Bezkręgowce pasożytnicze i synantropijne w ekspertyzach sądowych
2600-BPSSA4-1-S1
Głównym celem zajęć jest zapoznanie studentów z:
(1) występującymi u ludzi wybranymi pasożytami o endemicznym i ubikwistycznym zasięgu, których obecność w zabezpieczonym materiale biologicznym może być przydatna w przygotowaniu ekspertyz sądowych;
(2) bezkręgowcami synantropijnymi, dziko żyjącymi w siedliskach przekształconych przez człowieka i odnoszącymi korzyść z działalności człowieka, a mogącymi stanowić cenne źródło danych podczas prowadzonych postępowań dowodowych.
W ramach wykładów przedstawione zostaną między innymi metody diagnostyczne wykorzystywane w praktyce parazytologicznej oraz kliniczne objawy parazytoz wskazujące na konieczność podjęcia takiej diagnostyki.
Ponadto, przedstawione będą najważniejsze przejawy antropopresji w krajobrazie miejskim, na polach uprawnych i terenach sztucznie zalesionych, a także w przekształconych środowiskach wodnych. Przedstawione zostaną bezkręgowce o różnym znaczeniu dla człowieka (np. sanitarnym, gospodarczym), różnym miejscu bytowania (mieszkania, magazyny, tereny otwarte przekształcone przez człowieka) i o różnym stopniu synantropizacji.
W ramach trzech spotkań laboratoryjnych studenci poznają wybrane metody diagnostyki parazytologicznej, które stosuje się do poszukiwania form pasożytów w materiale biologicznym (wydaliny, zeskrobiny, płyny ustrojowe, mięśnie itp.) oraz w próbach środowiskowych (np. oznaczanie wskaźnika ATT) niezbędne w pracy biologa sądowego.
Trzy kolejne spotkania laboratoryjne będą poświęcone metodom i kryteriom identyfikacji najważniejszych bezkręgowych organizmów synantropijnych występujących w Polsce.
|
W cyklu 2025/26Z:
Głównym celem zajęć jest zapoznanie studentów z: (1) występującymi u ludzi wybranymi pasożytami o endemicznym i ubikwistycznym zasięgu, których obecność w zabezpieczonym materiale biologicznym może być przydatna w przygotowaniu ekspertyz sądowych; (2) bezkręgowcami synantropijnymi, dziko żyjącymi w siedliskach przekształconych przez człowieka i odnoszącymi korzyść z działalności człowieka, a mogącymi stanowić cenne źródło danych podczas prowadzonych postępowań dowodowych. W ramach wykładów przedstawione zostaną między innymi metody diagnostyczne wykorzystywane w praktyce parazytologicznej oraz kliniczne objawy parazytoz wskazujące na konieczność podjęcia takiej diagnostyki. Ponadto, przedstawione będą najważniejsze przejawy antropopresji w krajobrazie miejskim, na polach uprawnych i terenach sztucznie zalesionych, a także w przekształconych środowiskach wodnych. Przedstawione zostaną bezkręgowce o różnym znaczeniu dla człowieka (np. sanitarnym, gospodarczym), różnym miejscu bytowania (mieszkania, magazyny, tereny otwarte przekształcone przez człowieka) i o różnym stopniu synantropizacji. W ramach trzech spotkań laboratoryjnych studenci poznają wybrane metody diagnostyki parazytologicznej, które stosuje się do poszukiwania form pasożytów w materiale biologicznym (wydaliny, zeskrobiny, płyny ustrojowe, mięśnie itp.) oraz w próbach środowiskowych (np. oznaczanie wskaźnika ATT) niezbędne w pracy biologa sądowego. Trzy kolejne spotkania laboratoryjne będą poświęcone metodom i kryteriom identyfikacji najważniejszych bezkręgowych organizmów synantropijnych występujących w Polsce.
