Teoria kultury - etap I 2525-s1ETN2L-TK-E1

Przedmiot stanowi przegląd wybranych klasycznych i współczesnych teorii kultury. Osoby uczestniczące w zajęciach zostaną zapoznane z węzłowymi problemami i głównymi postaciami z zakresu teorii kultury. Przedmiotem zajęć będą nie tylko antropologiczne teorie kultury, ale szeroko ujmowany dorobek nauk o kulturze. Omawiane teorie będą nie tylko prezentowane od strony konceptualizowania kultury i jej różnych zjawisk, ale również za pomocą przykładów ich praktycznych aplikacji. Wykład ma charakter w głównej mierze chronologiczny (pierwsza część kursu, czyli "Etap I", koncentrować się będzie na historycznych i klasycznych problemach i podejściach badawczych, druga na problematyce współczesnej), zaś ćwiczenia będą miały charakter problemowy.

Tematyka wykładów Teoria kultury – etap I, obejmie podstawowe problemy, szkoły, nurty i tendencje kulturowe, które miały wpływ na rozumienie kultury i zjawisk kulturowych, od momentu pojawienia się pojęcia "kultury" po postmodernistyczny zwrot.

Całkowity nakład pracy studenta

Wykład - uczestnictwo w wykładach (30 godz.) - czytanie literatury i przygotowanie do zaliczenia (30 godz.) Ćwiczenia - uczestnictwo w ćwiczeniach (30 godz.) - przygotowanie do zajęć, czytanie literatury do zajęć, prace pisemne, przygotowanie do zaliczenia (30 godz.) Łącznie 120 godz. (4 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

K_W02 Rozumie odrębność etnologii i jej powiązania z innymi dyscyplinami nauki (historią, socjologią, historią sztuki, teorią kultury, folklorystyką) oraz pojmuje drogi i kierunki jej rozwoju (P6S_WG, P6S_WK). K_W03 Zna podstawową terminologię z zakresu etnologii i antropologii kulturowej, antropologii społecznej, socjologii oraz innych nauk o kulturze (P6S_WG). K_W04 Posiada podstawową wiedzę z zakresu terminologii i metodologii badań etnologii i antropologii kulturowej, w tym metodyki badań terenowych oraz metodologii innych dziedzin badań nad kulturą (P6S_WG). K_W13 Ma świadomość złożoności i zmienności kultury oraz ciągłego rozwoju i zmienności metod jej interpretacji (P6S_WG).

Efekty uczenia się - umiejętności

K_U02 Potrafi zdobyte materiały analizować, ocenić, zinterpretować i wykorzystać w opracowaniu naukowym i dyskusji (P6S_UW, P6S_UW). K_U03 Potrafi formułować tezy i przeprowadzać analizę porównawczą źródeł w zakresie etnologii, muzealnictwa, folkloru (P6S_UW). K_U05 Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę wykorzystując publikacje, konsultacje i źródła internetowe (P6S_UW, P6S_UO). K_U08 Potrafi w zakresie podstawowym określić konsekwencje zastosowania w badaniach różnych sposobów interpretacji kultur (ewolucjonizm, funkcjonalizm, materializm, feminizm, strukturalizm, etnometodologia, teoria krytyczna, studia kulturowe, postmodernizm) (P6S_UW).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K_K01 Umie ustalać priorytety dla prowadzonych działań, dobierając tematy badawcze pod względem ich wartości naukowej oraz własnych możliwości (P6S_KK). K_K02 Identyfikuje i rozstrzyga problemy związane z doborem prób, technik i metod pracy terenowej (P6S_KK). K_K04 Ma świadomość potrzeby i odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego w jego prawdziwej postaci. Odczuwa potrzebę ochrony dziedzictwa kulturowego wszystkich obszarów świata (P6S_KO).

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy
- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- seminaryjna
- klasyczna metoda problemowa
- referatu

Rodzaj przedmiotu

kanon (atrybut wycofany)

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2024/25L:

Krzysztof Abriszewski
Artur Szarecki

W cyklu 2023/24L:

Krzysztof Abriszewski
Artur Szarecki

W cyklu 2022/23L:

Krzysztof Abriszewski

Kryteria oceniania

WYKŁAD:

Test pisemny z treści wykładów.

ĆWICZENIA:

Zaliczenie na podstawie aktywnego udziału w ćwiczeniach, realizacji zadań domowych (w tym przygotowywaniu się z zadanych tekstów).

Literatura

Na literaturę składają się lektury podstawowe, jak i wybór literatury sekundarnej dotyczącej konkretnej problematyki zajęć

Lista lektur pomocniczych i uzupełniających (wybór):

Antropologia kultury, red. A. Mencwel, cz. I, Wiedza o kulturze. Zagadnienia i wybór tekstów, Warszawa 2000.
Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, wstęp i red. G. Godlewski, Warszawa 2003.
Aveni A. F., Imperia czasu. Kalendarz, zegary i kultury, Poznań 2001.
Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, red. M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2005.
Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, red. M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2004.
Banaszak G., Kmita J., Społeczno-regulacyjna koncepcja kultury, Warszawa 1994.
Barker Ch., Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Kraków 2005.
Barth F., Gingrich A., Parkin R., Silverman S., Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska, Kraków 2007.
Bauman Z., Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa 2000.
Burszta W. J. i Piątkowski K., O czym opowiada antropologiczna opowieść, Warszawa 1994.
Burszta W.J., Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Poznań 1998.
Burszta W.J., Różnorodność i tożsamość. Antropologia jako kulturowa refleksyjność, Poznań 2004.
Clifford J., Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, Warszawa 2000.
Francuska antropologia kulturowa wobec problemów współczesnego świata, red. A. Chwieduk, A. Pomieciński, Warszawa 2008.
Gandhi L., Teoria postkolonialna: wprowadzenie krytyczne, Poznań 2008.
Geertz C., Interpretacja kultur. Wybrane eseje, Kraków 2005.
Geertz C., Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, Kraków 2005.
Geertz C., Zastane światło: antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne, Kraków 2003.
Gender. Perspektywa antropologiczna, red. R.E. Hryciuk, A. Kościańska, t. 1 i 2, Warszawa 2007.
Godlewski G., Słowo - pismo - sztuka słowa : perspektywy antropologiczne, Warszawa 2008.
Hall E.T., Poza kulturą, Warszawa 2001.
Hall E.T., Ukryty wymiar, Warszawa 2005.
Havelock E.A., Muza uczy się pisać: rozważania o oralności i piśmienności w kulturze Zachodu, Warszawa 2006.
Sapir E., Kultura, język, osobowość, Warszawa 1978.
Świat człowieka – świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii, wybór i red. E. Nowicka i M. Głowcka-Grajper, Warszawa 2007.
Wallerstein I., Analiza systemów-światów: wprowadzenie, Warszawa 2007.
Whorf B.L., Język, myśl i rzeczywistość, Warszawa 2002.

W cyklu 2022/23L:

Lista Lektur A:

Augé, Marc, Nie-miejsca: wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, tł. Roman Chymkowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.
Bauman Zygmunt, Życie na przemiał; przekł. Tomasz Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005.
Bauman Zygmunt, Płynna nowoczesność; przekł. Tomasz Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006.
Bauman Zygmunt, Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy; przekł. Stanisław Obirek, Kraków : Wydawnictwo WAM, 2006.
Carr Nicholas, Płytki umysł: jak internet wpływa na nasz mózg, tł. Katarzyna Rojek, Gliwice : Wydawnictwo Helion, 2013.
Collins, Harry M., Czy wszyscy jesteśmy ekspertami?; przekład Ewa Bińczyk i Janusz Grygieńć, Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.
Collins, Harry M., Trevor Pinch, Golem czyli Co trzeba wiedzieć o nauce, tł. Anna Tanalska-Dulęba, Warszawa: "CiS", 1998.
Davis Mike, Planeta slumsów; przeł. Katarzyna Bielińska, Warszawa : Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2009.
Eribon, Didier, Powrót do Reims; przełożyła Maryna Ochab, Kraków : Wydawnictwo Karakter, 2019.
Eriksen Thomas Hylland, Tyrania chwili : szybko i wolno płynący czas w erze informacji; przeł. Grzegorz Sokół, Warszawa : Państ. Instytut Wydawniczy, 2004.
Gladwell Malcolm, Poza schematem: sekrety ludzi sukcesu; przeł. Rafał Śmietana, Kraków : Wydawnictwo Znak, 2010.
Gladwell Malcolm, Dawid i Goliat: jak skazani na niepowodzenie mogą pokonać gigantów; tł. Agnieszka Sobolewska, Kraków: Znak Litera Nova, 2014.
Harari Yuval Noah, Homo deus : krótka historia jutra, przełożył Michał Romanek, Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2019.
Leder Andrzej, Prześniona rewolucja: ćwiczenie z logiki historycznej, Warszawa : Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2014.
Lévi-Strauss, Claude, Smutek tropików; przeł. Aniela Steinsberg, Łódź : Wydawnictwo Opus, 1992.
Harris Marvin, Krowy, świnie, wojny i czarownice: zagadki kultury; przeł. z ang. Krystyna Szerer, Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 2007.
Mason, Paul, Skąd ten bunt?: nowe światowe rewolucje, przekł. Michał Sutowski, Warszawa : Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2013.
Mnookin, Seth, Wirus paniki : historia kontrowersji wokół szczepionek i autyzmu, przełożyła Hanna Pustuła-Lewicka, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2019.
Suchanow, Klementyna, To jest wojna: kobiety, fundamentaliści i nowe średniowiecze; Warszawa: Wydawnictwo Agora, 2020.
Urbański Jarosław, Prekariat i nowa walka klas: przeobrażenia współczesnej klasy pracowniczej i jej form walki, Warszawa : Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2014
Urbański Jarosław, Społeczeństwo bez mięsa: socjologiczne i ekonomiczne uwarunkowania wegetarianizmu, Poznań : Wydawnictwo A+, 2016.
Wacquant Loïc, Więzienia nędzy; przeł. i wstępem opatrzył Michał Kozłowski, Warszawa : Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2009.

