Teoria pojęć i rozumowań 2404-P-1-TPR-Sj

W ramach kursu omówione zostanie pojęcie języka, jako systemu znaków będącego podstawowym sposobem komunikowania i przekazywania informacji. Zaprezentowane będą podstawy logicznej analizy języka - nauki badającej język jako system znaków zarówno pod względem wewnętrznej jego budowy (gdy mamy na myśli syntaksę i składnię), w kontekście pragmatycznym (przy uwzględnieniu użytkowników), jaki i w odniesieniu do tego, do czego się ów język odnosi (semantyka), ze szczególnym uwzględnieniem ogólnych warunków, które powinny spełniać wypowiedzi by zachowywać mogły pewne kluczowe z pragmatycznego punktu widzenia (w szczególności w kontekście argumentowania, dowodzenia, konstruowania i obalania tez, weryfikowania itd.) cechy, takie jak: prawdziwość, niesprzeczność, wiarygodność, spójność składniową itp.
Wykształcenie umiejętności poprawnego formułowania własnych myśli, klarownego i sprawnego prowadzenia dyskusji, ścisłego formułowania tez, stawiania i weryfikowania hipotez - umiejętności kluczowych dla komunikowania, może się odbyć przez pracę z językiem ukierunkowaną na wyizolowanie z konkretnych wypowiedzi języka potocznego, aspektu istotnego dla danego zagadnienia.

W ramach zajęć dyskutowane będą następujące zagadnienia z zakresu teorii pojęć i rozumowań:
1. Logiczna analiza języka.
a) Język jako narzędzie poznania i komunikacji; znak.
b) Język jako system znaków, język naturalny a język sztuczny.
c) Funkcje (semiotyczne) wypowiedzi językowych, prawdziwość zdania, klasyczna definicja prawdy. Koncepcje Bühlera i Jakobsona.
d) Obiektywny charakter prawdziwości i fałszywości zdań.
e) Kategoria syntaktyczna, indeks Ajdukiewicza, kategoria zdaniowa, nazwowa, kategorie funktorowe, zdania (w sensie logicznym) — przykładowe podziały.
2. Wybrane elementy teorii pojęć
a) Nazwy — wybrane pojęcia; przykładowe podziały.
b) Związki między zakresami nazw generalnych.
c) Zależność między treściami nazw a ich zakresami.
d) Pojęcia relacyjne – analiza i przykłady.
3. Sądy w sensie psychologicznym i sądy w sensie logicznym
4. Operatory i spójniki zdaniowe. Pojęcie prawdziwościowości dla operatorów i spójników zdaniowych.
5. Struktura zdań. Operatory i spójniki nieklasyczne - analiza z punktu widzenia języka naturalnego oraz formalizmu logicznego. Spójniki „i” oraz „lub” jako spójniki niezdaniowe i ich związki ze spójnikami zdaniowymi.
6. Zdania analitycznie prawdziwe i syntetyczne prawdziwe. Zdania logicznie prawdziwe oraz zdania logicznie fałszywe.
7. Analiza zwrotów kwantyfikujących w języku naturalnym – wprowadzenie do sformułowania pojęcia kwantyfikatora. Kwantyfikatory a wypowiedzi niezupełne.
8. Teoria definicji – klasyfikacja i przykłady.
9. Błędy językowe, błędy w definiowaniu, uzasadnianiu, we wnioskowaniach; przyczyny nieporozumień.
10. Ogólna teoria rozumowań – klasyfikacje i przykłady.