Prowadzony w cyklach: 2021/22Z, 2022/23Z, 2023/24Z, 2024/25Z

Kod ISCED: 0232

Punkty ECTS: 3

Język: polski

Organizowany przez: Wydział Humanistyczny

Gramatyka funkcjonalna języka polskiego 2502-s1LPC1Z-GFJP

https://moodle.umk.pl/course/view.php?id=5518
https://moodle.umk.pl/WHUM/course/view.php?id=1815 (w cyklu 2021/22Z)
https://moodle.umk.pl/course/view.php?id=3847 (w cyklu 2022/23Z)

Przedmiot jest prowadzony w formie 30-godzinnych zajęć, których celem jest omówienie wybranych zjawisk fonetycznych i słowotwórczych współczesnej polszczyzny.

Problematyka zajęć:
1. Pojęcie funkcji w lingwistyce. Gramatyka funkcjonalna jako „montażownia” komunikacyjnych jednostek mowy.
2. Odmiana mówiona a odmiana pisana języka.
3. Substancja foniczna i subkod prozodyczny.
4. Zjawiska fonetyczne. Podstawowe typy asymilacji głoskowych i ich związek z rejestrem polszczyzny. Charakterystyka zjawisk prozodycznych znamiennych dla współczesnej polszczyzny.
5. Fonetyka w praktyce.
6. Pojęcie morfemu. Typy morfemów ze względu na dystrybucję. Funkcjonalna klasyfikacja morfemów.
7. Słowotwórstwo a fleksja. Kategorialność, regularność znaczeniowa, produktywność.
8. Typy i funkcje formantów słowotwórczych.
9. Reguły tworzenia derywatów.
10. Słowotwórstwo w kontekście opozycji system - tekst. Derywaty potencjalne a okazjonalizmy. Problematyka kreatywności leksykalnej w komunikacji językowej.

W cyklu 2021/22Z:

Przedmiot jest prowadzony w formie 30-godzinnych zajęć, których celem jest omówienie wybranych zjawisk fonetycznych i słowotwórczych współczesnej polszczyzny.

Problematyka zajęć:
1. Pojęcie funkcji w lingwistyce. Gramatyka funkcjonalna jako „montażownia” komunikacyjnych jednostek mowy.
2. Praktyczne zastosowania fonetyki.
3. Substancja foniczna i subkod prozodyczny.
4. Zjawiska fonetyczne. Podstawowe typy asymilacji głoskowych i ich związek z rejestrem polszczyzny. Charakterystyka zjawisk prozodycznych znamiennych dla współczesnej polszczyzny.
5. Zależności pomiędzy wymową a pisownią. Modyfikacje pisowni uwarunkowane pragmatycznie.
6. Pojęcie morfemu. Typy morfemów ze względu na dystrybucję. Funkcjonalna klasyfikacja morfemów.
7. Słowotwórstwo a fleksja. Kategorialność, regularność znaczeniowa, produktywność.
8. Typy i funkcje formantów słowotwórczych.
9. Reguły tworzenia derywatów. Derywaty proste i złożone.
10. Słowotwórstwo w kontekście opozycji system - tekst. Derywaty potencjalne a okazjonalizmy. Problematyka kreatywności leksykalnej w komunikacji językowej.

W cyklu 2022/23Z:

Przedmiot jest prowadzony w formie 30-godzinnych zajęć, których celem jest omówienie wybranych zjawisk fonetycznych i słowotwórczych współczesnej polszczyzny.

Problematyka zajęć:

1. Pojęcie funkcji w lingwistyce. Gramatyka funkcjonalna jako „montażownia” komunikacyjnych jednostek mowy.
2. Odmiana mówiona a odmiana pisana języka.
3. Substancja foniczna i subkod prozodyczny.
4. Zjawiska fonetyczne. Podstawowe typy asymilacji głoskowych i ich związek z rejestrem polszczyzny. Charakterystyka zjawisk prozodycznych znamiennych dla współczesnej polszczyzny.
5. Typy i style wymowy. Praktyczne zastosowania fonetyki.
6. Pojęcie morfemu. Typy morfemów ze względu na dystrybucję. Funkcjonalna klasyfikacja morfemów.
7. Słowotwórstwo a fleksja. Kategorialność, regularność znaczeniowa, produktywność.
8. Typy i funkcje formantów słowotwórczych.
9. Reguły tworzenia derywatów.
10. Słowotwórstwo w kontekście opozycji system - tekst. Derywaty potencjalne a okazjonalizmy. Problematyka kreatywności leksykalnej w komunikacji językowej.

W cyklu 2023/24Z:

Przedmiot jest prowadzony w formie 30-godzinnych zajęć, których celem jest omówienie wybranych zjawisk fonetycznych i słowotwórczych współczesnej polszczyzny.

