Prowadzony w cyklach: 2022/23L, 2023/24L, 2024/25L, 2025/26L

Kod ISCED: 0312

Punkty ECTS: 3

Język: polski

Organizowany przez: Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie

Systemy bezpieczeństwa w państwach europejskich 2751-BW-S1-2-Z-SBPE

1. Pojęcie systemu bezpieczeństwa.
2. System bezpieczeństwa Rosji.
3. System bezpieczeństwa Wielkiej Brytanii
4. System bezpieczeństwa Francji
5. System bezpieczeństwa Niemiec
6. System bezpieczeństwa Włoch
7. Systemy bezpieczeństwa państw wyszehradzkich
8. Systemy bezpieczeństwa państw bałtyckich
9. System bezpieczeństwa państw nordyckich

W cyklu 2022/23L:

ZAGADNIENIA:
Pojęcie systemu bezpieczeństwa
Francja
Wielka Brytania
Niemcy
Włochy
Państwa wyszheradzkie i Rumunia
Państwa bałtyckie
Państwa nordyckie
Rosja

W cyklu 2023/24L:

ZAGADNIENIA:
Pojęcie systemu bezpieczeństwa
Francja
Wielka Brytania
Niemcy
Włochy
Państwa wyszheradzkie i Rumunia
Państwa bałtyckie
Państwa nordyckie
Rosja

W cyklu 2024/25L:

Wykład. Kategoria systemu bezpieczeństwa
Omówienie pojęcia bezpieczeństwa, systemu oraz systemu bezpieczeństwa państwa/narodowego.
Wprowadzenie do kategorii systemu bezpieczeństwa jako struktury organizacyjnej i funkcjonalnej państwa zapewniającej bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne.

Wykład. System bezpieczeństwa Francji
Przedstawienie zarysu systemu politycznego Francji.
Omówienie najważniejszych założeń polityki bezpieczeństwa i obrony narodowej Francji.
Analiza wydatków na zbrojenia i wielkości armii.
Przedstawienie systemu bezpieczeństwa Francji poprzez omówienie aktualnych dokumentów strategicznych, w tym „Narodowego Przeglądu Strategicznego 2022” oraz ustawy o planowaniu wydatków wojskowych na lata 2024–2030 (LPM).

Wykład. System bezpieczeństwa Wielkiej Brytanii
Charakterystyka systemu bezpieczeństwa Wielkiej Brytanii.
Omówienie zarysu systemu politycznego oraz najważniejszych założeń polityki bezpieczeństwa.
Przegląd wydatków na zbrojenia i wielkości sił zbrojnych.
Analiza dokumentów strategicznych: "Global Britain in a Competitive Age" (2021) oraz "Integrated Review Refresh 2023".

Wykład. System bezpieczeństwa Włoch
Przedstawienie systemu politycznego Włoch.
Omówienie założeń polityki bezpieczeństwa i obrony Włoch.
Analiza wydatków na zbrojenia i stanu włoskiej armii.
Przedstawienie systemu bezpieczeństwa Włoch w oparciu o dokumenty strategiczne: „Białą Księgę Bezpieczeństwa Międzynarodowego i Obrony 2015” oraz „Strategię bezpieczeństwa i obrony Morza Śródziemnego 2022”.

Wykład. System bezpieczeństwa Niemiec
Przedstawienie systemu politycznego Niemiec, ze wskazaniem na strukturę władzy odpowiedzialną za podejmowanie decyzji w zakresie bezpieczeństwa i obrony narodowej.
Omówienie założeń polityki bezpieczeństwa i obrony Niemiec, ze szczególnym uwzględnieniem roli i znaczenia przemysłu zbrojeniowego.
Analiza wydatków na zbrojenia oraz ocena liczebności niemieckich sił zbrojnych, z uwzględnieniem tendencji rozwojowych i modernizacyjnych.
Prezentacja i omówienie aktualnej niemieckiej strategii bezpieczeństwa – „Zintegrowane Bezpieczeństwo dla Niemiec” (Narodowa Strategia Bezpieczeństwa 2023), w kontekście nowych zagrożeń i priorytetów polityki bezpieczeństwa.

