Badania jakościowe w naukach społecznych 2404-P-MF-BJwNS-SJ

http://www.umk.pl (w cyklu 2022/23L)

Cel i znaczenie prowadzenia badań w paradygmacie jakościowym
Sytuacja badawcza jako źródło błędów
Porównanie ilościowego i jakościowego modelu przeprowadzenia procesu badawczego
Poszukiwanie obszarów rzeczywistości do eksploracji z zastosowaniem jakościowych metod zbierania i interpretacji danych
Jakość w badaniach jakościowych.
Konstruowanie narzędzi badawczych - stawianie pytań w badaniu jakościowym
Teorie epistemologiczne wykorzystywane w paradygmacie jakościowym:
• positivist (pozytywistyczna), (interpretative) interpretacyjna, critical (krytyczna)
Perspektywy badawcze wykorzystywane w paradygmacie jakościowym:
• fenomenologia (zrozumienie istoty ludzkich doświadczeń, osobistych przeżyć i nadawania im znaczenia)
• etnografia (badacz 'zanurzony' lub 'zakotwiczony' w środowisku życia ludzi, których bada, np. rytuały medyczne, uzdrawianie alternatywne, silny kontekst społeczny i kulturowy)
• etnometodologia
Metodologie w badaniu jakościowym:
• action research, case study research, ethnography, grounded theory
Techniki zbierania danych:
• wywiady ustrukturalizowany i pogłębiony,
kwestionariusze, ankiety,
obserwacje,
stadium przypadku (badanie fenomenów (objawów) opisywanych przez pacjenta w momencie jego przeżyć w rzeczywistym środowisku jego życia),
analiza dokumentów,
kwestionariusz badawczy,
zapis taśmowy, zapis filmowy,
grupy fokusowe,
metoda Delphi,
metoda grup nominalnych
Analiza danych:
• hermeneutyka, semiotyka, narracje i metafory
Techniki analizy danych:
• teoria ugruntowana
• opis tematyczny
Wstępne i zaawansowane analizy danych w badaniach jakościowych:
• formularza streszczenia kontaktu,
• kodowanie,
• formułowanie notatek doraźnych,
• przygotowanie formuł matrycowych;
Klasyfikacje wstępne i systematyczne typologie oraz jakościowe potwierdzanie teorii.
Przykłady badań jakościowych stosowanych w psychologii klinicznej dotyczącej pacjentów z zaburzeniami przewlekłymi o nieznanej przyczynie.

Całkowity nakład pracy studenta

1. Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: godziny kontaktowe przewidziane w planie studiów dla danego przedmiotu: 30 2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu, tj. przygotowanie i uzupełnienie notatek; czytanie literatury: 30 3. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania (np. w egzaminach): 30

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Zna podstawowe pojęcia z zakresu badań jakościowych. W2. Zna obowiązujące klasyfikacje metodologii badań jakościowych W3. Zna metody badań jakościowych W4:Zna zakres kompetencji potrzebnych do prowadzenia badań jakościowych W5: Zna techniki zbierania danych jakościowych. W6: Zna rodzaje narzędzi do zbierania danych jakościowych W7: Posiada wiedzę z zakresu wybranych etycznych aspektów prowadzenia badań jakościowych Łącznie 30 godzin 3 ECTS

Efekty uczenia się - umiejętności

Efekty kształcenia – umiejętności U1: Potrafi wyjaśnić podstawowe pojęcia z teorii używanych w badaniach jakościowych i w psychopatologii U2: Potrafi korzystać w procesie diagnozy z obowiązujących klasyfikacji zaburzeń psychicznych, potrafi wskazać podobieństwa U3: Na podstawie wiedzy o etiologii zaburzeń psychicznych potrafi wskazać czynniki ryzyka zachorowania na zaburzenia psychiczne U4: Potrafi rozpoznawać objawy zaburzeń psychicznych na podstawie obserwowanych symptomów. U5: Potrafi zaproponować adekwatne formy badań jakościowych w diagnozie U6: Potrafi współpracować z innymi specjalistami w zespole diagnostycznym

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Zna i szanuje zasady pracy z pacjentem w trakcie badań jakościowych. K2: Wykorzystuje wiedzę z zakresu nauk społecznych w celu lepszego zrozumienia sytuacji pacjenta. K3: Planując diagnozę psychologiczną uwzględnia dane empiryczne dotyczące skuteczności technik diagnozy metodą analizy jakościowej K4: Planując badania jakościowe uwzględnia konsekwencje psychospołeczne związane z określonym zaburzeniem. K5: Ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę stałej aktualizacji informacji w obszarze nauk społecznych. K6: Jest uwrażliwiony na etyczne aspekty pracy z pacjentem cierpiącym na zaburzenia psychiczne.

