Entomologia w medycynie sądowej 2600-K1-EMS-BIOT

Treści merytoryczne:
1. Historia i teraźniejszość entomologii sądowej. Śmierć i zmiany pośmiertne.
2. Metodyka pracy entomologa na miejscu ujawnienia zwłok i w laboratorium: zbieranie, zabezpieczanie i hodowla materiału entomologicznego dla celów medyczno-sądowych. Dokumentacja przyrodnicza miejsca ujawnienia zwłok.
3. Systematyka, filogeneza i różnorodność owadów w aspekcie gatunków nekrofagicznych.
4. Biologia i ekologia muchówek z rodziny Calliphoridae.
5. Biologia i ekologia pozostałych muchówek istotnych dla celów medyczno-sądowych.
6. Biologia i ekologia chrząszczy istotnych dla celów medyczno-sądowych.
7. Biologia i ekologia pozostałych grup bezkręgowców istotnych dla celów medyczno-sądowych.
8. Metody identyfikacji gatunkowej larw i postaci dorosłych owadów nekrofagicznych oparte na cechach morfologicznych.
9. Molekularne metody identyfikacji gatunkowej owadów nekrofagicznych.
10. Zwłoki kręgowców jako ekosystem podlegający zmianom sukcesyjnym: tempo i fazy rozkładu zwłok, entomocenoza zwłok.
11. Zwłoki kręgowców jako ekosystem podlegający zmianom sukcesyjnym: czynniki środowiskowe determinujące tempo rozkładu zwłok.
12. Szacowanie daty zgony metodą rozwojową: reguła sumy ciepła, wykresy izomorfeniczne i izomegaliczne.
13. Szacowanie daty zgony metodą sukcesyjną. Modele sukcesji owadów towarzyszących rozkładowi zwłok.
14. Czynniki ograniczające zastosowanie metod entomologicznych w szacowaniu daty zgonu.
15. Entomotoksykologia.

Zadania praktyczne:

1.Metody poboru, preparacji i przechowywania materiału entomologicznego dla celów medyczno-sądowych. Rozpoznawanie rzędów owadów związanych z entomologią sądową.
2.Identyfikacja i znaczenie dla celów medyczno-sądowych poszczególnych rodzin muchówek (Diptera) związanych z rozkładem zwłok.
3.Plujki (Calliphoridae) jako podstawowa grupa entomologii sądowej. Biologia, ekologia i identyfikacja gatunkowa postaci dorosłych i larw na podstawie cech morfologicznych.
4.Identyfikacja gatunkowa owadów nekrofagicznych na podstawie sekwencji genu podjednostki I oksydazy cytochromowej (COI).
5. Szacowanie daty śmierci metodą rozwojową.
6. Szacowanie daty śmierci metodą sukcesyjną.
7. Realizacja projektów grupowych i indywidualnych dotyczących szacowania daty śmierci metodą entomologiczną.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (30 godz.) : udział w laboratorium - 30 godz. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (32,5 godz.): przygotowanie do zajęć laboratoryjnych - 15 godz. praca nad opracowaniem sprawozdań - 17,5 godz. . Łącznie 62,5 godz. (2,5 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

- definiuje: gatunek, DNA, kazus, systematyka, taksonomia, nekrofag, stadium preimaginalne, cykl rozwojowy, reguła sumy ciepła, sukcesja ekologiczna, ekosystem efemeryczny, entomocenoza, model sukcesji owadów na zwłokach; - wymienia: rzędy, rodziny i wybrane gatunki owadów związane z rozkładem ludzkich zwłok, metody identyfikacji gatunkowej owadów, wczesne i późne zmiany pośmiertne, metody szacowania daty zgonu na podstawie materiału entomologicznego, czynniki modyfikujące tempo rozwoju owadów; -wyjaśnia: funkcję owadów w rozkładzie zwłok kręgowców (w tym człowieka), zmienność tempa rozwoju osobniczego owadów w zależności od temperatury środowiska, różnice pomiędzy metodą rozwojową i sukcesyjną szacowania daty zgonu -porównuje: struktury morfologiczne różnych stadiów rozwojowych owadów, morfologiczne i molekularne metody identyfikacji gatunkowej owadów, cykle rozwojowe owadów nekrofagicznych, warianty metody entomologicznej szacowania daty zgonu; - wskazuje adekwatne do okoliczności metody szacowania daty zgonu z zastosowaniem dowodów entomologicznych

Efekty uczenia się - umiejętności

- potrafi: pobierać materiał entomologiczny do ekspertyz medyczno-sądowych, posługiwać się sprzętem optycznym (mikroskop, stereomikroskop), analizować stan cech morfologicznych, korzystać z kluczy do oznaczania owadów opartych na cechach morfologicznych, izolować DNA mitochondrialne, uzyskiwać wybrane sekwencje genu COI i interpretować je dla celów identyfikacji gatunkowej, wykonywać szacowanie daty zgonu metodą rozwojową i sukcesyjną; - wykazuje umiejętność czytania ze zrozumieniem literatury fachowej w języku ojczystym i angielskim; - korzysta z informacji źródłowych w języku polskim i angielskim, wykonuje analizę, syntezę, podsumowuje i dokonuje krytycznej oceny, co umożliwia poprawne wnioskowanie; -wykorzystuje metody jakościowe i ilościowe do oceny materiału entomologicznego; - stawia poprawne hipotezy naukowe oparte na logicznym rozumowaniu oraz interpretuje dane a na ich podstawie wyciąga poprawne wnioski.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

- rozumie konieczność stałego śledzenia ukazujących się publikacji naukowych z dziedziny entomologii sądowej wynikającą z dynamiki procesu kumulacji wiedzy naukowej

Metody dydaktyczne

wykład informacyjny, ćwiczenia laboratoryjne

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- laboratoryjna

Rodzaj przedmiotu

przedmiot fakultatywny

Wymagania wstępne

brak wstępnych wymagań

Koordynatorzy przedmiotu

Krzysztof Szpila

Kryteria oceniania

zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych: śródsemestralne pisemne kolokwia kontrolne, obejmujące określoną tematykę zajęć realizowanych na zaję-ciach, ocena ekspertyzy przygotowanej przez studenta, kolokwium końcowe

Praktyki zawodowe

Literatura

Kaczorowska E, Draber-Mońko A. 2009. Wprowadzenie do entomologii sądowej. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 230 ss.
Byrd J.H., Castner J.L. 2010. Forensic entomology. The utility of Arthropods in legal investigation. CRC Press, Boca Raton-London-New York-Washington D.C., II ed., 418 ss.
Gennard D. 2012. Forensic Enotmology, an introduction. Wiley-Blackwell, Chichester, II ed., 249 ss.
Greenberg B., Kunich J.C., 2002. Entomology and the law. Flies as forensic indicators. Cambridge University Press, 306 ss.
Smith K.G.V. 1986. A manual of forensic entomology. The trustees of the British Museum (Natural History), London, 205 ss.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2600-K1-EMS-BIOT w USOSweb