Wyobraźnia - cechy, funkcje i metody badania 2404-P-MF-WCFMB-Sj

Tematyka zajęć:
1. Charakterystyka wyobraźni i wyobrażeń
2. Podobieństwo percepcja-wyobraźnia
3. Wybrane operacje wyobrażeniowe
4. Skaning umysłowy (Czynniki modyfikujące czasy skaningu)
5. Rotacja wyobrażeniowa (Interpretacje funkcji czasów reakcji i kąta rotacji; czynniki różnicujące przebieg zadań rotacji wyobrażeniowej)
6. Ruchy oczu w badaniach wyobraźni (Teoria ścieżek skanowania Notona i Starka; czynniki modyfikujące ruchy oczu; ruchy oczu w skaningu umysłowym; zastosowanie teorii ścieżek w badaniach wyobraźni)
7. Funkcjonalność ruchów oczu podczas tworzenia wizualizacji
8. Wskaźniki okulomotoryczne w rotacji wyobrażeniowej
9. Prekursorzy analiz ruchów oczu w zadaniach rotacji wyobrażeniowej
10. Analizy ruchów oczu we współczesnych badaniach rotacji wyobrażeniowej
11. Ruchy oczu w wyobrażeniach poruszających się obiektów
12. Badania własne

Całkowity nakład pracy studenta

1. Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: godziny kontaktowe przewidziane w planie studiów dla danego przedmiotu : 15 godz. 2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta/słuchacza/uczestnika kursu potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu, tj. wcześniejsze przygotowanie i uzupełnienie notatek; zebranie i wybór odpowiednich materiałów do zajęć, wymagane powtórzenie materiału, czytanie literatury – 20 godz. 3. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania (egzamin) – 15 godz. Łącznie 50 godz. – 2 ECTS

Efekty uczenia się - wiedza

W1: ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu wyobraźni wzrokowej (K_W01) W2: ma szczegółową znajomość funkcji układu nerwowego człowieka w kontekście porównania jego aktywności w percepcji i wyobraźni (K_W06) W3: ma szczegółową wiedzę o narzędziach badania wyobraźni wzrokowej

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: umie krytycznie analizować publikacje z zakresu wyobraźni wzrokowej, a także oddzielać poglądy oparte na wiedzy potocznej od danych naukowych (K_U05) U2: posiada pogłębione umiejętności badawcze, obejmujące zdobywanie wiedzy, analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów. Potrafi dobrać narzędzia badawcze do rozwiązanie problemów naukowych z zakresu wyobraźni wzrokowej (K_U06)

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę i umiejętności z zakresu wyobraźni wzrokowej i innych procesów poznawczych; potrafi prowadzić dyskusje naukowe (K_K02)

Metody dydaktyczne

Metody podające: - wykład informacyjny (konwencjonalny) - wykład konwersatoryjny Metody poszukujące: - dyskusja, - prezentacja

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- projektu
- pomiaru w terenie

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody rozwijające refleksyjne myślenie

Rodzaj przedmiotu

przedmiot fakultatywny

Koordynatorzy przedmiotu

Bibianna Bałaj

Kryteria oceniania

egzamin pisemny testowy

Literatura

LITERATURA PODSTAWOWA:
! Nęcka, E, Orzechowski, J., Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: PWN. (R2)
! Maruszewski, T. (2011). Psychologia poznania. Umysł i świat. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. (R7)
! Młodkowski, J. (1998). Aktywność wizualna człowieka. Warszawa: PWN.(R13)

Nowak, A. (1991). Wyobrażeniowe mechanizmy przetwarzania informacji. Myślenie przestrzenne. Wrocław: Ossolineum.

