Struktura i dynamika małych grup społecznych 2405-S-2-S1-SID

Temat 1. Wprowadzenie – po co nam ta wiedza?
Ważne informacje:
 Struktura kursu (zbiór tematów)
 Perspektywy analizy struktur mikrospołecznych
 Efekty kształcenia
 Lektury
 Oczekiwania i reguły

Temat 2. Teoria mikrostruktur
Ważne informacje:
 Organizacja i struktura społeczna
 Geometria społeczna
 Atrybutywne i realistyczne ujęcie struktury społecznej
 Determinacja strukturalna
 Wymiary struktur społecznych
 Orientacje teoretyczne a mikrostruktury

Temat 3. Różnorodność a relacje wewnątrzgrupowe
Ważne informacje:
 Różnorodność i niesprawiedliwość
 Nierówności – formy i przejawy
 Style myślenia, różnice osobowościowe a procesy wewnątrzgrupowe – wyzwania praktyczne

Temat 4. Więzi społeczne – rola, formy, inżynieria samowystarczalności vs integracja
Ważne informacje:
 Znajomość treści filmu „Szwedzka teoria miłości”
 Konsekwencje społeczne decyzji podjętych przez szwedzki rząd
 Kluczowe wzory życia społecznego w biednych społecznościach afrykańskich
Temat 5. Relacje i zależności społeczne z perspektywy socjologii
Ważne informacje:
 Zbiór społeczny
 Kategoria społeczna
 Zbiorowość społeczna
 Więź społeczna
 Krąg społeczny
 Społeczność (wspólnota)
 Grupa społeczna, rodzaje grup i prawa grupy

Temat 6. Wokół zagadnień grupy społecznej
Ważne informacje:
 Właściwości grupy społecznej wg Roberta Mertona
 Konflikt w grupach społecznych
 Warunki optymalnego kontaktu międzygrupowego
 Funkcjonalna autonomia motywów
 Rytualizm
 Negatywna współzależność
 Socjolografia

Temat 7, 8 i 9. Komunikacja interpersonalna i relacje wewnątrzgrupowe
Ważne informacje:
 Czy możemy żyć w izolacji?
 Porozumiewanie się a potrzeby człowieka
 Proces porozumiewania się
 Kompetencje komunikacyjne
 Bariery w komunikacji
 Porozumiewanie się a „ja”
 Poczucie własnej wartości a komunikacja
 Grupy odniesienia
 Spostrzeganie
 Komunikacja niewerbalna

Temat 10. (Nie)świadome wybory – determinanty zachowań w grupie
Ważne informacje:
 Czynniki społeczne a ludzkie wybory
 Presja opinii grupy w eksperymentach (Salomon Asch, Richard Moreland)
 Naśladownictwo, wyróżnianie a struktura społeczna
 Koncepcja umiarkowanego podobieństwa i optymalnej różnicy

Temat 11. Praktyki dyskryminacyjne w małych grupach
Ważne informacje:
 Znajomość treści filmu „Niebieskoocy”
 Wzory praktyk dyskryminacyjnych i ich konsekwencje

Temat 12. Miejsce pracy (organizacja) jako mikrostruktura
Ważne informacje:
 Współpraca w miejscu pracy
 Organizacje według kolorów (od czerwieni do turkusu)
 Pozytywny potencjał organizacji
 Pozytywne relacje interpersonalne w miejscu pracy
 Pozytywne relacje w zespole
 Przynależność

W cyklu 2023/24L:

[1] Mała grupa społeczna - definicje, typologia grup, główne perspektywy analizy struktur
[2] Podstawowe właściwości grup społecznych - diady i triady, właściwości grupy społecznej wg Mertona
[3] Socjalizacja w małej grupie - socjalizacja, osobowość, postawy, normy grupowe, reguła wzajemności
[4] Role i pozycje społeczne - zróżnicowanie ról, zróżnicowanie statusu, napięcia w roli
[5] Więzi społeczne
[6] Kontrola społeczna i dewiacja
[7] Zachowania grupowe - myślenie grupowe, presja grupy (konformizm, wpływ mniejszości), naśladownictwo i wyróżnianie, dyskryminacja w małych grupach
[8] Komunikacja - proces porozumiewania się, kompetencje komunikacyjne, bariery w komunikacji, grupy odniesienia
[9] Procesy międzygrupowe - kategoryzacja społeczna, stereotypy
[10] Władza, przywództwo, konflikt - style kierowania, zarządzanie konfliktami, agresja i współzawodnictwo międzygrupowe
[11] Organizacja jako mikrostruktura - współpraca w miejscu pracy, organizacje według kolorów (od czerwieni do turkusu), relacje w zespole, przynależność
[12] Podsumowanie

W cyklu 2024/25L:

Całkowity nakład pracy studenta

30 godzin wykładu + praca własna studenta.

Efekty uczenia się - wiedza

Ma wiedzę na temat podstawowych pojęć socjologicznych, umie formułować hipotezy wykorzystując teorie socjologiczne, ma wiedzę na temat ilościowych oraz jakościowych metod i technik badań społecznych, potrafi zastosować ilościowe oraz jakościowe metody i techniki badań społecznych, ma wiedzę na temat procesu instytucjonalizacji, potrafi analizować zjawiska psychologiczne umieszczając je w kontekście społecznym, posiada wiedzę na temat koncepcji mikrosocjologicznych, zjawisk związanych z mobilnością oraz zmianą społeczną. Posiada wiedzę na temat genezy i rozwoju myśli socjologicznej. Potrafi właściwie analizować przyczyny i przebieg konkretnych procesów i zjawisk społecznych. Kurs ukierunkowany jest na przekaz wiedzy o istocie procesów wewnątrz małych całości społecznych, uwarunkowaniach tych procesów w zróżnicowanych warunkach środowiskowych na tle współczesnych procesów społeczno-kulturowych. Słuchacze nabywają wiedzy w zakresie teorii mikrostruktur, podstawowe orientacje teoretyczne pozwalające na identyfikację i interpretację procesów wewnątrz małych form życia społecznego, związanych z ich powstawaniem, trwaniem (układy pozycji i relacji), wzbogacaniem elementów składowych i rozpadem. Student nabywa umiejętności analizy i wyjaśniania przebiegu procesów wewnątrz małych form życia społecznego, potrafiąc dostrzegać powiązania między zjawiskami i procesami z poziomów makro i mezzo ze skutkami dla poziomu mikro. Kluczowe są jednak kompetencje społeczne, które uwzględniają przede wszystkim rolę komunikacji i kompetencje komunikacyjne, świadomość przebiegu i konsekwencji procesów pozycjonowania w grupach w formie dyskryminacji, zdolność oceny uwarunkowań własnych postaw w relacjach interpersonalnych (np. w zakresie osiągania pozycji i statusu), kształtowania środowiska życia, które sprzyja rozwojowi i relacjom społecznym.

Efekty uczenia się - umiejętności

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Metody dydaktyczne

Omówienie, dyskusja, ćwiczenia, projekcie filmowe, warsztat.

Metody dydaktyczne podające

- opis
- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody wymiany i dyskusji
- metody oparte na współpracy
- metody integracyjne
- metody rozwijające refleksyjne myślenie

Rodzaj przedmiotu

kanon (atrybut wycofany)

Wymagania wstępne

Brak. Kurs kanoniczny.

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2023/24L:

Krzysztof Lepczyński

W cyklu 2024/25L:

Krzysztof Lepczyński

W cyklu 2022/23L:

Arkadiusz Karwacki

Kryteria oceniania

Kurs kończy się zaliczeniem pisemnym. Formularz uwzględnia pytania zamknięte (wiedza) i otwarte (umiejętności). Do zaliczenia wymaganie osiągnięcie minimum 66% maksymalnej punktacji.

Literatura

LEKTURY OBOWIĄZKOWE
 Christophe Andre, Alexandre Jollien, Matthieu Ricard, Trzech przyjaciół w poszukiwaniu mądrości (rozdział 4. Sztuka słuchania; rozdział 8. Altruizm: wszyscy na tym zyskują), Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2017, s. 127-148 i 241-293.
 Irena Machaj, Wprowadzenie do socjologicznych zagadnień mikrostruktur społecznych, w: Irena Machaj (red.), Małe struktury społeczne, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1999, s. 9-24.

PAKIET DODATKOWY
 Jonah Berger, Nieświadome wybory. Ukryte czynniki wpływające na nasze zachowania, MT Biznes, Warszawa 2017.
 Frederic Laloux, Pracować inaczej, Studio Emka, Warszawa 2015.
 Ronald B. Adler i inni, Relacje interpersonalne. Proces porozumiewania się. Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2011.
 Solomon E. Asch, Opinie i nacisk społeczny. ss. 37–47 (Rozdział 3) w: Elliot Aronson (red.) Człowiek istota społeczna. Wybór tekstów. Warszawa 2001.
 Robert K. Merton, Prowizoryczna lista własności grup społecznych. ss. 67–80 w: Jacek Szmatka (red.). Elementy mikrosocjologii (Wybór tekstów). Kraków 1979.
 Robert K. Merton, Zespół ról społecznych, ss. 147–160 w: Jacek Szmatka (red.). Elementy mikrosocjologii (Wybór tekstów). Kraków 1979.
 Theodore M. Mills, Modele grup. ss. 83–94 w: Jacek Szmatka (red.). Elementy mikrosocjologii (Wybór tekstów). Kraków 1979.
 Jacek Szmatka, Próba strukturalistycznej koncepcji małej grupy społecznej. „Studia Socjologiczne” 1983 nr 2, s. 153–170.
 Jacek Szmatka, Emergentny strukturalizm socjologiczny – dochodzenie do paradygmatu analizy mikrostruktur społecznych. ss. 15–43 (r. 1) w: Jacek Szmatka, Małe struktury społeczne. Wstęp do mikrosocjologii strukturalnej. Warszawa 1989.

W cyklu 2023/24L:

Irena Machaj, Wprowadzenie do socjologicznych zagadnień mikrostruktur społecznych, w: Irena Machaj (red.), Małe struktury społeczne, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1999, s. 9-24.
Rupert Brown, Procesy grupowe, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
Jonah Berger, Nieświadome wybory. Ukryte czynniki wpływające na nasze zachowania, MT Biznes, Warszawa 2017.
Frederic Laloux, Pracować inaczej, Studio Emka, Warszawa 2015.
Ronald B. Adler i inni, Relacje interpersonalne. Proces porozumiewania się. Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2011.
Solomon E. Asch, Opinie i nacisk społeczny. ss. 37–47 (Rozdział 3) w: Elliot Aronson (red.) Człowiek istota społeczna. Wybór tekstów. Warszawa 2001.
Robert K. Merton, Prowizoryczna lista własności grup społecznych. ss. 67–80 w: Jacek Szmatka (red.). Elementy mikrosocjologii (Wybór tekstów). Kraków 1979.
Robert K. Merton, Zespół ról społecznych, ss. 147–160 w: Jacek Szmatka (red.). Elementy mikrosocjologii (Wybór tekstów). Kraków 1979.
Theodore M. Mills, Modele grup. ss. 83–94 w: Jacek Szmatka (red.). Elementy mikrosocjologii (Wybór tekstów). Kraków 1979.
Jacek Szmatka, Próba strukturalistycznej koncepcji małej grupy społecznej. „Studia Socjologiczne” 1983 nr 2, s. 153–170.
Jacek Szmatka, Emergentny strukturalizm socjologiczny – dochodzenie do paradygmatu analizy mikrostruktur społecznych. ss. 15–43 (r. 1) w: Jacek Szmatka, Małe struktury społeczne. Wstęp do mikrosocjologii strukturalnej. Warszawa 1989.

W cyklu 2024/25L:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2405-S-2-S1-SID w USOSweb