Wykład. Systemy bezpieczeństwa państw Grupy Wyszehradzkiej (Czechy, Słowacja, Węgry) i Rumunii
Przedstawienie uwarunkowań bezpieczeństwa w Europie Środkowej, ze wskazaniem głównych czynników geopolitycznych i historycznych.
Omówienie formatów współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony w Europie Środkowej (np. Grupa Wyszehradzka, inicjatywy regionalne, współpraca w ramach NATO i UE).
Przedstawienie systemu politycznego Czech, ze szczególnym uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za bezpieczeństwo narodowe.
Analiza kluczowych założeń polityki bezpieczeństwa Czech, w tym priorytetów i wyzwań bezpieczeństwa.
Ocena wydatków na zbrojenia i struktury sił zbrojnych Czech.
Omówienie systemu bezpieczeństwa Czech na podstawie czeskiej strategii bezpieczeństwa z 2023 roku, ze wskazaniem głównych kierunków rozwoju.
Charakterystyka systemu politycznego Rumunii w kontekście bezpieczeństwa narodowego.
Analiza wielkości armii i wydatków na zbrojenia Rumunii, z uwzględnieniem ich dynamiki i priorytetów modernizacyjnych.
Prezentacja najważniejszych założeń polityki bezpieczeństwa i obrony Rumunii, ze szczególnym uwzględnieniem aktualnych dokumentów strategicznych i współpracy międzynarodowej.

Wykład. System bezpieczeństwa państw nordyckich
Uwarunkowania bezpieczeństwa państw nordyckich: geopolityka, rola Arktyki, wpływ NATO i UE.
Formaty współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony w regionie
Systemy polityczne Szwecji, Norwegii, Danii, Finlandii – zasady podejmowania decyzji w polityce bezpieczeństwa.
Główne założenia polityki bezpieczeństwa Szwecji, Norwegii, Danii:
Wydatki na obronność i wielkość armii państw nordyckich – aktualne trendy.
System bezpieczeństwa Szwecji według „Strategii Bezpieczeństwa Narodowego” z lipca 2024.
Wyjątkowość polityki bezpieczeństwa Islandii – brak armii, rola w NATO.

Wykład. Systemy bezpieczeństwa państw bałtyckich
Uwarunkowania bezpieczeństwa Estonii, Łotwy i Litwy: położenie geopolityczne, zagrożenia ze strony Rosji.
Formaty współpracy w regionie
Systemy polityczne Estonii, Łotwy i Litwy – struktura podejmowania decyzji w zakresie bezpieczeństwa narodowego.
Główne założenia polityki bezpieczeństwa państw bałtyckich
Wydatki na zbrojenia i wielkość armii Estonii, Łotwy i Litwy.
Aktualne strategie bezpieczeństwa państw bałtyckich – omówienie kluczowych dokumentów strategicznych.

Wykład. System bezpieczeństwa Rosji
Przedstawienie zarysu systemu politycznego Rosji: koncentracja władzy, kluczowe organy odpowiedzialne za bezpieczeństwo narodowe.
Omówienie najważniejszych założeń polityki bezpieczeństwa i obrony Federacji Rosyjskiej.
Analiza wydatków na zbrojenia i wielkości armii rosyjskiej
Przedstawienie systemu bezpieczeństwa Rosji poprzez omówienie aktualnych dokumentów strategicznych, w tym "Doktryny Bezpieczeństwa Narodowego Federacji Rosyjskiej" (2021) oraz "Koncepcja Polityki Zagranicznej Federacji Rosyjskiej (2023)

W cyklu 2025/26L:

Całkowity nakład pracy studenta

Wykład 30h. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu, tj. wcześniejsze przygotowanie i uzupełnienie notatek, powtórzenie materiału, czytanie literatury - 15 h; przygotowanie się do egzaminu - 35 h. Razem: 80 h.

Efekty uczenia się - wiedza

K_W01 – Student posiada wiedzę na temat systemów bezpieczeństwa w poszczególnych państwach europejskich. K_W04 Student posiada wiedzę na temat podstaw prawnych i organizacyjnych zasad funkcjonowania systemów bezpieczeństwa państw europejskich. Zna prawne podstawy bezpieczeństwa, politykę i strategię bezpieczeństwa, cywilną i wojskową organizację ochrony i obrony narodowej poszczególnych państw. K_W05 Student posiada wiedzę na temat instytucji oraz organów działających w zakresie systemów bezpieczeństwa poszczególnych państw europejskich. K_W08 Student posiada podstawową wiedzę na temat sojuszy i współpracy międzynarodowej poszczególnych państw europejskich w ramach ich systemów bezpieczeństwa.

Efekty uczenia się - umiejętności

K_U01 Student potrafi identyfikować i interpretować problemy systemów bezpieczeństwa poszczególnych państw europejskich.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K_K02 Student jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy z zakresu bezpieczeństwa państwa w odniesieniu do innych systemów.

Metody dydaktyczne

Wykład konwencjonalny Wykład konwersatoryjny Elementy wykładu problemowego

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy
- wykład konwersatoryjny

Wymagania wstępne

Zaliczony przedmiot Bezpieczeństwo państwa

Koordynatorzy przedmiotu

Karolina Gawron-Tabor

Kryteria oceniania

Kolokwium zaliczeniowe pisemne w postaci testu składającego się z 20 pytań testowych.
51-61% - 11 pkt - 3
62-71% - 12-14 pkt - 3+
72-81% - 15-16 pkt - 4
82-91% - 17-18 pkt - 4+
92-100% - 19-20 pkt - 5.
W okresie pandemii zgodnie z zaleceniami Rektora egzamin online na moodlu - test wielokrotnego wyboru z możliwymi zabezpieczeniami utrudniającymi ściąganie.

Literatura

Literatura podstawowa:
• Bezpieczeństwo międzynarodowe w XXI wieku, red. R. Zięba, Warszawa 2018.
• Mickiewicz P., System bezpieczeństwa narodowego w rozwiązaniach ustrojowych wybranych państw, Wrocław 2012.

Literatura uzupełniająca:
• Grenda B., Środowisko bezpieczeństwa europejskiego w świetle zagrożeń militarnych ze strony Rosji, Toruń 2019.
• Miszczak K., Nowa polityka bezpieczeństwa i obrony Niemiec, „Sprawy Międzynarodowe” 2014, nr 2, s. 53-72.
• Perspektywy zagrożeń dla bezpieczeństwa międzynarodowego kreowanych przez Federację Rosyjską, red. M. Banasik, A. Rogozińska, Warszawa 2019.
• Piotrowski S., Security policy of the Baltic states and its determining factors, “Security and Defence Quarterly ” 2018, vol. 22, issue 5, s. 46-70.
• Rytel-Baniak I., Redefinicja strategii bezpieczeństwa Francji, [w:] Istota i perspektywy bezpieczeństwa w drugiej dekadzie XXI wieku, red. K. Sówka, D. Jarnicki, Siedlce 2018, s. 15-24.
• The Handbook of European Defence Policies and Armed Forces, red. Hugo Meijer, Marco Wyss, Oxford 2018.
• Tomszewski J., Wybrane aspekty polityki bezpieczeństwa Wielkiej Brytanii, „Kwartalnik Bezpieczeństwo Narodowe” 2015, nr 36, s. 25-40.
• Wither J. K., Back to the future? Nordic total defence concepts, „Defence Studies” 2020, vol. 20, issue 1, s. 61-81.

Strategie bezpieczeństwa narodowego dostępne na stronie: The Center for Security Studies (CSS) at ETH Zurich: https://css.ethz.ch/en/services/digital-library/series.html/154839.

W cyklu 2022/23L:

W cyklu 2023/24L:

