, w tym dokumenty rządowe, raporty organizacji międzynarodowych i przekaz medialny. K_K02 (Krytycznie ocenia posiadaną wiedzę i odbierane informacje).
Student jest gotów do inicjowania działań grupowych (np. projektów, debat, symulacji) ukierunkowanych na analizę i rozwiązywanie problemów w obszarze bezpieczeństwa energetycznego. K_K03 (Jest gotów do inicjowania działań na rzecz środowiska społecznego w zakresie życia politycznego).
Student rozumie znaczenie zasad etyki i odpowiedzialności społecznej w kształtowaniu polityki energetycznej i jest gotów stosować je w pracy zespołowej. K_K04 (Jest gotów do przestrzegania i rozwijania zasad etyki zawodowej).
Metody dydaktyczne
1. Miniwykład problemowy – krótkie wprowadzenie do tematu (definicje, teorie, przykłady), służące uporządkowaniu wiedzy studentów i przygotowaniu do pracy warsztatowej.
2. Dyskusja moderowana – wspólne omawianie zagadnień i problemów energetycznych z aktywnym udziałem studentów
3. Praca w grupach (warsztatowa)
4. Metoda studium przypadku (case study)
Metody dydaktyczne eksponujące
- symulacyjna (gier symulacyjnych)
Metody dydaktyczne podające
- wykład problemowy
- wykład konwersatoryjny
Metody dydaktyczne poszukujące
- oxfordzka
- studium przypadku
- ćwiczeniowa
- SWOT
- klasyczna metoda problemowa
Metody dydaktyczne w kształceniu online
- gry i symulacje
Wymagania wstępne
Brak wymagań wstępych
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023/24L: | W cyklu 2025/26Z: |
Kryteria oceniania
Na ocenę składają się 3 elementy stanowiące łącznie 100%
1. Ocena ciągła (bieżąca) – 35%: przygotowanie do zajęć; aktywny udział w dyskusjach, symulacjach i debatach, wniesienie wartościowych argumentów i przykładów do rozmowy.
2. Ocena pracy grupowej – 30% przygotowanie i realizacja zadań grupowych,
zaangażowanie we współpracę zespołową, jakość końcowego efektu pracy grupy
3. Ocena indywidualna – 35% refleksja pisemna lub krótka analiza przypadku, poprawność merytoryczna i umiejętność zastosowania wiedzy teoretycznej, krytyczne spojrzenie i własne wnioski.
Skala:
91–100% – ocena bardzo dobra (5,0)
81–90% – ocena dobra plus (4,5)
71–80% – ocena dobra (4,0)
61–70% – ocena dostateczna plus (3,5)
51–60% – ocena dostateczna (3,0)
0–50% – ocena niedostateczna (2,0 – brak zaliczenia)
Praktyki zawodowe
Literatura
Ang BW, Choong WL, Ng TS, Energy Security: definitions, Dimensions and Indexes, „Renewable and Sustainable Energy Reviews” 2015, nr 42, s. 1077-1093.
Atom, klimat, bezpieczeństwo energetyczne. Wybrane zagadnienia, red. nauk. W.Gudowski, S. Gawłowski, Warszawa 2025.
Bezpieczeństwo energetyczne Polski – uwarunkowania, zasoby, perspektywy, red. nauk. A. Dziewulska, E. Krogulec, Warszawa 2024.
Ibekwe, K. I., Etukudoh, E. A., Nwokediegwu, Z. Q. S., Umoh, A. A., Adefemi, A., & Ilojianya, V. I., Energy security in the global context: A comprehensive review of geopolitical dynamics and policies, “Engineering Science & Technology Journal” 2024, nr 5(1), s. 152-168.
Kim J., Jaumotte F., Panton A.J. , Schwerhoff G., Energy security and the green transition, “Energy Policy” 2025, vol. 198, art. 114409.
Łoskot-Strachota A., Polityka energetyczna w czasie wojny i transformacji. Priorytety państw Europy Środkowo-Wschodniej i Niemiec, Raport OSW, 19 marca 2025, Ośrodek Studiów Wschodnich.
Ruszel M., Turowski P., Bezpieczeństwo energetyczne w kontekście współczesnych wyzwań geopolitycznych, „Roczniki Nauk Społecznych” 2024, t. 52, nr 4, s. 157–171.
Smil V., Jak naprawdę działa świat. Przewodnik po naszej przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, Kraków 2024.
Stachowiak B., Kontrowersje i dylematy definicyjne pojęcia transformacja energetyczna, „Studia Społeczne” 2024, nr 4 (47), s. 131–154.
Źródła internetowe:
Atlantic Council – Global Energy Center https://www.atlanticcouncil.org/programs/global-energy-center/
Energy Institute, Statistical Review of World Energy, https://www.energyinst.org/statistical-review
European Commission, https://energy.ec.europa.eu
International Energy Agency (IEA), https://www.iea.org/
Oxford Institute for Energy Studies https://www.oxfordenergy.org/
|
W cyklu 2023/24L:
P. Soroka, Bezpieczeństwo, Bezpieczeństwo energetyczne. Między teorią a praktyką, Warszawa 2015.
M. Kaczmarski, Bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej, Warszawa 2010
M. Rewizorski, R. Rosicki, W. Ostant, Wybrane aspekty bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej, Warszawa 2013
M. Bodio, Polityka energetyczna w stosunkach między Unią Europejską a Federacją Rosyjską w latach 2000-2008, Warszawa 2009
T. Młynarski, Francja w procesie uwspólnotowienia bezpieczeństwa energetycznego i polityki klimatycznej Unii Europejskiej, Kraków 2013.
T. Młynarski, Energetyka jądrowa wobec globalnych wyzwań bezpieczeństwa energetycznego i reżimu nieproliferacji w erze zmiany
klimatu, Kraków 2016.
Bezpieczeństwo Energetyczne, pod red. P. Kwiatkiewicza, Poznań 2014-2016
Ł. Gacek, Azja Centralna w polityce energetycznej Chin, Kraków 2013
Ł. Gacek, Bezpieczeństwo energetyczne Chin : aktywność państwowych przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych, Kraków 2012. |
Uwagi
|
W cyklu 2023/24L:
|
W cyklu 2025/26Z:
Studenci z jedną usprawiedliwioną nieobecnością: zaliczenie odbywa się na podstawie krótkiej pracy pisemnej (2–3 strony) – refleksja lub analiza dotycząca tematyki spotkania, na którym student był nieobecny; praca oddawana jest w ustalonym terminie i stanowi uzupełnienie brakującej aktywności.
|
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i
terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: