Socjologia religii 2405-S-MF-SOR

Pełny opis zajęć:
Kurs jest adresowany do Uczestników Pierwszego i Drugiego Stopnia Studiów Socjologicznych.
Kurs socjologii religii stanowi wprowadzenie w studium wpływu i roli religii we współczesnych społeczeństwach. Poprzez analizę kluczowych tematów i teorii, studenci będą mieli okazję zapoznać się z różnorodnymi aspektami tego złożonego zjawiska.
Czym jest religia? Próba definicji: Rozpoczniemy od fundamentalnego pytania dotyczącego samej istoty religii. Będziemy się zastanawiać, jak różne teorie i podejścia definiują to zjawisko oraz jakie elementy składają się na jego istotę.
O religii klasycznie – Emile Durkheim i Max Weber: Przeanalizujemy kluczowe koncepcje religii według dwóch wybitnych myślicieli socjologicznych. Durkheim skoncentrował się na roli religii w podtrzymywaniu i integrowaniu społeczeństw, podczas gdy Weber skupił się na związku między religią a rozwojem kapitalizmu i kultury.
Religie światowe: Zajmiemy się analizą głównych religii światowych, jak chrześcijaństwo, islam, hinduizm, buddyzm i judaizm. Przyjrzymy się ich fundamentalnym doktrynom oraz strukturom społecznym jakie współtworzą. Zastanowimy się również nad tym jak kształtują życie codzienne jednostek oraz jak wpływają na życie społeczne.
Sekularyzacja: Omówimy proces sekularyzacji, który obejmuje stopniowe oddzielanie życia społecznego i kulturowego od wpływu religii. Skupimy się na tym, w jaki sposób to zjawisko wpływa na społeczeństwa współczesne.
Prywatyzacja religii: przyjrzymy się rosnącej tendencji do traktowania wierzeń i praktyk religijnych jako sprawy indywidualnej jednostki. Zastanowimy się na czynnikami przyczyniającymi się do przemian spychających religię z publicznej przestrzeni w przestrzeń prywatną.
Teorie religii – o zaangażowaniu religijnym wg. Rodneya Starka i Williama S. Bainbidge’a: Zapoznamy się z podejściem badawczym, które koncentruje się na analizie czynników, które prowadzą jednostki do angażowania się w działalność religijną i utrzymania swoich wierzeń. Stark i Bainbridge skupiają się na motywacjach i korzyściach, które jednostki uzyskują poprzez aktywność religijną, a także na mechanizmach, które utrzymują tę aktywność w społeczeństwie.

Teoria racjonalnego wyboru: Przyjrzymy się teorii racjonalnego wyboru jako narzędziu do analizowania decyzji jednostek w kontekście wyznawania lub odrzucania religii. Będziemy rozważać, jak czynniki ekonomiczne i społeczne wpływają na ten wybór.
James Beckford i podejście konstrukcjonistyczne: Zagłębimy się w podejście konstrukcjonistyczne w badaniach nad religią, z naciskiem na perspektywę Jamesa Beckforda. Rozważymy, w jaki sposób wierzenia i praktyki religijne są tworzone i kształtowane przez jednostki i grupy społeczne.
Religia i globalizacja: Zbadamy wpływ procesów globalizacji na różnorodność i dynamikę religii. Skoncentrujemy się na migracjach, wymianie kulturowej oraz na roli religii w kształtowaniu tożsamości w świecie coraz bardziej zglobalizowanym.
Nowe ruchy religijne: Przeanalizujemy nowe i zróżnicowane formy organizacji religijnych, które powstają w kontekście współczesnych społeczeństw. Skupimy się na ich celach, praktykach oraz wpływie na życie społeczne jednostek. Przywołamy również zagadnienie dotyczące sekt pojmowanych jako odszczepieńcze ruchy religijne.
W trakcie kursu będziemy się posługiwać różnorodnymi metodami badawczymi, w tym analizą literatury, studium przypadku oraz dyskusjami grupowymi, aby umożliwić pełne zrozumienie socjologii religii oraz jej wpływu na życie społeczne.
Zwieńczeniem pracy w trakcie kursu będzie przygotowanie w parach prezentacji dogłębnie omówionej i zaprezentowanej w trakcie zajęć. Tematyka prezentacji powinna nawiązywać do dowolnie wybranego i skonsultowanego z prowadzącą zagadnienia dotyczącego socjologii religii. Tematy i problemy poruszane w trakcie zajęć mogą dotyczyć dowolnych nurtów religijnych – ważnym jest jednak umiejętna socjologiczna refleksja.

Skrócony harmonogram zajęć:
1. Zajęcia organizacyjne
2. Czym jest religia? Próba definicji.
3. O religii klasycznie – Emile Durkheim i Max Weber.
4. Religie światowe.
5. Sekularyzacja.
6. Prywatyzacja religii.
7. Teorie religii – o zaangażowaniu religijnym wg. Rodneya Starka i Williama S. Bainbidge’a.
8. Teoria racjonalnego wyboru.
9. James Beckford i podejście konstrukcjonistyczne.
10. Religia i globalizacja.
11. Nowe ruchy religijne.
12. Sekty i kulty.
13. Prezentacje
14. Prezentacje
15. Prezentacje