Wykład: Część parazytologiczna: 1. Wprowadzenie – pasożyty na mapie świata oraz przykłady postępowań dowodowych, w których wykorzystywana jest wiedza z zakresu parazytologii (4 godz.) 2. Objawy chorób pasożytniczych (2 godz.) 3. Metody identyfikacji pasożytów (2 godz.) 4. Charakterystyka pasożytniczych protistów identyfikowanych w materiale dowodowym (2 godz.)
Część dotycząca bezkręgowców synantropijnych: 1. Synantropizacja: definicja, czynniki sprzyjające, mechanizmy, zmiany w populacjach (1 godz.) 2. Organizmy o różnym stopniu synantropizacji (1 godz.) 3. Wpływ człowieka na środowisko (2 godz.) 4. Antropocenozy – układy ekologiczne tworzone przez człowieka (2 godz.) 5. Ekosystemy silnie przekształcone przez człowieka (1 godz.) 6. Czynniki abiotyczne i biotyczne działające na organizmy w systemach o silnej antropopresji (1 godz.) 7. Znaczenie organizmów synantropijnych dla człowieka (2 godz.)
Zajęcia laboratoryjne: Część parazytologiczna: 1. Wykorzystanie metod koproskopowych do identyfikacji pasożytów w materiale dowodowym (3 godz.) 2. Badanie narządów i tkanek w kierunku obecności pasożytów (3 godz.) 3. Stadia pasożytów w środowisku (3 godz.) 4. Kolokwium zaliczeniowe (1 godz.)
Część dotycząca bezkręgowców synantropijnych: 1. Synantropijne owady (3 godz.) 2. Synantropijne owady, skorupiaki i pajęczaki (3 godz.) 3. Synantropijne pajęczaki, mięczaki i inne bezkręgowce zespołów poroślowych (3 godz.) 4. Kolokwium zaliczeniowe (1 godz.)
|
Całkowity nakład pracy studenta
Zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem nauczyciela (40 godzin) – 1,6 ECTS
- wykład – 20 godz.
- laboratorium – 20 godz.
Praca własna studenta (35 godzin) – 1,4 ECTS
- przygotowanie do laboratorium - 15 godz.
- przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego - 10 godz.
- przygotowanie do zaliczenia i obecność na sprawdzianie końcowym - 10 godz.
3 ECTS = 75 godz.
Efekty uczenia się - wiedza
Student:
W1: zna zasady stosowanych metod pracy z materiałem parazytologicznym – K_W02
W2: zna zasady prowadzenia obserwacji organizmów bezkręgowych w materiale dowodowym oraz dokumentuje wyniki prowadzonych badań – K_W03
W3: identyfikuje pasożytnicze i synantropijne organizmy bezkręgowe – K_W09
W4: zna literaturę z zakresu parazytologii i synantropizacji organizmów – K_W12
Efekty uczenia się - umiejętności
Student:
U1: stosuje parazytologiczne techniki pomiarowe i analityczne wykorzystywane w laboratorium i postępowaniu dowodowym – K_U01
U2: potrafi rozpoznawać na podstawie kluczy oraz innych dostępnych narzędzi gatunki bezkręgowców pasożytniczych i synantropijnych w materiale dowodowym – K_U04
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Student:
K1: wykazuje się krytycznym podejściem do informacji z Internetu na temat znaczenia pasożytniczych i synantropijnych organizmów bezkręgowych w postępowaniach dowodowych – K_K02
K2: bierze na siebie odpowiedzialność za bezpieczeństwo pracy własnej i innych oraz powierzony sprzęt – K_K07, K_K08
K3: chętnie podejmuje pracę w zespole i przyjmuje w nim różne role – K_K09
K4: jest gotowy do pogłębiania wiedzy z zakresu biologii bezkręgowców pasożytniczych i synantropijnych – K_K01
Metody dydaktyczne
Metoda dydaktyczna podająca:
- wykład informacyjny z prezentacjami multimedialnymi
Metody dydaktyczne eksponujące i poszukujące:
- ćwiczenia laboratoryjne mają charakter eksperymentalno-pokazowy, studenci dokonują obserwacji żywych lub utrwalonych organizmów pasożytniczych i synantropijnych, oraz próbek materiału biologicznego różnego pochodzenia. Realizują zadania w zespołach 2-3 osobowych (grupa ćwiczeniowa liczy maksymalnie 10 osób) z uwzględnieniem metodyki wykonywanych zadań i obserwacji. Wykonują zadania zgodnie z pisemną instrukcją oraz po omówieniu podstaw teoretycznych i zaplanowaniu pracy – dostęp do sprzętu laboratoryjnego oraz zachowanie zasad BHP dotyczących pracy laboratoryjnej z materiałem biologicznym.
Rodzaj przedmiotu
przedmiot obligatoryjny
Wymagania wstępne
Brak
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Zaliczenie wykładu:
Zaliczenie pisemne (test zamknięty jednokrotnego wyboru i pytania otwarte), pytania uwzględniające wymienione powyżej efekty uczenia się (wiedza i umiejętności)
Zaliczenie laboratorium:
1/ Kolokwium pisemne (test zamknięty jednokrotnego wyboru oraz pytania otwarte), uwzględniające wymienione powyżej efekty uczenia się (K_W02, K_W03, K_W09, K_W12)
2/ aktywność studenta, bieżące przygotowanie do zajęć, praca w zespole, wykonywanie doświadczeń zgodnie z instrukcją (umiejętności K_U01, K_U04, kompetencje społeczne K_K02, K_K07, K_K08, K_K09)
Kryteria oceniania:
Zaliczenie wykładów:
ocena dostateczna - 51-60%, 61-70% - dostateczny plus, 71-80% - dobry, 81-90% - dobry plus, 91-100% - bardzo dobry.
Zaliczenie laboratorium: ocena ciągła (bieżące przygotowanie studentów do zajęć i ich aktywność) (30%), końcowe pisemne zaliczenie na ocenę, obejmujące tematykę realizowanych zajęć (70%)
wymagany próg na ocenę dostateczną - 51-60%, dostateczny plus - 61-70%, dobry - 71-80%, dobry plus 81-90%, bardzo dobry - 91-100% .
Praktyki zawodowe
Literatura
Literatura obowiązkowa:
1. Parazytologia i akaroentomologia medyczna, Deryło A. PWN 2005
2. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy, Buczek A. Koliber - Oficyna Wydawnicza Fundacji na Rzecz Zwalczania Kleszczy i Profilaktyki w Chorobach Odkleszczowych 2010
3. Świat i pasożyty człowieka. Przewodnik nie tylko dla turystów. Żbikowska E. TNT 2021
4. Ćwiczenia z Parazytologii dla studentów biologii - Lonc E, Złotorzycka J.,Wydaw.Uniwersytetu Wrocławskiego, (Wroc : WDN) 1995
5. Gołębiowska Z., Nawrot J., Szkodniki magazynowe. PWRiL Warszawa 1976
6. Strzelczyk A.B., Karbowska-Berent J., Drobnoustroje i owady niszczące zabytki i ich zwalczanie. Wyd. UMK 2004
7. Błaszak Cz. (red.) Zoologia. Stawonogi, Tom II cz. 1 i 2. PWN, 2011-12
8. Krebs C.J. Ekologia. PWN, 2011
Literatura uzupełniająca:
1. Atlas pasożytów człowieka. Buczek A., Koliber - Oficyna Wydawnicza Fundacji na Rzecz Zwalczania Kleszczy i Profilaktyki w Chorobach Odkleszczowych 2005
2. Parazytologia i parazytozy zwierząt. Gundłach JL i Sadzikowski AB., PWRiL 2004 i wyd. późniejsze
3. Zarys Parazytologii Ogólnej. Niewiadomska K, Pojmańska T, Machnicka B, Czubaj A., PWN 2001
4. Ekologia i Ewolucja Pasożytnictwa . PWN Combes C. 1999
5. Ewolucja w miejskiej dżungli. Schilthuizen M. Feeria Science 2019
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i
terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: