Bioindykatory 2600-BIOBIOL-2-S2

W trakcie zajęć przedstawione zostaną rodzaje bioindykatorów grzybowych i roślinnych z wielu grup taksonomicznych. Przybliżona zostanie rola bioindykacji w ocenie naturalności i integralności ekosystemów, a także w ocenie zanieczyszczenia środowiska. Student zapoznany zostanie z teoretycznymi zasadami fitoindykacji geobotanicznej oraz ich praktycznym wykorzystaniem w wielu dziedzinach gospodarki (leśnictwo, rolnictwo, itp.). Przedstawione zostaną zasady fitoremediacji z wykorzystaniem metalofitów i hiperakumulatorów roślinnych. Ćwiczenia praktyczne pozwolą na wykonanie oceny siedlisk na podstawie flory naczyniowej wybranych płatów roślinnych metodą ekologicznych liczb wskaźnikowych Ellenberga
W odniesieniu do ekosystemów wodnych omówione zostaną następujące zagadnienia:
• Charakterystyka i klasyfikacja bioindykatorów (bioindykatory ilościowe, jakościowe, mieszane).
• Zasady oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce na podstawie elementów biologicznych.
• Fitoplankton i fitobentos jako wskaźniki jakości wód. Zasady obliczania multimetriksów: indeksu fitoplanktonowego PMPL oraz wskaźnika okrzemkowego IO.
• Wskaźniki stosowane w monitorowaniu jakości wód w oparciu o makrobezkręgowce bentosowe.
• Grupy funkcjonalne makrobezkręgowców jako bioindykatory stanu ekologicznego wód
• Ryby jako bioindykatory stanu ekologicznego wód płynących.
• Rola ryb i małży w systemach wczesnego ostrzegania, w biomonitoringu jakości wody.
• Toksykologiczna ocena jakości wody z zastosowaniem biotestów z udziałem ryb, zwierząt planktonowych i mięczaków.

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Student pogłębionym stopniu zna i rozumie zjawiska zachodzące w organizmach i ich zbiorowiskach oraz wzajemne oddziaływania środowiska i organizmów w nim żyjących - K_W06 W2: Student wykazuje znajomość metod jakościowych i ilościowych stosowanych w badaniach bioindykacyjnych - K_W09

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Student wykorzystuje metody jakościowe i ilościowe do oceny stanu populacji gatunków roślin i zwierząt - K_U06

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Student rozumie potrzebę ustawicznego pogłębiania wiedzy z wykorzystaniem czasopism naukowych i popularnonaukowych - K_K01 K2: Student racjonalnie i krytycznie podchodzi do informacji uzyskanej z literatury naukowej, internetu, i innych źródeł masowego przekazu, a także obiegowych przekonań odnoszących się do metod oceny stanu środowiska - K_K03

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- klasyczna metoda problemowa

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Podstawowa wiedza ekologiczna na temat struktury i funkcjonowania ekosystemów lądowych i wodnych.

Koordynatorzy przedmiotu

Janusz Żbikowski

Kryteria oceniania

Wykład i laboratorium - zaliczenie końcowe w formie pisemnej.
Kryteria oceniania:
ocena dostateczna - 55-60%
dostateczny plus - 61-70%
dobry - 71-80%
dobry plus - 81-90%
bardzo dobry - 91-100%

Literatura

• Ciecierska H., Dynowska M., 2013. Biologiczne metody oceny stanu środowiska Tom 2. Ekosystemy wodne. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (materiały dostępne na zajęciach)
• Chovanec A. & Hofer R. & Schiemer F. 2003. Fish as bioindicators. 10.1016/S0927-5215(03)80148-0.
• Dynowska M., Ciecierska H., 2013. Biologiczne metody oceny stanu środowiska. Tom I. Ekosystemy lądowe. Podręcznik metodyczny. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Harshova D., Aksmann A. 2019. Zanieczyszczenie środowiska niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi na przykładzie diklofenaku - przyczyny, skutki, bioindykacja. Kosmos 68, 185-194
• Roo-Zielińska, 2004. Fitoindykacja jako narzędzie oceny środowiska fizycznogeograficznego. Podstawy teoretyczne i analiza porównawcza stosowanych metod, PAN, IGiPZ, Warszawa
• Tkaczewska T.M. 2011. Biologiczne metody oceny skażenia środowiska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocław
• Tomczak E., Dominiak A. Organizmy żywe w systemie biomonitoringu jakości wody. Proceedings of ECOpole 315-323.
• Zalewska T., 2015. Bioindykatory makrofitobentosowe w klasyfikacji stanu środowiska morskiego Południowego Bałtyku. IMGW (materiały dostępne na zajęciach)
• Zimny H. 2006. Ekologiczna ocena stanu środowiska – bioindykacja i biomonitoring. Agencja Reklamowo- Wydawnicza A. Grzegorczyk, Warszawa
• Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg W., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Biodiversity of Poland, vol. 2. Kraków.

On-line
• Ellenberg H., Leuschner Ch., Vegetation Mitteleuropas mit den Alpen

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2600-BIOBIOL-2-S2 w USOSweb