Prowadzony w cyklach: 2022/23Z, 2023/24Z, 2024/25Z, 2025/26Z

Kod ISCED: 0232

Punkty ECTS: 2

Język: polski

Organizowany przez: Wydział Humanistyczny

Humor literatury czeskiej: ku źródłom ludycznym 2517-s1LS3Z-HLCKZL

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z tymi zagadnieniami związanymi z literaturą czeską od początków do dnia dzisiejszego, które nie zostały pomieszczone w Kanonie literatury czeskiej, lub zostały tam omówione marginalnie – tu zatem znajdą rozwinięcie. Tematem przewodnim tego bloku zajęć jest – często kojarzony z kulturą czeską, będący źródłem wielu stereotypów na temat literatury czeskiej – Humor literatury czeskiej: ku źródłom ludycznym.
Na zajęciach zakreślone zostaną główne kierunki w rozwoju literatury czeskiej, szkoły, nurty, a także przedstawieni zostaną poszczególni pisarze, dla której to prezentacji kluczowa będzie kategoria „humoru”, przy czym za każdym razem kwestia ta zostanie usytuowana kontekstowo: (1) w odniesieniu do historii literatury europejskiej; (2) do historii literatur z szeroko rozumianego kręgu środkowoeuropejskiego (w tym przede wszystkim do literatur ościennych – literatury polskiej, i in.); (3) w związku z kulturami i historią środkowoeuropejską jako całością.
Osią zajęć będzie praca z tekstem oraz fragmentami ekranizacji wybranych dzieł literatury czeskiej w kontekście teorii karnawalizacji (Bachtin) oraz zabawy (Huizinga).

W cyklu 2022/23Z:

Zob. Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu).

W cyklu 2023/24Z:

1. Zajęcia wprowadzające
2. M. Bachtina teoria karnawalizacji, dialogiczności, polifonii i śmiechu-powagi (historia humoru; karnawał w kulturze europejskiej, konceptualizacje Bachtina) x dwa zajęcia
3. Kolja, film
4. B. Hrabal, Obsługiwałem angielskiego króla, książka
5. Guzikowcy, film
6. Pelíšky, film
7. Z. Jirotka, Saturnin, książka
8. P. Šabach, Masłem do dołu, książka
9. J. Hasek, Historia partii umiarkowanego postępu w granicach prawa, książka
10. J. Topol, Droga do Bugulmy, książka
11. K. Čapek, Rok ogrodnika, książka
12. Akumulator 1, film
13. L. Klima, Cierpienia księcia Sternenhocha, książka
14. Podsumowanie – wkorzystanie teorii Bachtina do przedstawienia subiektywnej historii kultury i literatury czeskiej (zmierzenie się ze steoretypami)

W cyklu 2024/25Z:

W cyklu 2025/26Z:

Całkowity nakład pracy studenta

Łącznie 3 punkty ECTS = ok. 90 godz. Godziny kontaktowe: obecność na zajęciach 30 godz. + konsultacje: 5 godz. Praca własna studenta: przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w zajęciach (lektury obowiązkowe, zdobywanie informacji we własnym zakresie na podstawie lektur dodatkowych i Internetu): 45 godz. Przygotowanie do zaliczenia końcowego zajęć: 10 godz.

Efekty uczenia się - wiedza

K_W04 - student/ka ma zaawansowaną wiedzę o literaturze czeskiego obszaru językowego, w szczególności na temat jej periodyzacji, genologii oraz twórczości wybranych autorów, reprezentatywnych dla czeskiego obszaru kulturowego; K_W05 - student/ka ma zaawansowaną wiedzę z zakresu literaturoznawstwa; K_W06 - student/ka ma zaawansowaną wiedzę o powiązaniach filologii z pokrewnymi naukami humanistycznymi; K_W07 - student/ka ma wiedzę o terminologii i metodologii badań w filologii w stopniu zaawansowanym.

Efekty uczenia się - umiejętności

K_U01 - student/ka potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje przy użyciu różnych źródeł i sposobów; K_U02 - student/ka potrafi czytać ze zrozumieniem teksty w dwóch wybranych językach (rosyjskim, francuskim lub włoskim – z koszyka I oraz czeskim, hiszpańskim lub arabskim – z koszyka II); K_U07 - student/ka potrafi pracować wedle celów i wskazówek formułowanych przez opiekuna naukowego; K_U11 - student/ka umie umiejscowić poznawane utwory w ogólnym kontekście historyczno- kulturowym; K_U12 - student/ka umie rozpoznać rodzaj literacki i gatunkową konwencję poznawanych utworów; K_U13 - student/ka umie dokonać analizy i interpretacji poznawanych utworów z użyciem podstawowej terminologii i właściwych metod; K_U14 - student/ka potrafi rozpoznać różne typy pozaliterackich wytworów kultury; K_U20 - student/ka rozumie dłuższe wypowiedzi i wykłady na temat związany z kierunkiem studiów oraz większość rozmówców porozumiewających się w dwóch wybranych językach (np. podczas krajowych i międzynarodowych spotkań, kongresów, konferencji itp. oraz zajęć w ramach wymiany międzynarodowej).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K_K01 - student/ka ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju; K_K03 -student/ka docenia tradycję i dziedzictwo czeskiego obszaru kulturowego i ma świadomość odpowiedzialności za ich zachowanie; K_K04 - student/ka uczestniczy w działaniach na rzecz popularyzacji dziedzictwa kulturowego czeskiego obszaru językowego.

Metody dydaktyczne

Elementy wykładu (w tym fakultatywnie multimedialnego). Analiza i interpretacja tekstów literackich i tekstów kultury w perspektywie komparatystycznej, z użyciem prezentowanych na zajęcia perspektyw badawczych. Dyskusja. Inne – wybrane przez poszczególnych prowadzących ćwiczenia

Metody dydaktyczne podające

- opis
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- studium przypadku
- giełda pomysłów
- ćwiczeniowa

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji
- metody rozwijające refleksyjne myślenie

Rodzaj przedmiotu

przedmiot fakultatywny

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2022/23Z:

Łukasz Gemziak
Sylwia Skuza

W cyklu 2025/26Z:

Marta Kaliska
Adam Kola

W cyklu 2023/24Z:

Marta Kaliska
Adam Kola

W cyklu 2024/25Z:

Marta Kaliska
Adam Kola

Kryteria oceniania

Podstawą do zaliczenia będą: uczestnictwo i aktywność na zajęciach oraz – niezbędne do tego – przeczytane lektury. Efekty z zakresu wiedzy będą sprawdzane przez weryfikację przeczytanej ze zrozumieniem zadanej lektury na poszczególne zajęcia. Pod uwagę będą brane tutaj i oceniane umiejętności studentów z zakresu wskazanego w efektach kształcenia, w tym przede wszystkim dotyczące umiejętności i kompetencji społecznych. Te będą poddawane ciągłej ocenie w trakcie trwania zajęć stosownie do używanych metod dydaktycznych (np. praca z tekstem, w grupie, dyskusja, umiejętność korzystania z elementów wykładu w trakcie zajęć, itd.).

Nieobecności powyżej dwóch zajęć w semestrze wymagają zaliczenia stosownego materiału przed przystąpieniem do końcowej rozmowy zaliczeniowej, po uzgodnieniu z prowadzącym przedmiot w trakcie konsultacji. Nieobecność na poziomie 50% zajęć uniemożliwia ich zaliczenie. Wyjątkiem są następujące sytuacje: w przypadku uzasadnionej niemożności uczestniczenia w zajęciach studenci posiadający indywidualną organizację lub tok studiów, a także przebywających w ramach wymiany międzynarodowej zagranicą, zobowiązani są do ustalenia formy zaliczenia zajęć przed ich rozpoczęciem lub w pierwszym okresie ich trwania.
Na zakończenie przewidziano ustne zaliczenie na ocenę z zakresu objętego programem zajęć, sprawdzające przede wszystkim zdobytą wiedzę, lecz również posiadane umiejętności i kompetencje społeczne.

Praktyki zawodowe

Nd.

Literatura

Literatura przedmiotu:
Szuman S., O dowcipie i humorze (szkic psychologiczny), Lwów 1938.
Bachtin M., Problemy poetyki Dostojewskiego, Warszawa 1970 (teoria karnawalizacji).
Żygulski K., Wspólnota śmiechu, Warszawa 1976.
Nycz R., Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997.
Stoff A., Skubaczewska-Pniewska A., Teoria karnawalizacji. Konteksty i interpretacje, Toruń 2000.
Szczygieł M., Zrób sobie raj, Wołowiec 2010.
Huizinga J, Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, Warszawa 2007.
Mizerkiewicz T., Nić śmiesznego. Studia o komizmie w literaturze polskiej XX i XXI wieku, Poznań 2007.
Główczewski A., Komizm w literaturze. Studia w perspektywie komunikacyjnej, Toruń 2013.
Kaczorowski A., Hrabal. Słodka apokalipsa, Wołowiec 2016.
Borysławski R., Jajszczok J., Wolff J., Bemben A., Historisus. Historie śmiechu/śmiech [w] historii, Katowice 2016.
Kaczorowski A., Ota Pavel. Pod powierzchnią, Wołowiec 2018.
Engelking L., Szwejkowie i Don Kichoci, Łódź 2019.
Bondy E., twórczość (materiały internetowe).

W cyklu 2022/23Z:

Literatura podmiotu :

Jaroslav Hašek, Przygody dobrego wojaka Szwejka czasu wojny światowej (tom I)
Zdeněk Jirotka, Saturnin
Zdeněk Svěrák, Ladislav Smoljak, Blaník
Josef Škvorecký, Tchórze
Milan Kundera, Śmieszne miłości
Bohumil Hrabal, Obsługiwałem angielskiego króla
Ota Pavel, Bajka o Rašce (zbiór opowiadań)
Jiří Brdečka, Lemoniadowy Joe
Petr Šabach, Gówno się pali
Evžen Boček, Ostatnia arystokratka
Ivan Olbracht, O smutnych oczach Hany Karadżiczowej (zbiór opowiadań)

Literatura przedmiotu:

Balík Štěpán, Czeska tradycja humoru i „mistyfikacji”, Teksty Drugie 2010, nr 4 (124), s. 247-266.

Szuman S., O dowcipie i humorze (szkic psychologiczny), Lwów 1938.

Bachtin M., Problemy poetyki Dostojewskiego, Warszawa 1970 (teoria karnawalizacji).

Żygulski K., Wspólnota śmiechu, Warszawa 1976.

Nycz R., Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997.

Stoff A., Skubaczewska-Pniewska A., Teoria karnawalizacji. Konteksty i interpretacje, Toruń 2000.

Szczygieł M., Zrób sobie raj, Wołowiec 2010.

Huizinga J, Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, Warszawa 2007.

Mizerkiewicz T., Nić śmiesznego. Studia o komizmie w literaturze polskiej XX i XXI wieku, Poznań 2007.

Główczewski A., Komizm w literaturze. Studia w perspektywie komunikacyjnej, Toruń 2013.

Kaczorowski A., Hrabal. Słodka apokalipsa, Wołowiec 2016.

Borysławski R., Jajszczok J., Wolff J., Bemben A., Historisus. Historie śmiechu/śmiech [w] historii, Katowice 2016.

Kaczorowski A., Ota Pavel. Pod powierzchnią, Wołowiec 2018.

Engelking L., Szwejkowie i Don Kichoci, Łódź 2019.

Bondy E., twórczość (materiały internetowe).

Literatura pomocnicza:

artykuły naukowe, opracowania popularnonaukowe, źródła internetowe.

Wsparciem będą również służyły wybrane fragmenty ekranizacji literatury podmiotu.

W cyklu 2023/24Z:

Zob. opis podstawowy (niezależnie od cyklu)

W cyklu 2024/25Z:

Zob. opis podstawowy (niezależnie od cyklu)

W cyklu 2025/26Z:

Zob. opis podstawowy (niezależnie od cyklu)

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2517-s1LS3Z-HLCKZL w USOSweb