Metody dydaktyczne

Metody dydaktyczne eksponujące (pokaz, prezentacja) Metody dydaktyczne podające (opis, elementy wykładowe). Metody aktywizujące - dyskusja dydaktyczna, burza mózgów, praca w grupach.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- seminaryjna
- klasyczna metoda problemowa
- obserwacji
- giełda pomysłów

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody wymiany i dyskusji
- metody oparte na współpracy
- metody służące prezentacji treści

Rodzaj przedmiotu

przedmiot fakultatywny

Wymagania wstępne

Wymagane są podstawy z wiedzy z zakresu psychologii, filoofii i innych nauk społecznych.

Koordynatorzy przedmiotu

Sławomir Czachowski
Arkadiusz Gut
Arkadiusz Karwacki

Kryteria oceniania

• Obecność na zajęciach: dozwolone są 2 nieobecności. W wypadku większej liczby nieobecności decyzja o sposobie zaliczenia będzie podejmowana indywidualnie, zawsze będzie związana z wykonaniem dodatkowych zadań.
• Wykonanie zadanych zadań, aktywność na zajęciach.
• Kolokwium z literatury.

Praktyki zawodowe

brak

Literatura

Flick, Urlich. 2011. Czym są badania jakościowe?, w: tenże, Projektowanie badania jakościowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 21-43.
Maison, Dominika. 2010. Scenariusz wywiadu, czyli czego możemy się dowiedzieć, a o co zapytać, w: tejże, Jakościowe metody badań marketingowych. Jak zrozumieć konsumenta, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 152-166.
Silverman, David. 2009. Jakość w badaniach jakościowych, w: tenże, Prowadzenie badań jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 257-273.
Silverman, David. 2012. Możliwości badań jakościowych, w: tenże, Interpretacja danych jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 308-328.
Miles B.M., Huberman M.A., Qualitative Data Analysis. SAGE Publications. 1994
Silverman D., Marvasti A. Doing Qualitative Research. Sage Publications. 2008
Glaser G.B., Strauss L.A. The discovery of grounded theory: strategies for qualitative research. Adline Transaction A Division of Transaction Publisher. New Brunswick (U.S.A.) and London (U.K.). Six printing 2011
Kleinman A. The illness narratives. Suffering, Healing, and the Human Condition. Basic Books, 1988
Butcher, J.N., Hooley, J.M., Mineka, S. (2018). Psychologia zaburzeń. Sopot: GWP.
Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10.Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. (2000). Kraków–Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Kryteria diagnostyczne z DSM-5. Desk reference, APA. (2015). Wrocław: Edra Urban&Partner.
Morrison, J. (2010). DSM-5 bez tajemnic. Kraków: WUJ.
Rybakowski, J., Pużyński, S., Wciórka, J. (red.). (2012). Psychiatria, t.1-3. Warszawa: Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner.
Sęk, H. Cierpiałkowska, L. (red.) (2016). Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN.

W cyklu 2022/23L:

Uwagi

W cyklu 2022/23L:

Zajęcia fakultatywne dla studentów psychologii, socjologii, kognitywistyki i nauk społecznych.

Moduł 1. prof. A. Karwacki (socjologia) - 10 godzin
1. Czym są badania jakościowe?
• Flick, Urlich. 2011. Czym są badania jakościowe?, w: tenże, Projektowanie badania jakościowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 21-43.
2. Sytuacja badawcza jako źródło błędów.
• Gostkowski Z. (red.), Analizy i próby technik badawczych w socjologii, t. IX. Problemy humanizacji procesu badawczego, IFIS Pan, Warszawa 1992 (dowolny tekst).
3. Przygotowanie narzędzi badawczych a analiza danych (scenariusz wywiadu jakościowego, arkusz obserwacji)
• Maison, Dominika. 2010. Scenariusz wywiadu, czyli czego możemy się dowiedzieć, a o co zapytać, w: tejże, Jakościowe metody badań marketingowych. Jak zrozumieć konsumenta, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 152-166.
4. Wstępna analiza i zaawansowana analiza danych jakościowych (istota, narzędzia)
• Miles, M. B., A. H. Huberman, Analiza danych jakościowych, TransHumana, Białystok 2000, s. 53-95.
5. Jakość w badaniach jakościowych i … możliwości
• Silverman, David. 2009. Jakość w badaniach jakościowych, w: tenże, Prowadzenie badań jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 257-273.
• Silverman, David. 2012. Możliwości badań jakościowych, w: tenże, Interpretacja danych jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 308-328.

Moduł 2. prof. S. Czachowski (psychologi, medycyna) - 10 godzin

Moduł 3. prof. A. Gut (filozofia, kognitywistyka) - 10 godzin

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2404-P-MF-BJwNS-SJ w USOSweb