Współczesne społeczeństwo polskie 2405-S-2-S1-WSP

W programie studiów socjologicznych, podzielonym na kursy wprowadzające w teorię, metody badań i liczne socjologiczne subdyscypliny, kurs taki jak Współczesne Społeczeństwo Polskie pozwala, z jednej strony, "ukonkretnić" socjologiczną wiedzę – odnieść ją do konkretnego społeczeństwa, z drugiej zaś pozwala lepiej zrozumieć rzeczywistość, w której sami funkcjonujemy jako jednostki i społeczni aktorzy. Sam przedmiot opisu i analiz – współczesne społeczeństwo polskie – jest tyle intrygujący, co trudny do zrozumienia i złożony. Wynika to m.in. z tego, że ze względu na historycznie bezprecedensowe zmiany, jakie dokonują się w różnych zakresach życia społecznego, trudno o relatywnie spójny system twierdzeń. Zarazem tempo zmian społecznych sprawia, że niektóre interpretacje procesów społecznych, których jesteśmy uczestnikami, szybko ulegają falsyfikacji, inne utrzymują się siłą inercji chociaż tłumaczą już niewiele. Jednocześnie właśnie w okresie przemian społecznych dysponowanie w miarę usystematyzowana i rzetelną wiedzą o społeczeństwie, w którym się dorasta i żyje staje się ważne – wychodzi naprzeciw jednej z ważniejszych potrzeb, cechujących nie tylko studentów – potrzeby posiadania w miarę spójnego obrazu rzeczywistości i rozumienia świata.
W budowaniu tego obrazu rzeczywistości i w budowaniu kompetencji rozumienia własnego społeczeństwa będziemy odwoływać się do opracowań przygotowanych przez polskich badaczy, podejmujących się opisania różnych aspektów życia społecznego, które wykraczają poza socjologię i poza wąsko rozumianą współczesność. Takie ustawienie kursu pozwala mieć nadzieje, że jego celem jest nie tylko wyposażenie w wiedzę na temat współczesnego społeczeństwa polskiego, ale i uczenie wyobraźni socjologicznej, w tym pokazywanie historycznych, politycznych, ekonomicznych i psychologicznych uwarunkowań przemian, jakie dzieją się na naszych oczach. Pojawiające się różne perspektywy (makro- i mikrosocjologiczna) mają ułatwić łączenie ze sobą pozornie odległych zjawisk i zachęcać do krytycznego myślenia, zapraszając do wgłębienia się w socjologiczne spojrzenie na świat.

TEMATY WYKŁADÓW:

1/ Kalendarium polskich przemian
2/ Współczesne trendy i wyzwania cywilizacyjne
3/ Przemiany ludnościowe we współczesnej Polsce
4/ Formowanie się struktury społecznej
5/ Polska wieś i rolnictwo w obliczu przemian
6/ Edukacja i wykształcenie Polaków
7/ Rynek pracy i zatrudnienie
8/ Zmiany poziomu i jakości życia
9/ Przemiany życia rodzinnego i intymności
10/ Przemiany płci kulturowej
11/ Religijność i przekształcenia moralności
12/ Ruchy społeczne w Polsce
13/ Oczekiwania i postawy wobec zmian ustrojowych
14/ Przemiany sfery publicznej i zachowania wyborcze Polaków
15/ Migracje za granicę i migracje wewnętrzne

Forma zaliczenia i wymagania:
1. Esej zgodny z zagadnieniami wskazanymi w programie (tematy wykładów)
2. Każdy temat wymaga akceptacji (na dyżurze) prowadzącego
3. Poprawa odbywa się w formie ustnej na podstawie znajomości wskazanej literatury w wyznaczonym przez prowadzącego terminie