Problematyka zajęć:

1. Pojęcie funkcji w lingwistyce. Gramatyka funkcjonalna jako „montażownia” komunikacyjnych jednostek mowy.
2. Odmiana mówiona a odmiana pisana języka.
3. Substancja foniczna i subkod prozodyczny.
4. Zjawiska fonetyczne. Podstawowe typy asymilacji głoskowych i ich związek z rejestrem polszczyzny. Charakterystyka zjawisk prozodycznych znamiennych dla współczesnej polszczyzny.
5. Fonetyka w praktyce.
6. Pojęcie morfemu. Typy morfemów ze względu na dystrybucję. Funkcjonalna klasyfikacja morfemów.
7. Słowotwórstwo a fleksja. Kategorialność, regularność znaczeniowa, produktywność.
8. Typy i funkcje formantów słowotwórczych.
9. Reguły tworzenia derywatów.
10. Słowotwórstwo w kontekście opozycji system - tekst. Derywaty potencjalne a okazjonalizmy. Problematyka kreatywności leksykalnej w komunikacji językowej.

W cyklu 2024/25Z:

Przedmiot jest prowadzony w formie 30-godzinnych zajęć, których celem jest omówienie wybranych zjawisk fonetycznych i słowotwórczych współczesnej polszczyzny.

Problematyka zajęć:

1. Pojęcie funkcji w lingwistyce. Gramatyka funkcjonalna jako „montażownia” komunikacyjnych jednostek mowy.
2. Odmiana mówiona a odmiana pisana języka.
3. Substancja foniczna i subkod prozodyczny.
4. Zjawiska fonetyczne. Podstawowe typy asymilacji głoskowych i ich związek z rejestrem polszczyzny. Charakterystyka zjawisk prozodycznych znamiennych dla współczesnej polszczyzny.
5. Fonetyka w praktyce.
6. Pojęcie morfemu. Typy morfemów ze względu na dystrybucję. Funkcjonalna klasyfikacja morfemów.
7. Słowotwórstwo a fleksja. Kategorialność, regularność znaczeniowa, produktywność.
8. Typy i funkcje formantów słowotwórczych.
9. Reguły tworzenia derywatów.
10. Słowotwórstwo w kontekście opozycji system - tekst. Derywaty potencjalne a okazjonalizmy. Problematyka kreatywności leksykalnej w komunikacji językowej.

Całkowity nakład pracy studenta

Podczas realizacji przedmiotu w pierwszym semestrze student uzyskuje 3 punkty ECTS w następującym układzie: 1) uczestnictwo w zajęciach - 30 godzin (1,2 ECTS); 2) bezpośredni kontakt z prowadzącym w ramach konsultacji (osobiście i za pośrednictwem platformy MOODLE) - 5 godzin (0,2 ECTS); 3) samodzielne przygotowanie się do poszczególnych zajęć, opracowanie prac domowych oraz powtórzenie materiału przed sprawdzianami - 40 godzin (1,6 ECTS). ŁĄCZNIE 75 godzin = 3 ECTS

Efekty uczenia się - wiedza

Po zakończeniu kursu student/ka: W1: ma usystematyzowaną wiedzę na temat funkcji elementów z fonetycznego i morfologicznego poziomu języka w zakresie omawianych zagadnień – K_W01; W2: charakteryzuje różnice między mową a pismem oraz funkcje morfemów, ze szczególnym uwzględnieniem morfemów słowotwórczych – K_W03; W3: rozumie rolę odmiany mówionej i pisanej języka w kulturze; rozumie hierarchiczną budowę języka – K_W03, K_W07.

Efekty uczenia się - umiejętności

Po zakończeniu kursu student/ka: U1: analizuje zróżnicowane stylistycznie wypowiedzi mówione i pisane pod kątem zastosowanych w nich środków językowych i ich funkcji – K_U02, K_U03, K_U09; U2: objaśnia mechanizm błędów fonetycznych oraz odstępstw od normy wynikających z naruszenia zasad łączliwości morfologicznej wyrażeń językowych; objaśnia uwarunkowane pragmatycznie modyfikacje pisowni oraz zjawiska fonetyczne, prozodyczne i morfologiczne w kontekście kreatywności językowej – K_U02, K_U03; U3: dobiera środki językowe do funkcji wypowiedzi i jej intencji komunikacyjnej – K_U10; U4: potrafi pracować wedle celów i wskazówek formułowanych przez opiekuna naukowego – K_U05; U5: potrafi pracować w zespole, planować zadania, organizować pracę własną i innych członków zespołu – K_U06.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Po zakończeniu kursu student/ka: K1: ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności z zakresu fonetyki i morfologii języka polskiego, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju – K_K01; K2: docenia polszczyznę jako element dziedzictwa kulturowego i czuje się odpowiedzialny za jej zachowanie – K_K03; K3: w sytuacjach zawodowych potrafi wskazać fonetykę i morfologię jako obszary wiedzy, które należy wykorzystać do rozwiązania problemów poznawczych i praktycznych – K_K07; K4: jest przygotowany/a do sprawnego tworzenia wypowiedzi ustnych i pisemnych – K_K08.

Metody dydaktyczne

Metody podające: wykład konwersatoryjny, opis pogadanka. Metody eksponujące: pokaz. Metody poszukujące: - ćwiczeniowa, giełda pomysłów, klasyczna metoda problemowa, obserwacji, analizy przypadku, projektu.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- pogadanka
- opis
- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- giełda pomysłów
- projektu
- klasyczna metoda problemowa
- obserwacji
- studium przypadku
- ćwiczeniowa

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody ewaluacyjne
- metody służące prezentacji treści

Rodzaj przedmiotu

kanon (atrybut wycofany)

Wymagania wstępne

Brak

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2022/23Z:

Iwona Kaproń-Charzyńska

W cyklu 2024/25Z:

Małgorzata Berend

W cyklu 2023/24Z:

Iwona Kaproń-Charzyńska

W cyklu 2021/22Z:

Iwona Kaproń-Charzyńska

Kryteria oceniania

Przedmiot kończy się zaliczeniem na ocenę. Warunkiem uzyskania zaliczenia jest aktywne uczestnictwo w zajęciach (obecność w wymiarze minimum 80%, przygotowanie się do zajęć, wykonanie zaplanowanych zadań), zaliczenie prac - teoretycznej (test lub testy - materiał podlegający sprawdzeniu może zostać podzielony na mniejsze partie) i praktycznej (praca zaliczeniowa w grupach).

Praktyki zawodowe

Brak

Literatura

Literatura podstawowa
1. Grzegorczykowa R., Puzynina J., 1998 [lub 1999], „Problemy ogólne słowotwórstwa”, "Rzeczownik", w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, "Gramatyka współczesnego języka polskiego", t. 2: Morfologia, Warszawa, s. 361-388, 389-468.
2. Laskowski R. 1998 [lub 1999], Zagadnienia ogólne morfologii, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), “Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia”, Warszawa, s. 27-86.
3. Nagórko A., 2003, „Zarys gramatyki polskiej ”, Warszawa.
4. Ostaszewska D., Tambor J., 2023, "Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego", Warszawa.
5. Wiśniewski M., 1997, „Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego”, Toruń.

W cyklu 2021/22Z:

Literatura podstawowa
1. Wiśniewski M., 1997, „Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego”, Toruń.
2. Grzegorczykowa R., Puzynina J., 1999, „Problemy ogólne słowotwórstwa”, "Rzeczownik", w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, "Gramatyka współczesnego języka polskiego", t. 2: Morfologia, Warszawa, s. 361-388, 389-468.
3. Nagórko A., 1998, „Zarys gramatyki polskiej (rozdział „Słowotwórstwo”)”, Warszawa, s.157-237.

W cyklu 2022/23Z:

W cyklu 2023/24Z:

Literatura podstawowa

1. Grzegorczykowa R., Puzynina J., 1998 [lub 1999], „Problemy ogólne słowotwórstwa”, "Rzeczownik", w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, "Gramatyka współczesnego języka polskiego", t. 2: Morfologia, Warszawa, s. 361-388, 389-468.
2. Laskowski R. 1998 [lub 1999], Zagadnienia ogólne morfologii, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), “Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia”, Warszawa, s. 27-86.
3. Nagórko A., 2003, „Zarys gramatyki polskiej ”, Warszawa.
4. Ostaszewska D., Tambor J., 2023, "Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego", Warszawa.
5. Wiśniewski M., 1997, „Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego”, Toruń.

W cyklu 2024/25Z:

Literatura podstawowa

Uwagi

W cyklu 2021/22Z:

Zajęcia prowadzone w trybie stacjonarnym, wspierane kursem na platformie Moodle.

Na wypadek konieczności przejścia na tryb zdalny zajęcia będą realizowane online w sposób synchroniczny za pośrednictwem platformy Microsoft Teams oraz kursu na platformie Moodle.

W cyklu 2022/23Z:

Zajęcia prowadzone w trybie stacjonarnym, wspierane kursem na platformie Moodle.

Na wypadek konieczności przejścia na tryb zdalny zajęcia będą realizowane online w sposób synchroniczny za pośrednictwem platformy Microsoft Teams oraz kursu na platformie Moodle.

W cyklu 2023/24Z:

Zajęcia prowadzone w trybie stacjonarnym, wspierane kursem na platformie Moodle.

W cyklu 2024/25Z:

Zajęcia prowadzone w trybie stacjonarnym, wspierane kursem na platformie Moodle.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2502-s1LPC1Z-GFJP w USOSweb