Brandt, S. A., Stark, L. W. (1997). Spontaneous eye movements during visual imagery reflect the content of the visual scene. Journal of Cognitive Neuroscience, 9, 27–38.
Carpenter, P. A., Just, M. A. (1978). Eye fixations during mental rotation. W: J. W. Senders, D. F. Fisher, R. A. Monty (red.), Eye Movements and the higher psychological functions (s. 115-133). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
Cooper, L. A., Shepard, R. N. (1973). The time required to prepare for a rotated stimulus. Memory and Cognition, 1, 246-250.
de’Sperati, C. (2003). Precise Oculomotor Correlates of Visuospatial Mental Rotation and Circular Motion Imagery. Journal of Cognitive Neuroscience, 15, 1244–1259.
Denis, M., Kosslyn, S. M. (1999a). Scanning visual images: A window on the mind. Current Psychology of Cognition, 18, 409-465.
Johansson, R., Holsanova, J., & Holmqvist, K. (2006). Pictures and spoken descriptions elicit similar eye movements during mental imagery, both in light and in complete darkness. Cognitive Science, 30(6), 1053–1079. https://doi.org/10.1207/s15516709cog0000_86
Szubielska, M., Bałaj, B. (2018). Mental Size Scaling of Three-dimensional Objects Perceived Visually or Tactilely. Advances in Cognitive Psychology (accepted).
Literatura polsko-języczna:
Bałaj, B. (2012). Analizy ilościowe i jakościowe danych okoruchowych w psychologii poznawczej. W: Zastosowania statystyki i data mining w badaniach naukowych. Kraków: StatSoft Polska. s. 43-58. ISBN 978-83-88724-63-3.
Bałaj, B., Francuz, P. (2012). Siła podobieństwa w ruchach oczu wykonywanych podczas oglądania i wyobrażania sobie obiektów – czynniki modyfikujące. Polski Przegląd Medycyny i Psychologii Lotniczej, 2(18), 63-76.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
Alexander, G. M., Evardone, M. (2008). Blocks and bodies: Sex differences in a novel version of the Mental Rotations Test. Hormones and Behavior, 53, 177-184.
Baddeley A. D.,Andrade J. (2000). Working Memory and the Vividness of Imagery. Journal of Experimental Psychology: General, 1,126-145.
Bethell-Fox, C. E., Shepard, R. N. (1988). Mental rotation: Effects of stimulus complexity and familiarity. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance, 14, 12-23.
Borst, G., Kosslyn, S. M. (2008). Visual mental imagery and visual perception: structural equivalence revealed by scanning processes. Memory and Cognition, 36, 849-862.
Laeng, B., Teodorescu, D. S. (2002). Eye scanpaths during visual imagery reenact those of perception of the same visual scene. Cognitive Science 26, 207-231.
Mariwa, H.P., Xu, Y., Pomplun, M. (w druku). Piecewise mental rotation. Submitted to Quarterly Journal of Experimental Psychology.
Mast, F. W., Kosslyn, S. M. (2002). Eye movements during visual mental imagery. Trends in Cognitive Sciences, 7, 271-272.
Nakatani, C., Pollatsek, A. (2004). An eye movement analysis of “mental rotation” of simple scenes. Perception and Psychophysics, 66, 1227-1245.
Noton, D. (1970). A Theory of Visual Pattern Perception. Transactions on Systems Science and Cybernetics IEEE, 6, 349-57.
Noton, D., Stark, L. W. (1971a). Scan paths in eye movements during pattern perception. Science, 171, 308-311.
Chlewiński, Z. (1997). Podstawowe problemy teoretyczno-metodologiczne w badaniach nad wyobraźnią. Kolokwia Psychologiczne, 6, 27-57.
Finke, R.A., Kurtzman, H. (1981). Mapping the Visual Field in Mental Imagery. Journal of Experimental Psychology: General, 110, 501-517.
Francuz, P., Oleś, M., Chumak, M. (2008). Umysłowa rotacja obiektów semantycznych i asemantycznych umieszczonych w naturalnym kontekście. Przegląd Psychologiczny, 2, 235-260.
Humprey, K., Underwood, G. (2009). Domain knowledge moderates the influence of visual saliency in scene recognition. British Journal of Psychology, 100, 377–398.
Itti, L., Koch, C. (2000). A saliency-based search mechanism for overt and covert shifts of visual attention. Vision Research, 40, 1489-1506.
Johansson, R. (2004). Eye movements during visualizations of pictures and verbal descriptions. Master’s Thesis. Cognitive Science, Lund University.
Kosslyn, S. M. (1975). Information representation in visual images. Cognitive Psychology, 7, 341-370.
Pylyshyn, Z. W. (1981). The Imagery Debate: Analogue Media Versus Tacit Knowledge. Psychological Review (88) 16-45.
Smith, W., Dror, I. E. (2001). The role of meaning and familiarity in mental transformations. Psychonomic Bulletin and Review, 4, 732-741.
Spivey, M. J., Geng, J. J. (2001). Oculomotor mechanisms activated by imagery and memory: eye movements to absent objects. Psychological Research, 65, 235-241.
Tatler, B. W., Baddeley, R. J., Vincent, B.T. (2006). The long and the short of it: Spatial statistics at fixation vary with saccade amplitude and task. Vision Research, 46, 1857-1862.
Zangemeister, W. H., Liman, T. (2007). Foveal versus parafoveal scanpaths of visual imagery in virtual hemianopic subjects. Computers in Biology and Medicine, 37, 975 – 982.
Zangemeister, W. H., Sherman, K., Stark, L. W. (1995). Evidence for Global Scanpath Strategy in Viewing Abstract Compared with Realistic Images. Neuropsychologia, 8, 1009-1025.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2404-P-MF-WCFMB-Sj w USOSweb