• Banasik Mirosław, Dominacja strategiczna w środowisku bezpieczeństwa międzynarodowego, Difin, Warszawa 2022.
• Gebhard Carmen, Scandinavian defence and alliance policies: different together, [in:] The Routledge handbook of Scandinavian politics, Routledge London, England 2017, pp. 254-26.
• Louth John, Understanding UK Defence Exports: The International Trade in Defence Capabilities, Taylor & Francis, 2023.
• Mickiewicz Piotr, System bezpieczeństwa narodowego w rozwiązaniach systemowych wybranych państw. Wydanie drugie rozszerzone i uzupełnione, Difin, Warszawa 2018.
• PannierAlice, Schmitt Olivier, French Defence Policy Since the End of the Cold War, Routledge 2021.
• Petersson Magnus, Small states and autonomous systems-the Scandinavian case, “Journal of Strategic Studies” 2021, no. 44 (4), pp. 594-612.
• Teoria i praktyka bezpieczeństwa międzynarodowego. Kontekst rosyjski, red. Mirosław Banasik, Agnieszka Rogozińska, Difin, Warszawa 2021.
• The handbook of European defence policies and armed forces, ed. Hugo Meijer, Marco Wyss, Oxford University Press, Oxford 2018.
• The International Institute for Strategic Studies (IISS), The military balance 2023, Routledge London, England 2023.
• The United Kingdom’s Defence After Brexit. Britain’s Alliances, Coalitions, and Partnerships, ed. Rob Johnson, Janne Haaland Matlary, Palgrave Macmillan, Basingstoke 2019.
• Vaicekauskaitė Živilė Marija, Security in the Nordic Baltic Region and Russia: Towards Enhanced Regional Defence Cooperation?, [in:] Small States and the New Security Environment, ed. Anne-Marie Brady, Baldur Thorhallsson, Springer Cham 2021, pp. 119-133.
Artykuły an egzamin:
• Banaś M., Nordycka strategia stabilizacji w czasach globalnych zmian, „Kultura-Historia-Globalizacja” 2023, nr (29), s. 27-40, https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/d48744a4-ead5-481d-8e16-b21a75e57de8/content [dostęp: 18.04.2024].
• Koszel B., Rola Federalnego Ministerstwa Obrony (BMVg) w kształtowaniu polityki bezpieczeństwa Niemiec w XXI wieku, „Colloquium Pedagogika – Nauki o Polityce i Administracji Kwartalnik” 2022, Vol 2(46), s. 23-38, https://colloquium.elsite.eu/index.php/colloquium/article/view/569/433 [dostęp: 18.04.2024].
• Pawełek-Mendez J., Uprawnienia konstytucyjne władz V Republiki Francuskiej w dziedzinie obrony, „Sprawy Międzynarodowe” 2020, nr 73(1), s. 89-113, https://czasopisma.isppan.waw.pl/index.php/sm/article/view/1009/807 [dostęp: 18.04.2024].
• Śliwa Z., Od ostraszenia do obrony – wyzwania bezpieczeństwa państw bałtyckich, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2023, nr 43, s. 9-40, https://www.bbn.gov.pl/ftp/dok/04/Kwartalnik_BN/43-2023/Kwartalnik_BN_2023-43_C.pdf#page=10 [dostęp: 18.04.2024].
• Woźniak M., Zintegrowany Przegląd Strategiczny „Globalna Brytania w dobie konkurencyjności” i jego znaczenie dla Europy Środkowo-Wschodniej, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2021, nr 4, s. 85-99, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/ssp/article/view/30918/27330 [dostęp: 18.04.2024].

W cyklu 2024/25L:

W cyklu 2025/26L:

Uwagi

W cyklu 2022/23L:

Dla osób aktywnych na wykładach pół oceny lub ocena wyżej.
Egzamin pisemny w postaci testu składającego się z 20 pytań testowych.
51-61% - 11 pkt - 3
62-71% - 12-14 pkt - 3+
72-81% - 15-16 pkt - 4
82-91% - 17-18 pkt - 4+
92-100% - 19-20 pkt - 5.

W cyklu 2023/24L:

Dla osób aktywnych na wykładach pół oceny lub ocena wyżej.
Egzamin składający się z 20 pytań testowych jednokrotnego wyboru oraz 2 pytań opisowych (10 punktów) do wskazanych 5 artykułów .
51-61% -3
62-71% - 3+
72-81% - 4
82-91% - 4+
92-100% - - 5.

W cyklu 2024/25L:

Dla osób aktywnych na wykładach pół oceny lub ocena wyżej.
Egzamin składający się łącznie z 4 pytań: 2 pytania opisowe z wykładów oraz 2 pytań ze wskazanych 5 artykułów naukowych (Każde pytanie po 5 punktów; Łącznie do zdobycia 20 punktów).
Artykuły na egzamin:
Jordan, J. W. (2024). Ewolucja koncepcji obrony totalnej w państwach bałtyckich. Rozprawy Społeczne, 18(1), 315-344.
Menkiszak, M. (2024). Rosja: odzyskiwanie pewności siebie. Rocznik Strategiczny, (29), 235-260.
Miszczak, K. (2024). Pierwsza Narodowa Strategia Bezpieczeństwa Republiki Federalnej Niemiec: Formowanie się nowych założeń niemieckiej polityki bezpieczeństwa i obrony. Rocznik Polsko-Niemiecki, (32), 35-57.
Młynarski, T. (2024). Implikacje niepowodzenia stabilizacji państw Sahelu dla utrzymania pozycji Francji w Afryce. Politeja-Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, 21(89/2), 117-138.
Oręziak, L. (2024). Wyzwania związane z finansowaniem wydatków na obronę przez europejskie państwa NATO. Sprawy Międzynarodowe, 77(1), 47-71.

51-61% -3
62-71% - 3+
72-81% - 4
82-91% - 4+
92-100% - - 5.

W cyklu 2025/26L:

51-61% -3
62-71% - 3+
72-81% - 4
82-91% - 4+
92-100% - - 5.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2751-BW-S1-2-Z-SBPE w USOSweb