Bioetyka
2600-DM-BIOE-2-S2
1) Wprowadzenie do filozofii moralnej:
a. Etyka - etos - moralność [sens i zakres stosowania].
b. Wstępna typologia i przegląd kluczowych teorii etycznych.
2) Wprowadzenie do bioetyki:
a. Narodziny, geneza, ewolucja i charakterystyka bioetyk/i (obszar historyczny i problemowy).
b. Kierunki rozpoznań i analiz bioetycznych [w tym: biogeneza, bioterapia i tanatologia].
c. Prezentacja wiodących „zasad bioetycznych”, m. in. autorstwa Bauchampa, Childressa i Engelhardta.
d. Bioetyka a eugenika.
3) Value of Life vs Sanctity of Life – namysł nad wartością życia ludzkiego.
4) Human Liberation vs Animal Liberation – spór o naturę ludzką.
5) Spór o badania eksperymentalne na zwierzętach.
6) Bioetyka a biogeneza życia – próba implementacji kategorii bioetycznych do wyjaśnienia problemów, które implikuje dynamiczny rozwój nauk biomedycznych, w tym m. in. genetyki, biotechnologii oraz medycyny reprodukcyjnej.
7) Bioetyka a bioterapia – próba użycia kategorii bioetycznych do wyjaśnienia problemów, które rodzi dynamiczny rozwój technologii medycznych.
8) Bioetyka a tanatologia – próba zastosowania kategorii bioetycznych do eksplikacji, takich zagadnień, jak np.: eutanazja (czynna i bierna), samobójstwo (wspomagane, nie-wspomagane), tj. problemów natury suicydologicznej.
9) Kodeksy etyczne a zagadnienie biojurysprudencji – rzecz o prawach i obowiązkach lekarza i pacjenta w kontekście dyskusji nad problemem paternalizmu medycznego i autonomii pacjenta.
10) Podsumowanie kursu.
Całkowity nakład pracy studenta
Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (godz.):
- udział w wykładach – 10 godzin
Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (godz.), w tym:
- czas przewidziany na konsultacje i pracę z nauczycielem akademickim – 15 godzin
- czas potrzebny na przygotowanie się do zajęć – 15 godzin
- czas potrzebny na powtórzenie materiału i przygotowania się do zaliczenia końcowego – 10 godzin
Łącznie: 50 godz. (2 pkt. ECTS)
Efekty uczenia się - wiedza
K_W09: Zna kluczowe pojęcia i problemy bioetyki, reprezentatywne przykłady problemów bioetycznych oraz ważniejsze regulacje prawne z zakresu bioetyki, w tym:
- zna podstawowe teorie etyczno-filozoficzne do których odwołują się bioetycy i potrafi je wykorzystywać w procesie wnioskowania, wyjaśnienia i ocenie wybranych zagadnień, z którymi mierzy się bioetyka.
- posiada znajomość przedmiotu bioetyki w sensie szerszym i węższym, jak też znajomość genezy bioetyki, w aspekcie etyczno-filozoficznym, prawnym oraz społecznym.
- posiada wiedzę na temat kluczowych problemów natury bioetycznej, ich ewolucji i możliwości rozstrzygnięcia.
- posiada zdolność argumentowania na rzecz czołowych stanowisk w bioetyce, tj. utylitarystycznego i personalistycznego.
- posiada wiedzę dotyczącą takich zagadnień, jak wartość życia, godność ludzka, natura człowieka, status osobowy człowieka, jako kwestii leżących u podstaw szeregu sporów bioetycznych.
K_W15: ma wiedzę teoretyczną z wybranych (pod kątem istotności dla przedmiotu badań/zajęć) działów nauk humanistycznych.
Odniesienie do efektów kształcenia w obszarze kształcenia: P7S_WK, P7S_WK_P, P7S_WG;
Efekty uczenia się - umiejętności
K_U08: Student potrafi uwzględniać problemy i przywoływać wiodące regulacja bioetyczne w planowaniu badań i projektowaniu procedur naukowo-badawczych, w tym:
- potrafi umiejętnie stosować wiedzę zdobytą na zajęciach z bioetyki [którą określono w punkcie Efekty kształcenia - wiedza].
- potrafi samodzielnie wnioskować, wyjaśniać i oceniać dylematy bioetyczne, z uwagi m. in. na ich rangę, stopień złożoności i odniesienie kulturowe [m. in. światopoglądowe i religijne].
- potrafi umiejętnie argumentować na rzecz, m. in. wartości życia, godności i natury człowieka i zwierząt, w oparciu o daną koncepcję bioetyczną.
- potrafi rozpoznać i poprawnie stosować argumentację charakterystyczną dla danego typu bioetyki w otwartej dyskusji bioetycznej.
K_U18: posługuje się niezbędnymi pojęciami z zakresu biologii molekularnej, patogenezy oraz bioetyki, w tym:
- potrafi rozpoznawać i rozróżniać terminologię stosowaną w ramach różnych typów bioetyk i skutecznie ją aplikować do wyjaśniania kwestii dylematycznych, m. in. z etycznego, społecznego, czy kulturowego punktu widzenia.
Odniesienie do efektów kształcenia w obszarze kształcenia: P7S_UK, P7S_UO, P7S_UU, P7S_UW, P7S_UW_R2;
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
K_K02: jest odpowiedzialny i zdeterminowany w dążeniu do celu przestrzegając przy tym odpowiednich zasad, norm i procedur, w tym też:
- ma świadomość społecznej, kulturowej (światopoglądowej i religijnej), jak również prawnej roli i znaczenia dylematów natury bioetycznej nie tylko w sferze teoretycznych ich rozpoznań, ale przede wszystkim w wymiarze praktycznym, za których rozwiązanie jest odpowiedzialny.
- dostrzega etyczno-filozoficzne i społeczno-prawne aspekty praktycznego wykorzystania zdobytej wiedzy, jak również umiejętności, m. in. w dążeniu do realizacji celu naukowo-badawczych.
- rozumie analizowane zagadnienie bioetyczne i potrafi je wyjaśniać w oparciu o przykładowy model teorii etycznej.
K_K03: ma świadomość znaczenia i obowiązywania zasad etyki w działalności diagnosty molekularnego, zarówno w pracy naukowej, jak i zawodowej.
K_K07: zdaje sobie sprawę z istnienia obaw społecznych i zagrożeń związanych z rozwojem biologii molekularnej a w szczególności z tworzeniem oraz stosowaniem organizmów genetycznie zmodyfikowanych w praktyce badawczej; potrafi wyjaśnić faktyczne znaczenie tych zagrożeń w oparciu o argumenty racjonalne, ale w sposób zrozumiały dla ogółu i próbować tonować niepokoje społeczne odwołując się, m. in. do argumentacji etycznej (w tym wykazuje tolerancję dla postaw i zachowań wynikających z odmiennych uwarunkowań społecznych i kulturowych).
K_K08: ma świadomość i rozumie pozatechniczne skutki działalności diagnosty molekularnego i związanej z tym odpowiedzialności, w szczególności wpływu na środowisko i zdrowie ludzi.
Odniesienie do efektów kształcenia w obszarze kształcenia: P7S_KR, P7S_KO;
Metody dydaktyczne
Wykład podawczy
Metody dydaktyczne eksponujące
- pokaz
Metody dydaktyczne podające
- wykład problemowy
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- opis
- opowiadanie
Metody dydaktyczne poszukujące
- klasyczna metoda problemowa
Rodzaj przedmiotu
przedmiot obligatoryjny
Wymagania wstępne
Brak/nie dotyczy.
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Metody oceniania: test zaliczeniowy;
Kryteria oceniania: zaliczenie na ocenę na podstawie testu;
Skala ocen:
• bardzo dobra (5,0/A) - 91 – 100%
• dobra plus (4,5/B) - 81 – 90%
• dobra (4,0/C) - 71 – 80%
• dostateczna plus (3,5/D) - 61 – 70%
• dostateczna (3,0/E) - 51 – 60%
• niedostateczna (2,0/F) - poniżej 50%
Praktyki zawodowe
Literatura
Przykładowa literatura poglądowa.
Adamkiewicz M., Zagadnienie śmierci w bioetyce, Warszawa 2002;
Beauchamp L., Childress J.F., Zasady etyki medycznej, Warszawa 1995;
Bioetyka personalistyczna, red. Tadeusz Biesaga, Kraków 2006;
Bioetyka polska, red. T. Biesaga, Kraków 2004;
Bołoz W., Bioetyka i prawa człowieka, Warszawa 2007;
Bołoz W., Życie w ludzkich rękach: podstawowe zagadnienia bioetyczne, Warszawa 1997;
Chyrowicz B., Bioetyka i ryzyko: argument "równi pochyłej" w dyskusji wokół osiągnięć współczesnej genetyki, Lublin 2002;
Filipowicz A., Bioetyka: dialog w obronie życia, Warszawa 2002;
Gillon R., Etyka lekarska: problemy filozoficzne, Warszawa 1997;
Kurkowski J. L., Medycyna: bioetyka i polityka, Bielsko-Biała 2002;
Narodziny i śmierć. Bioetyka kulturowa wobec stanów granicznych życia ludzkiego, red. M. Gałuszko i K. Szewczyk, Warszawa-Łódź 2002;
Singer P., Etyka praktyczna, Warszawa 2003;
Singer P., O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej, Warszawa 1994;
Seroczyńska M., Eutanazja i wspomagane samobójstwo na świecie, Kraków 2004;
Ślipko T., Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki, Kraków 1994;
Tokarczyk, R. A., Prawa narodzin, życia i śmierci: etyczne problemy współczesności, Lublin 1988;
Tulibacki W., Etyka i nauki biologiczne, Olsztyn 1994;
Ziemiński I., Zagadnienie śmierci w filozofii analitycznej, Lublin 1999;
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i
terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: