Historia literatury rzymskiej 2501-s1KLS1Z-HLR

Cel zajęć:
Ukazanie dziejów literatury rzymskiej od jej powstania w dużym stopniu pod wpływem literatury greckiej po okres szczytowego rozwoju prozy w czasach i za sprawą M. Tulliusza Cycerona. Literatura charakteryzowana jest od pierwszych - zachowanych fragmentarycznie - zabytków parafrazowania na język łaciński niektórych dzieł greckich, zwłaszcza komedii (jedyne utwory w pełni zachowane) i tragedii, poprzez tworzenie form rodzimych, korzystających z poezji ludowej, ale też hellenistycznych form filozoficznych (niektóre satyry) po dzieła w pełni ukształtowane: komedie Plauta i Terencjusza , epos Enniusz i epos dydaktyczny Lukrecjusza, literaturę fachową Katona i Warrona, wreszcie różnorodną prozę Cycerona.

Treści:
Okres archaiczny:
Początki piśmiennictwa rzymskiego. Literatura rodzima do 241 roku przed Chr.; początki poezji; wiersz saturnijski. Początki prozy. Appiusz Klaudiusz Caecus - najstarszy pisarz rzymski. Przenikanie wpływów greckich do literatury rzymskiej. Poezja: Liwiusz Andronikus i Gnejusz Newiusz. Plaut i jego komedie. Kwintus Enniusz, Pakuwiusz i Cecyliusz Stacjusz. Proza. Początki historiografii. Marek Porcjusz Katon i jego dzieło. Literatura w latach 160 - 80 przed Chr. Poezja. Lucjusz Akcjusz. Publiusz Terencjusz Afer i jego komedie. Fabula togata. Fabula Atellana. Satyra rzymska. Twórczość satyryczna Lucyliusza. Inne rodzaje poezji. Proza. Historiografia. Wymowa. Pierwsi gramatycy i narodziny filologii.

Okres cyceroński:
Przemiany w życiu politycznym i kulturalnym w I wieku przed Chr.
Poezja. Neoterycy i poezja Katullusa. Lukrecjusz i jego dzieło De rerum natura. Proza. Historiografia: Cezar, Nepos, Salustiusz. Warron i jego dorobek naukowy. Marek Tulliusz Cyceron i jego twórczość. Biografia. Mowy z lat 81 - 66; z lat 66 - 59; z lat 57 - 52; z lat 46 - 43. Pisma retoryczne: De inventione, De oratore, Brutus, Orator, De optimo genere oratorum, Topica. Pisma filozoficzne. I okres działalności filozoficznej ( 54 - 51 ): De re publica, De legibus. II okres działalności filozoficznej: Paradoxa Stoicorum, Consolatio, Hortensius, Academici libri priores, De finibus bonorum et malorum, Tuscullanarum disputationum libri V, Cato Maior de senectute, Leliusz de amicitia. Korespondencja (czas wydania listów, adresaci).

W cyklu 2022/23Z:

Jeśli zajdzie taka konieczność, wykład realizowany będzie w czasie rzeczywistym w formie cotygodniowych spotkań online na platformie Microsoft Teams.

W cyklu 2023/24Z:

Jeśli zajdzie taka konieczność, wykład realizowany będzie w czasie rzeczywistym w formie cotygodniowych spotkań online na platformie Microsoft Teams.

W cyklu 2024/25Z:

Jeśli zajdzie taka konieczność, wykład realizowany będzie w czasie rzeczywistym w formie cotygodniowych spotkań online na platformie Microsoft Teams.

W cyklu 2025/26Z:

Jeśli zajdzie taka konieczność, wykład realizowany będzie w czasie rzeczywistym w formie cotygodniowych spotkań online na platformie Microsoft Teams.

Całkowity nakład pracy studenta

1. Godziny kontaktowe: zajęcia wynikające z programu studiów: 30 godz. zajęć - 1 ECTS i konsultacje 25 godz. - 1 ECTS. 2. Praca własna studenta: czytanie obowiązujących lektur podanych w wykazie literatury oraz przygotowywanie się do egzaminu: 75 godz.- 3 ECTS.

Efekty uczenia się - wiedza

W 1 - ma zaawansowaną wiedzę o literaturze starożytnego Rzymu epoki archaicznej i cycerońskiej,o genologii czyli o powstawaniu i rozwoju na gruncie rzymskim gatunków literackich takich jak komedia, tragedia, satyra, epos historyczny,monografia historyczna, epylion, traktat filozoficzny, dzieło retoryczne. Posiada również podstawową wiedzę o najwybitniejszych twórcach tych dwóch epok oraz o ich najważniejszych dziełach zachowanych w całości lub tylko fragmentarycznie ( K - WO4 ). W 2 - ma zaawansowaną wiedzę z zakresu literaturoznawstwa (K - W06)

Efekty uczenia się - umiejętności

U 1 - umie umiejscowić poznawane utwory w ogólnym kontekście historyczno - kulturowym. To znaczy zna odnośnie do epoki archaicznej początki powstania Rzymu, okres królewski w jego dziejach oraz początki i rozwój systemu republikańskiego, a także przemiany społeczne i kulturowe towarzyszące tym przemianom politycznym. Potrafi także poprzez taki pryzmat odczytywać i interpretować utwory literackie pochodzące z tej epoki. Odnośnie zaś do epoki cycerońskiej zna burzliwe przemiany polityczno- społeczne w I wieku przed Chr., przede wszystkim wojny domowe, powstanie niewolników pod wodzą Spartakusa, spisek Katyliny, zabójstwo Cezara. Dzięki temu lepiej potrafi zrozumieć dorobek literacki Salustiusza i Cycerona, których twórczość rozwija się w tej epoce.( K - U07 ).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K 1- docenia tradycję i dziedzictwo kulturowe ludzkości oraz ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego, szczególnie grecko - rzymskiego antyku ( K - KO3 ).

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- klasyczna metoda problemowa

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Nie ma.

Koordynatorzy przedmiotu

Bartosz Awianowicz
Barbara Bibik

Kryteria oceniania

Egzamin ustny obejmuje literaturę archaiczną i epokę cycerońską. Na egzaminie sprawdzana jest znajomość lektur w przekładzie przypisanych do każdej z tych dwóch epok literackich. Jedno pytanie dotyczy znajomości wskazanego przez egzaminatora dzieła jednego z autorów z listy lektur wskazanych w literaturze przedmiotu powyżej. Następnie zadawane są trzy pytania obejmujące zagadnienia wskazane w opisie przedmiotu, które mają sprawdzić efekty kształcenia wg pól: wiedza W 1 i W 2; umiejętności U 1; kompetencje społeczne K 1.

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy.

Literatura

Obowiązkowa lektura dzieł w przekładzie na język polski:

Z literatury archaicznej:
Plaut, Komedie: Zołnierz samochwał, Osły. Przekład E. Skwara, Warszawa 2002 - 2004.
Terencjusz, Komedie; Bracia, Eunuch,Przekład E. Skwara, Warszawa 2006.
Katon, O gospodarstwie rolnym, przeł. I. Mikołajczyk, Toruń 2009.

Z literatury okresu cycerońskiego:
Nepos Żywoty sławnych mężów, przekład zbiorowy, Warszawa 1974.
Cezar, Wojna galijska,ks. 1 w: Corpus Caesarianum, tłumaczenie i oprac. E. Konik i W. Nowosielska, Wrocław 2003.
Salustiusz, Sprzysiężenie Katyliny, przekład K. Kumaniecki, Warszawa 1947.
Katullus, Poezje wszystkie. Przekład G. Franczak,A. Klęczar, Kraków 2013.
Lukrecjusz, O naturze wszechrzeczy, przekład E. Szymański, Warszawa 1957 lub: O rzeczywistości ksiąg sześć, przekł. i wstęp A. Krokiewicz, Wrocław 1958.
Cyceron, Brutus, przeł. M. Nowak, Warszawa 2008.
Cyceron, Katon o starości, przeł. w. Klimas, Kraków 1995.
Cyceron, Mowy, przeł. St. Kołodziejczyk, J. Mrówkówna, T. Turkowska, Kęty 1998 (s. 5-41 i 117-129).
Cyceron, O mówcy, przeł. B. Awianowicz, Kęty 2010 (wstęp: s. 10-27, ks. I 1-23: s. 43-57, II 1-11: s. 233-239, II 216-290: a. 401-469, ks. III 1-16: s. 525-535).
Warron, O gospodarstwie rolnym, przeł. I. Mikołajczyk, Wrocław 1991 (jedna księga do wyboru).

Wybrana literatura przedmiotu:

M. Cytowska, H. Szelest, L. Rychlewska, Literatura rzymska. Okres archaiczy, Warszawa 1996.
S. Greenblatt, Zwrot. Jak zaczął się renesans, Warszawa 2012 (rozdz. w poszukiwaniu Lukrecjusza - s. 66-98).
K. Kumaniecki, Historia literatury rzymskiej. Okres cyceroński, Warszawa 1977.
K. Kumaniecki, Cyceron i jego współcześni, Warszawa 1989.
E. Skwara, Historia komedii rzymskiej, Warszawa 2001.
E. Skwara, Komedia według Terencjusza, Warszawa-Toruń 2016

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2501-s1KLS1Z-HLR w USOSweb