Stosunki państwo - Kościół w PRL w latach 1944-1989 2751-MON-SPK
Tematyka konwersatorium oscyluje wokół następujących zagadnień szczegółowych:
1/ Kościół katolicki w okresie montowania systemu komunistycznego w Polsce (1944–1950).
2/ Apogeum prześladowań w czasach stalinowskich (1950–1956).
3/ Odwilż i pozorna „normalizacja” w początkach rządów Władysława Gomułki (1956–1957).
4/ Relacje państwo–Kościół katolicki w okresie Wielkiej Nowenny, Soboru Watykańskiego II oraz obchodów Milenium Chrztu Polski (1957–1967).
5/ Pomiędzy kryzysami społeczno-politycznymi PRL a staraniami o normalizację stosunków dyplomatycznych z Watykanem (1967–1978).
6/ Konsekwencje dla relacji państwo–Kościół katolicki wyboru Karola Wojtyły na Stolicę Apostolską i I Pielgrzymki papieża do Ojczyzny (1978–1979).
7/ Kościół katolicki w okresie karnawału „Solidarności” (1980–1981).
8/ Kościół katolicki wobec stanu wojennego w Polsce (1981–1983).
9/ Rola polityczna i społeczna Kościoła katolickiego w schyłkowej fazie PRL (1983–1989).
10/ Kościół katolicki jako pośrednik w rokowaniach „Okrągłego Stołu” (1989).
11/ Polityka władz państwowych wobec obrządku greckokatolickiego i ormiańskiego.
12/ Ewolucja metod i technik pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa Polski ludowej wobec Kościoła katolickiego (1944–1989).
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne podające
- wykład konwersatoryjny
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student:
- określa relacje pomiędzy państwem a Kościołem katolickim w okresie PRL
- określa cele polityki władz PRL wobec Kościoła katolickiego
- wskazuje na różne metody szykan, represji wobec Kościoła w latach 1958 – 1970
- charakteryzuje sposoby przeciwdziałania Kościoła wrogiej polityce władzy ludowej
- analizuje wpływ Kościoła na społeczeństwo
Kryteria oceniania
1/ Lektura literatury podstawowej (obowiązkowej).
2/ Pozytywna ocena z testu pisemnego (minimum 60% poprawnych odpowiedzi).
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy
Literatura
Literatura podstawowa (obowiązkowa):
1/ Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce 1945–1989, Kraków 2003, 2006.
2/ Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944–1989), Warszawa 2003.
Literatura uzupełniająca:
1/ Białkowski M., Protokoły konferencji polskich ojców soborowych. Zbiór dokumentów 1962–1965, Lublin 2019.
2/ Białkowski M., Sobór Watykański II. Polska historia, Warszawa 2022.
3/ Bułhak W., Wywiad PRL a Watykan 1962–1978, Warszawa 2019.
4/ Casaroli A., Pamiętniki męczeństwo cierpliwości. Stolica Święta i kraje komunistyczne (1963–1989), Warszawa 2001.
5/ Czaczkowska E. K., Kardynał Wyszyński. Biografia, Kraków 2013.
6/ Dudek A., Państwo i Kościół w Polsce 1945–1970, Kraków 1995.
7/ Fijałkowska B., Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 1: 1944-1955, Olsztyn 1999.
8/ Fijałkowska B., Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 2, cz. 1: 1956-1963, Olsztyn 2000.
9/ Fijałkowska B., Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 2, cz. 2: 1964-1970, Olsztyn 2001.
10/ Gryz R., Pozwolić czy nie? Władze PRL wobec budownictwa katolickich obiektów sakralnych w latach 1971–1980, Kielce 2007.
11/ Isakowicz-Zaleski T., Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej, Kraków 2007.
12/ Kardynał Stefan Wyszyński. Droga życia i posługi pasterskiej, red. R. Czekalski, Warszawa 2021.
13/ Komunikaty Konferencji Episkopatu Polski 1945–2000, wstęp i oprac. J. Żaryn, Poznań–Warszawa 2006.
14/ Kucharski W., Komuniści i Watykan. Polityka komunistycznej Polski wobec Stolicy Apostolskiej 1945–1974, Warszawa 2019.
15/ Lasota M., Donos na Wojtyłę. Karol Wojtyła w teczkach bezpieki, Kraków 2006.
16/ Lasota M., Wojtyła na podsłuchu, Kraków 2014.
17/ Listy na czas przełomu, Jan Paweł II, kard. Stefan Wyszyński, Kraków 2021.
18/ Listy pasterskie Episkopatu Polski 1945–1974, Paris 1975.
19/ Listy pasterskie Prymasa Polski oraz Episkopatu 1975–1981, Paris 1988.
20/ Łatka R., Episkopat Polski wobec stosunków państwo–Kościół i rzeczywistości społeczno-politycznej PRL 1970–1989, Warszawa 2019.
21/ Marecki J., Łatka R., Kościół katolicki w Polsce rządzonej przez komunistów, Warszawa 2018.
22/ Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyznaniowych 1945–1989, wstęp, wybór dokumentów, red. A. Dziurok; oprac. K. Banaś, Warszawa 2004.
23/ Noszczak B., Antymilenium. Konflikt państwa z Kościołem na tle obchodów tysiąclecia chrztu Polski (1956–1966/1967), Warszawa 2020.
24/ Noszczak B., Polityka państwa wobec Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce w okresie internowania prymasa Stefana Wyszyńskiego 1953– 1956, Warszawa 2008.
25/ Pietrzak J., Pełnia prymasostwa. Ostatnie lata prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda 1945–1948, t. 1–2, Poznań 2009.
26/ Prymas i Papież. Studia poświęcone prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu i papieżowi Janowi Pawłowi II, r red. M. Białkowski, W. Rozynkowski, Toruń 2021.
27/ Raina P., Ks[iądz] Arcybiskup Dąbrowski w służbie Kościoła i narodu. Rozmowy z władzami PRL, t. 1: 1970-1981, Warszawa 1995.
28/ Raina P., Ks[iądz] Arcybiskup Dąbrowski w służbie Kościoła i narodu. Rozmowy z władzami PRL, t. 2: 1982-1989, Warszawa 1995.
29/ Raina P., Kardynał Wyszyński. Losy więzienne, Warszawa 1993.
30/ Raina P., Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 1: Lata 1945–1959, Poznań 1994.
31/ Raina P., Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 2: Lata 1960–1974, Poznań 1995.
32/ Raina P., Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 3: Lata 1975–1989, Poznań 1996.
33/ Sikorski T., Węzeł gordyjski. Katolicy świeccy w PRL (1956-1989), Warszawa 2021.
34/ Skibiński P., Odnowa tej ziemi. I Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski czerwiec 1979, Warszawa 2020.
35/ Stefan Wyszyński wobec oporu społecznego i opozycji 1945–1981, red. E. K. Czaczkowska, Warszawa 2018.
36/ Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944–2007, Poznań 2009.
37/ Żaryn J., Kościół a władza w Polsce (1945–1950), Warszawa 1997.
38/ Żaryn J., Kościół w Polsce w latach przełomu (1953–1958). Relacje ambasadora RP przy Stolicy Apostolskiej, Warszawa 2000.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: