Prowadzony w cyklach: 2022/23L, 2023/24L, 2024/25L, 2025/26L

Kod ISCED: 0312

Punkty ECTS: 3

Język: polski

Organizowany przez: Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie

Polityka kryminalna 2751-BW-S2-1-PK

1-2. Definicja i zakres polityki kryminalnej.
3. Zwalczanie przestępczości cz.1. Resocjalizacyjna vs. Punitywna polityka kryminalna. Dekryminalizacja depenalizacja przestępstw..
4. Zwalczanie przestępczości cz. 2. Strategie walki z przestępczością. Metody zapobiegania przestępczości: profilaktyka kryminalistyczna i kryminologiczna
5. Polityka karna cz.1. Czym jest kara? Jakie kary powinny być orzekane? Kary izolacyjne.
6. Polityka karna cz. 2. Alternatywne kary pozbawienia wolności. Realizacja kar w warunkach wolnościowych. System probacyjny
7. Polityka penitencjarna
8. Podsumowanie. Penalny populizm. W którą stronę zmierza polska polityka kryminalna?

W cyklu 2024/25L:

Przedmiot „Polityka kryminalna” ma na celu zapoznanie studentów z fundamentalnymi zagadnieniami dotyczącymi przeciwdziałania przestępczości. Obejmuje on omówienie definicji i zakresu polityki kryminalnej w ujęciu szerokim i wąskim, a także wskazanie jej kluczowych obszarów: prewencji kryminalnej, polityki karnej i profilaktyki penitencjarnej. W trakcie zajęć studenci analizują różnice między polityką kryminalną o charakterze liberalnym a polityką punitywną (restrykcyjną), ucząc się rozróżniać i oceniać różne modele podejścia do walki z przestępczością.

Kurs obejmuje zagadnienia takie jak: dekryminalizacja i depenalizacja przestępstw, zwalczanie przestępczości poprzez metody profilaktyczne (kryminalistyczne i kryminologiczne), funkcjonowanie polityki karnej (pojęcie kary, kary izolacyjne, alternatywne kary wolnościowe, system probacyjny) oraz organizacja profilaktyki penitencjarnej (resocjalizacja, pomoc postpenitencjarna).

Szczególna uwaga zostanie poświęcona współczesnym wyzwaniom polityki kryminalnej, takim jak penalny populizm, koncepcja sprawiedliwości naprawczej (restorative justice) oraz predictive justice (wykorzystanie algorytmów w prognozowaniu przestępczości).

Po ukończeniu przedmiotu student będzie potrafił:

analizować i interpretować politykę kryminalną oraz jej główne elementy,

wskazywać i krytycznie oceniać wyzwania płynące ze współczesnych zmian społecznych,

rozpoznawać ograniczenia i słabości systemu przeciwdziałania przestępczości w Polsce,

formułować własne propozycje rozwiązań problemów w polityce kryminalnej.

W cyklu 2025/26L:

Po ukończeniu przedmiotu student będzie potrafił:

analizować i interpretować politykę kryminalną oraz jej główne elementy,

wskazywać i krytycznie oceniać wyzwania płynące ze współczesnych zmian społecznych,

rozpoznawać ograniczenia i słabości systemu przeciwdziałania przestępczości w Polsce,

formułować własne propozycje rozwiązań problemów w polityce kryminalnej.

Całkowity nakład pracy studenta

Wykład 15h. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu, tj. wcześniejsze przygotowanie i uzupełnienie notatek, powtórzenie materiału, czytanie literatury - 30 h; przygotowanie się do egzaminu - 45 h. Razem: 90 h.

Efekty uczenia się - wiedza

1. Student posiada zaawansowaną wiedzę z zakresu funkcjonowania państwa w sferze bezpieczeństwa, w tym określonej przez państwo polityki kryminalnej w poszczególnych aspektach (zwalczania przestępczości, orzecznictwa i metod wykonywania kar i środków karnych). K_W02 2. Student posiada wiedzę z zakresu typów przestępczości oraz działań profilaktycznych i prewencyjnych, w tym profilaktyki kryminalistycznej i kryminologicznej, jak również polityki karnej i profilaktyki penitencjarnej, które stanowią elementy składowe polityki kryminalnej. K_W04

Efekty uczenia się - umiejętności

1. Student potrafi interpretować i analizować politykę kryminalną i jej poszczególne elementy, wskazywać czynniki i wyzwania, które ją determinują, w tym zjawisko penalnego populizmu. K_U01 2. Student potrafi wykorzystywać posiadaną wiedzę w celu rozwiązywania złożonych problemów dotyczących polityki kryminalnej, w tym określania jej wyzwań i ograniczeń. K_U04

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

1. Student jest gotów do krytycznej oceny odbieranych treści.K_K01

Metody dydaktyczne

Wykład tradycyjny oraz udział studentów w formie dyskusji.

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny

Wymagania wstępne

Znajomość podstaw prawa i prawa karnego.

