Identyfikacja kręgowców w terenie 2600-IKBIOL-1-S1

Ćwiczenia mają charakter zajęć terenowych i prowadzone są latem (lipiec) w stacji terenowej UMK w Borach Tucholskich. Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z metodami identyfikacji kręgowców na podstawie ich biologii oraz związku z określonymi środowiskami. W czasie zajęć studenci poszerzają wiedzę w zakresie dynamiki i stabilności ekosystemów leśnych poddanych gospodarce człowieka i jej wpływu na gatunki kręgowców występujące w lasach. Zapoznają się także z negatywnymi konsekwencjami zmian klimatycznych, w tym występowaniem klęsk żywiołowych i ich wpływem na trwałość zespołów faunistycznych. Zajęcia mają na celu pokazanie również wybranych form ochrony przyrody (rezerwaty) oraz narzędzi pozwalających monitorować stan populacji zwierząt i wykonywać ekspertyzy przyrodnicze.

Podczas wprowadzenia teoretycznego studenci zaznajomieni zostają z:
- podstawowymi metodami identyfikacji kręgowców na podstawie: cech morfologicznych, atlasów i kluczy do oznaczania gatunków, materiału kostnego i utrwalonego, oraz wzorcowych głosów i tropów,
- poznają nowoczesne metody rozpoznawania gatunków: mi.in detektory dźwięków, fotopułapki, aplikacje mobilne
- poznają podstawowe wskaźniki bioróżnorodności i uczą się je wyliczać.
W czasie badań w terenie studenci:
- uczestniczą w odłowach zwierząt za pomocą metody wielokrotnych złowień oraz sieci do odłowów ptaków i nietoperzy,
- biorą udział w inwentaryzacji budek lęgowych dla ptaków i nietoperzy,
- wykorzystują fotopułapki do monitorowania aktywności zwierzyny,
- wykorzystują detektory dźwięku do rejestrowania aktywności nietoperzy,
- wykorzystują klucze oraz zdobytą wiedzę do oznaczania gatunków kręgowców,
-uczestniczą w wycieczkach do okolicznych rezerwatów, np. Rezerwat Dury, Rezerwat Miedzno, Rezerwat Brzęki, Rezerwat Jezioro Ciche (w zależności od warunków pogodowych).

W cyklu 2022/23L:

Ćwiczenia mają charakter zajęć terenowych podczas których studenci zaznajomieni zostają z kluczowymi cechami umożliwiającymi rozpoznawanie poszczególnych grup kręgowców. Na podstawie cech morfologicznych z wykorzystaniem atlasów i kluczy do oznaczania studenci identyfikują w terenie płazy, gady oraz ptaki i ssaki. Szczególną uwagę zwraca się na wykorzystanie w identyfikacji gatunkowej wydawanych przez zwierzęta dźwięków.
Zajęcia terenowe prowadzone są latem (ostatni tydzień lipca) w stacji terenowej UMK w Borach Tucholskich. Podczas omawiania gatunków nawiązuje się również do ich biologii w celu określenia ich związku z określonymi środowiskami i przyporządkowania ich do różnych grup ekologicznych. Zajęcia wdrażają podstawę dla innych bardziej zaawansowanych warsztatowo metod terenowych, takich jak cenzusy ilościowe, waloryzacja zespołów zwierzęcych, monitoring gatunków i grup wskaźnikowych.

W cyklu 2023/24L:

W cyklu 2024/25L:

W cyklu 2025/26L:

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela (25 godz.) : - udział w zajęciach terenowych – 20 h - udział w konsultacjach - 5 h Czas poświęcony na pracę indywidualna studenta (25 godz.) : - zapoznanie się z kluczami do oznaczanie kręgowców – 10h - samodzielna praca w terenie - 10h - przygotowanie do zaliczenia - 5h Łącznie: 50 godzin (2 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Wykorzystuje wiedzę z zakresu anatomii i morfologii do identyfikacji gatunków przy użyciu kluczy K_U09 U2: Przeprowadza proste obserwacje i pomiary w terenie w obecności opiekuna K_U15 U3: Posiada umiejętność dokumentowania i opracowywania wyników badań K_U21

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Rozumie potrzebę ustawicznego pogłębiania wiedzy i kompetencji zawodowych z zakresu nauk przyrodniczych.- K_K01 K2: Ma świadomość odpowiedzialności za rzetelność przeprowadzanych analiz i ekspertyz. K_K03 K3: Wykazuje krytycyzm w odniesieniu do wyników swojej pracy . K_K05

Metody dydaktyczne

Wykorzystanie kluczy do oznaczania zwierząt żywych ale także do oznaczania materiału kostnego oraz utrwalonego. Praca w terenie: obserwacje bezpośrednie i z użyciem lornetek, inwentaryzacja budek lęgowych, odłowy zwierząt, wykorzystanie fotopułapek, detektorów oraz aplikacji mobilnych. Nasłuchy dźwięków wydawanych przez godujące płazy i dźwięków terytorialnych ptaków.

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- pomiaru w terenie
- obserwacji

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Brak wymagań wstępnych

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2024/25L:

Krzysztof Kasprzyk
Krzysztof Kowalski
Anna Przybylska-Piech

W cyklu 2023/24L:

Krzysztof Kasprzyk
Krzysztof Kowalski
Anna Przybylska-Piech

W cyklu 2022/23L:

Krzysztof Kasprzyk
Krzysztof Kowalski

W cyklu 2025/26L:

Krzysztof Kasprzyk
Krzysztof Kowalski
Anna Przybylska-Piech

Efekty kształcenia

W1: identyfikuje i charakteryzuje wybrane grupy kręgowców istotnych dla wykonywania badań naukowych i ekspertyz przyrodniczych K_W02, K_W07, P1A_W07, P1A_W08
W2: zna zastosowanie cech morfologicznych w identyfikacji wybranych grup zwierząt i potrafi zastosować je w praktyce. K_W14, P1A_W04, P1A_W05
U1: Wykorzystuje wiedzę z zakresu anatomii i morfologii do identyfikacji gatunków przy użyciu kluczy K_U09
U2: Przeprowadza proste obserwacje i pomiary w terenie w obecności opiekuna K_U15
U3: Posiada umiejętność dokumentowania i opracowywania wyników badań K_U21

K1: Rozumie potrzebę ustawicznego pogłębiania wiedzy i kompetencji zawodowych z zakresu nauk przyrodniczych.- K_K01
K2: Ma świadomość odpowiedzialności za rzetelność przeprowadzanych analiz i ekspertyz. K_K03
K3: Wykazuje krytycyzm w odniesieniu do wyników swojej pracy . K_K05

Kryteria oceniania

Podstawą zaliczenia jest uczestnictwo w pracach terenowych w czasie zajęć oraz zaliczenie testu końcowego złożonego z pytań otwartych lub zamkniętych, sprawdzającego zdobytą wiedzę z zakresu identyfikacji kręgowców lądowych.

Kryterium oceny:
60-68% dst
69-77%, dst plus
78-85% dobry
86-94% dobry plus
> 94% bardzo dobry

Aby zaliczyć zajęcia student musi zaliczyć test końcowy.

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Berger L. 2000. Płazy i gady Polski. PWN, Warszawa–Poznań.
Gunter Diesener, Josef Reichholf ”Płazy i gady. Leksykon przyrodniczy” Świat Książki.
Lars Jonsson „Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego”.
Ptaki. Przewodnik Collinsa. 2012. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Tomasz Ogrodowczyk: „Jaki to ptak – rozpoznawanie ptaków po śpiewach i głosach”, Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy Lasów Państwowych w Bedoniu. Płyta CD.
Anna Krzysztofiak, Lech Krzysztofiak: Głosy płazów Polski http://www.czlowiekiprzyroda.eu/life/plazy_pl/glosy.htm
Praca zbiorowa „Ilustrowana encyklopedia ssaków Polski” Carta Blanca.

W cyklu 2022/23L:

Maria Brylińska i inni, praca zbiorowa. Ryby słodkowodne Polski.
Andrzej Rudnicki „Ryby wód polskich”
Berger L. 2000. Płazy i gady Polski. PWN, Warszawa–Poznań.
Gunter Diesener, Josef Reichholf ”Płazy i gady. Leksykon przyrodniczy” Świat Książki.
Lars Jonsson „Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego”.
Ptaki. Przewodnik Collinsa. 2012. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Tomasz Ogrodowczyk: „Jaki to ptak – rozpoznawanie ptaków po śpiewach i głosach”, Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy Lasów Państwowych w Bedoniu. Płyta CD.
Anna Krzysztofiak, Lech Krzysztofiak: Głosy płazów Polski http://www.czlowiekiprzyroda.eu/life/plazy_pl/glosy.htm
Praca zbiorowa „Ilustrowana encyklopedia ssaków Polski” Carta Blanca.

W cyklu 2023/24L:

W cyklu 2024/25L:

W cyklu 2025/26L:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2600-IKBIOL-1-S1 w USOSweb