Lista lektur B:

Barthes Roland, Mitologie; przeł. Adam Dziadek, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2008.
Bauman Zygmunt, Kultura jako praxis; tł. Jacek Konieczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
Dunn Elizabeth, Prywatyzując Polskę: o bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy; przeł. Przemysław Sadura, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2008.
Dyer-Witheford, Nick i Greig de Peuter, Gry imperium: globalny kapitalizm i gry wideo, tłum. K. Abriszewski, P. Gąska, A. Zabielski, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2019.
Fisher Mark, Realizm kapitalistyczny: czy nie ma alternatywy?, tłum. Andrzej Karalus, Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2020.
Foucault, Michel, Nadzorować i karać : narodziny więzienia; przełożył Tadeusz Komendant, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2020.
Geertz, Clifford, Wiedza lokalna : dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej; przekład Dorota Wolska, Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2005.
Graeber David, Dług: pierwsze pięć tysięcy lat, tłumaczenie Bartosz Kuźniarz, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2018.
Graeber, David, Praca bez sensu: teoria, przełożył Mikołaj Denderski, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2019.
Graeber David, Utopia regulaminów : o technologii, tępocie i ukrytych rozkoszach biurokracji, tłumaczenie Marek Jedliński, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2016.
Illouz, Eva, Dlaczego miłość rani : studium socjologiczne, przełożył Michał Filipczuk, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2016.
Illouz, Eva, Uczucia w dobie kapitalizmu, przełożył Zygmunt Simbierowicz, Warszawa : Oficyna Naukowa, 2010.
Ingold, Tim, Splatać otwarty świat : architektura, antropologia, design, tłum. Ewa Klekot i Dorota Wąsik, Kraków : Instytut Architektury, 2018.
Juul Jesper, A Casual Revolution. Reinventing Video Games and Their Players, MIT Press, Cambridge Mass., 2010.
Kotsko Adam, Why We Love Sociopaths. A Guide to Late Capitalist Television, Zero Books, 2012.
Kultura i hegemonia: antologia tekstów szkoły z Birmingham / red. i wybór Michał Wróblewski, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012.
Latour Bruno, Nadzieja Pandory: eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką, tł. Krzysztof Abriszewski et al., Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2013.
Nagle Angela, Kill All Normies. Online Culture Wars from 4chan and Tumblr to Trum and the Alt-Right, Zero Books, 2017.
Nycz, Ryszard, Kultura jako czasownik : sondowanie nowej humanistyki, Warszawa : Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo, 2017.
Rzeczy i ludzie: humanistyka wobec materialności / red. J. Kowalewski, W. Piasek, M. Śliwa, Olsztyn : Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2008.
Said, Edward W., Orientalizm, przekład Monika Wyrwas-Wiśniewska, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2018.
Tamaki Saito, Beautiful Fighting Girl, University of Minnesota Press, Minneapolis, London, 2011.
Wallerstein Immanuel, Analiza systemów-światów : wprowadzenie, przekł. Katarzyna Gawlicz i Marcin Starnawski, Warszawa: Dialog, 2007.
Wróblewski, Michał, Medykalizacja nadpobudliwości : od globalnego standardu do peryferyjnych praktyk, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas, 2018.
Žižek Slavoj, Przemoc: sześć spojrzeń z ukosa; przeł. Antoni Górny, Warszawa : Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, 2010.

W cyklu 2023/24L:

Lista Lektur A:

Lista lektur B:

W cyklu 2024/25L:

Lista Lektur A:

Lista lektur B:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2525-s1ETN2L-TK-E1 w USOSweb