Koordynatorzy przedmiotu

Karolina Gawron-Tabor

Kryteria oceniania

Egzamin składający się z 20 pytań, w tym 17-18 pytań testowych jednokrotnego wyboru oraz 2-3 pytań do dopisania.
51-61% - 11pkt - 3
62-71% - 12-14 pkt - 3+
72-81% - 15-16 pkt - 4
82-91% - 17-18 pkt - 4+
92-100% - 19-20 pkt - 5.
W przypadku egzaminu online na moodlu - 30 pytań jednokrotnej i wielokrotnej odpowiedzi.
Dla osób aktywnych na wykładach ocena lub pół oceny wyżej na egzaminie.

Literatura

Literatura podstawowa:
Hołyst B., Kryminologia, Warszawa 2017.
Melezini M., Środki karne jako instrument polityki kryminalnej, Białystok 2013.
Niewiadomska I., Osobowościowe uwarunkowania skuteczności kary pozbawienia wolności, Lublin 2007.
Prawo karne jutra: między pragmatyzmem a dogmatyzmem, red. W. Zalewski, Warszawa 2018.

Literatura uzupełniająca:
Bałandynowicz A., Reformowanie sprawiedliwości karnej – od modelu izolacyjnego i segregacyjnego do probacji (część II ),”Probacja” 2014, nr II, s. 109-132.
Bałandynowicz A., Reformowanie sprawiedliwości karnej – od modelu izolacyjnego i segregacyjnego do probacji (część I), „Probacja 2014”, nr I, s. 5-20.
Burdziej S., Wykorzystanie kary ograniczenia wolności w modelu problem-solving justice, [w:] Teoretyczne i praktyczne aspekty wykonywania kary ograniczenia wolności, red. A. Kwieciński, Wrocław 2016, s. 11-24. https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/80489.
Chlebowicz P., Przejawy populizmu penalnego w polskiej polityce kryminalnej, „Studia Prawnoustrojowe” 2009, nr 9, 497-505.
Gruszczyńska B., Heiskanen M., Trends in Police-recorded Offences, “European Journal on Criminal Policy and Research” 2012, nr 18, s. 83-100.
Gucwa-Porębska K., Ewolucja systemów oddziaływań resocjalizacyjnych. Od instytucjonalnej izolacji w kierunku oddziaływań wolnościowych, ”Probacja” 2015, nr 3, s. 65-80.
Janus-Dębska A., Uwarunkowania efektywnego wykonania kary ograniczenia wolności, „Probacja” 2014, nr III, s. 115-134.
Jaroch W., Polityka karna – strategia punitywna czy liberalna, „Studia Prawnoustrojowe” 2012, nr 15, s. 49-61.
Musioł S., Negatywne aspekty kary pozbawienia wolności, „Probacja” 2013, nr 4, s. 155-169.
Mycka K., Kozłowski T., Zarys aktualnych tendencji w polskiej polityce karnej w oparciu o dane statystyczne, „Probacja” 2017, nr 1, s. 5-32.
Penalny populizm: perspektywa polityczna i społeczna, red. J. Czapska, M. Szafrańska, D. Wójcik, Kraków 2016.
Płatek M., Granice racjonalnej polityki karnej i penitencjarnej, „Państwo i Prawo” 2006, nr 9, s. 28-44.
Szymanowski T., Zadania polityki kryminalnej na tle występujących trudności, „Państwo i Prawo” 2007, nr 7, s. 16-31.
Utrat-Milecki J., Doktrynalne i normatywne źródła kryzysu więziennictwa, [w:] Kulturowe uwarunkowania polityki kryminalnej, red. nauk. Marian Filar, Jarosław Utrat-Milecki, Warszawa 2014, s. 37-103.
Waszkiewicz P., Traktat o dobrej prewencji kryminalnej, Warszawa–Newark, NJ 2015.
Welsh B.C., Farrington D.P., Crime Prevention and Public Policy, [w:] The Oxford Handbook of Crime Prevention, ed. D.P. Farrington, B.C. Welsh, Oxford 2018. Dostępne: https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780195398823.001.0001/oxfordhb-9780195398823-e-1?print=pdf/
Wiktorska P., Polityka kryminalna i polityka karna we współczesnej polskiej rzeczywistości, „Archiwum Kryminologii” 2012, nr 34, s. 401-426.
Zagrodnik J., Zasadnicze tendencje we współczesnej polityce kryminalnej w zakresie zwalczania drobnej przestępczości, „Państwo i Prawo” 2016, nr 6, s. 60-78.

Institute for Criminal Policy Research (ICPR) - https://www.icpr.org.uk/.
Council of Europe Annual Penal Statistics (SPACE) - https://www.coe.int/en/web/prison/space.
the European Sourcebook of Crime and criminal justice statistic - https://wp.unil.ch/europeansourcebook/.

W cyklu 2022/23L:

Bieniek-Ciarcińska M., Profilaktyka kryminalno-architektoniczna, „Probacja” 2021, T. 4, s. 87-114.
Czechowska M., Czy w polskim prawie karnym potrzebna jest redefinicja zgwałcenia?, „Probacja” 2021, T. 1, s. 77-98.
Kary jako podstawowe sankcje w prawie karnym, red. S. Hoc, D. Mucha, Opole 2018.
Kuratorska służba sądowa i jej funkcjonowanie - różne perspektywy, red. W. Zalewski, „Gdańskie Studia Prawnicze 2020, t. 3 (47).
Mielnik D., Kierzynka R., Orzekanie kary zastępczej za grzywnę w Polsce po roku 2015, „Probacja” 2021; T. 3, s. 129-152.
Nowak A., Zmiany w polityce karnej na przykładzie przestępstw narkotykowych. Za co karać użytkowników narkotyków?, „Studia prawnoustrojowe” 2021, nr 52, s. 327-343.
Pratt J., Miao M., The end of penal populism : the rise of populist politics, “Archiwum kryminologii” 2019, Vol. XLI (2), p.15-40.
Pyrcak-Górowska M., Czy nowelizacja Kodeksu Karnego z 2015 r. wpłynęła na praktykę stosowania środków zabezpieczających? Raport z Badań, „Probacja” 2021, T. 2, s. 31-52.
System międzynarodowego i europejskiego prawa karnego a zwalczanie przestępczości i ochrona praw człowieka, red. A. Kantor-Kilian, Ł. Mroczyński-Szmaj, Warszawa 2021.

Strony internetowe:
• Dane otwarte, https://dane.gov.pl/pl
• Ministerstwo sprawiedliwości, https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc
• Portal orzeczeń sądów powszechnych, https://orzeczenia.ms.gov.pl/
• System informacji prawnej Lex, Legalis
• Służba więzienna. Statystyka, https://sw.gov.pl/dzial/statystyka
• Policja. Statystyka, https://statystyka.policja.pl/

W cyklu 2023/24L:

W cyklu 2024/25L:

Daśko, N., & Konarska-Wrzosek, V. (Red.). (2025). Polityka kryminalna. Zarys problematyki. C.H. Beck.

W cyklu 2025/26L:

Daśko, N., & Konarska-Wrzosek, V. (Red.). (2025). Polityka kryminalna. Zarys problematyki. C.H. Beck.

Uwagi

W cyklu 2022/23L:

Za aktywność i przygotowanie do wykładów możliwość podniesienia o pół oceny lub ocenę.
Egzamin pisemny składa się z dwóch części - 20 pytań testowych (jednokrotnego wyboru) za 20 pkt oraz 1 pytania opisowego za 10 pkt. Łącznie do zdobycia 30pkt. Egzamin zdany od 16 pkt
Egzamin składający się z 20 pytań, w tym 17-18 pytań testowych jednokrotnego wyboru oraz 2-3 pytań do dopisania.
51-61% - 16-18 pkt - 3
62-71% - 19-21 - pkt - 3+
72-81% - 22-24 pkt - 4
82-91% - 25-27 pkt - 4+
92-100% - 28-30 pkt - 5.

W cyklu 2023/24L:

Za aktywność i przygotowanie do wykładów możliwość podniesienia o pół oceny lub ocenę.
Egzamin pisemny
51-61% - 3
62-71% - 3+
72-81% - 4
82-91% - 4+
92-100% - 5.

W cyklu 2024/25L:

Dla osób aktywnych na wykładzie. Ocena lub pół oceny wyżej (od pozytywnej)
2 pytania opisowe z treści omawianych na wykładzie oraz 2 pytania z artykułów naukowych (za każde pytanie 5 pkt x4; łącznie 20 punktów). Do zdobycia na egzaminie łącznie 20 punktów.

Artykuły na egzamin:
Chronowska-Sioła, E. (2024). Wybrane problemy współczesnej polityki penitencjarnej w Polsce. Świat Idei i Polityki, 23(1), 196-211.
Guziński, B. (2024). Polityka narkotykowa w Polsce-leczyć czy karać?. Przegląd Policyjny, 153(1), 157-179.
Pasoń, K. (2024). Cele kary pozbawienia wolności w perspektywie sprawiedliwości naprawczej. Probacja, 1, 209-231.
Strzeliński, E. (2022). Retrybutywizm, utylitaryzm, abolicjonizm. O modelach polityki kryminalnej słów kilka. Refleksje. Pismo naukowe studentów i doktorantów WNPiD UAM, (24), 51-63.
Zalewski, W. (2025). "Probacja 2.0-między humanizmem a algorytmami". W stronę kontrologii. Probacja, 1, 25–48.

Egzamin pisemny
51-61% - 3
62-71% - 3+
72-81% - 4
82-91% - 4+
92-100% - 5.

W cyklu 2025/26L:

Egzamin pisemny
51-61% - 3
62-71% - 3+
72-81% - 4
82-91% - 4+
92-100% - 5.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2751-BW-S2-1-PK w USOSweb