Psychologia społeczna 2404-P-1-PSPO-Sj
Tematy wykładów:
1. Wstęp: psychologia społeczna jako nauka. Metody badawcze psychologii społecznej
Czym jest psychologia społeczna? Definicja, specyfika i zakres psychologii społecznej. Problemy związane z nabywaniem wiedzy z dziedziny psychologii społecznej.
Obserwacja. Korelacja i przyczynowość. Eksperymenty laboratoryjny i naturalne. Główne wady i zalety metod korelacyjnych i eksperymentalnych.
2. Minimalny wpływ społeczny
Czy już sama obecność innych (ludzi) może wywierać wpływ na nasze zachowanie? Facylitacja społeczna i hamowanie społeczne. Zjawisko Ringelmanna. Naśladownictwo.
3. Konformizm i posłuszeństwo
Informacyjny i normatywny wpływ społeczny. Mechanizmy i wyznaczniki konformizmu. Wpływ autorytetu. Skrajne posłuszeństwo
4. Poznanie społeczne
Aktywizacja wiedzy i jej mechanizmy. Schematy i skrypty. Efekty kontrastu i asymilacji. Teoria atrybucji. Podstawowy błąd atrybucji i jego mechanizmy. Heurystyki oceniania.
5. Ja i samoocena
Co to jest Ja? Zawartość Ja. Efekt odniesienia do Ja. Funkcje Ja. Podstawowe przejawy dążenia do utrzymania własnej wartości (m.in. teoria utrzymania samooceny Tessera). Dlaczego tak bardzo chcemy myśleć dobrze o sobie?
6. Spostrzeganie ludzi
Specyfika percepcji społecznej. Wyznaczniki interpretacji zachowań człowieka. Podstawowe wymiary spostrzegania społecznego. Rola wspólnotowości i sprawczości w spostrzeganiu siebie i innych.
7. Stereotypy i uprzedzenia
Geneza stereotypów i uprzedzeń (konflikt interesów; przeniesienie agresji; kategoryzacje społeczne, dziedziczenie społeczne). Teorie tożsamości społecznej. Wpływ na spostrzeganie ludzi. Poznawcze, emocjonalne i społeczne funkcje stereotypów. Dlaczego stereotypy tak trudno zmienić?
8 i 9. Postawy i ich zmiana
Czy postawy da się zmierzyć? Mechanizmy genezy postaw: bezpośrednie kształtowanie się ustosunkowania (warunkowanie klasyczne i instrumentalne, efekt samej ekspozycji); postawa jako rezultat przekonań: model postawy doskonale racjonalnej; postawa jako rezultat obserwacji własnego zachowania. Teorie zmian postaw.
10. Atrakcyjność interpersonalna
Dlaczego jednych lubimy a innych nie, dlaczego jedni nam się podobają, a inni nie ? Wyznaczniki atrakcyjności fizycznej i interpersonalnej: wygląd, zalety, podobieństwo, przysługi, komplementy, kooperacja.
11. Bliskie związki i wybór partnera
Podstawowe założenia psychologii ewolucjonistycznej i socjobiologii. Teoria nakładów rodzicielskich (Trivers). Strategie doboru seksualnego u ludzi (Buss). Miłość jako przywiązanie – trzy typy przywiązania i ich związki z funkcjonowaniem społecznym. Trójskładnikowa teoria miłości: intymność, namiętność i zobowiązanie.
12 i 13. Życie w grupach społecznych
Człowiek – istota społeczna. Do jakich grupa należymy? Efekty działania w grupach. Czy grupy są „lepsze” czy „gorsze” niż jednostki? Komunikowanie informacji w grupach, myślenie grupowe, burza mózgów.
14. Zachowania agresywne
Dlaczego jesteśmy agresywni? Definicje agresji. Główne teorie agresji. Agresja jako instynkt. Agresja jako popęd. Teoria frustracji-agresji. Uczenie się agresji. Wyznaczniki agresji. Oglądanie przemocy w mediach.
15. Zachowania prospołeczne
Zachowania prospołeczne, zachowania pomocne, altruizm. Teorie wyjaśniające pomaganie: teorie socjobiologiczne (altruizm odwzajemniony, dobór krewniaczy), teorie pobudzenia (model pobudzenia-bilansu), teorie norm. Wyznaczniki pomagania.
Tematy ćwiczeń:
1. Wprowadzenie. Metody
omawianie w grupach i próba przewidzenia wyników badania, omawianie teorii i wyników badań oraz porównanie ich z intuicyjnymi ocenami, psychologia potoczna a naukowa
2. Etyka
wprowadzenie w etykę badacza, omawianie w grupach casusów i określanie, które zasady kodeksu etycznego psychologa stosują się w danym przypadku - xero kodeksu dostępne podczas zajęć
3. Wpływ społeczny
Role grupowe i autorytet.
Zadanie domowe 1 (Jak ludzie wyjaśniają swoje sukcesy i porażki)
4. Ja i samoocena
Funkcje obronne Ja. Egotyzm atrybucyjny. Praca w grupach – atrybucje sukcesów i porażek.
Zadanie domowe 2 (wywiad z osobą należącą do kategorii stereotypizowanej)
5. i 6. Poznanie społeczne
Schematy i ich funkcje. Heurystyki – czym są? Rodzaje heurystyk. Samodzielnie wykonywane zadania i dyskusje grupowe.
7. Stereotypy i uprzedzenia
Doświadczenia społeczne osób należących do kategorii stereotypizowanych. Dyskusja grupowa nad przeprowadzonymi wywiadami.
8. Wykluczenie społeczne
Poczucie wykluczenia. Konsekwencje emocjonalne.
Zadanie domowe 3: złamanie normy społecznej.
9. i 10. Życie w grupach społecznych
Skrypty. Normy grupowe i ich funkcje. Czy istnieją uniwerslane normy? Jednostka w grupie. Deindywiduacja. Samodzielnie wykonywane zadania i dyskusje grupowe.
Zadanie domowe 4: obejrzenie dowolnej kreskówki dla dzieci i policzenie scen przemocy.
11. Zachowania agresywne
Ile przemocy przeciętnie ogląda człowiek każdego dnia? Skutki obserwowania przemocy – zadanie realizowane w małych grupach i dyskusje grupowe.
12. Zachowania prospołeczne
Zachowania prospołeczne, zachowania pomocne, altruizm. Czy istnieje prawdziwy altruizm? Wyznaczniki pomagania.
13. i 14. Postawy i ich zmiana
Prezentacje grupowe projektów kampanii społecznych dotyczących wybranego zagadnienia.
15. Podsumowanie zajęć i zaliczenie.
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
Metody dydaktyczne poszukujące
- obserwacji
- ćwiczeniowa
- seminaryjna
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2022/23Z: | W cyklu 2025/26Z: | W cyklu 2023/24Z: | W cyklu 2024/25Z: |
Kryteria oceniania
1. egzamin pisemny - odpowiedzi na pytania zamknięte i otwarte dotyczące wiedzy z zakresu psychologii społecznej i jej zastosowania
2. projekt grupowy (kampanii społecznej dotyczącej wybranego projektu grupowego) – zastosowanie wiedzy psychologicznej do projektowania interwencji społecznych
3. wykonywanie prac domowych – wersje pisemne oraz aktywność podczas zajęć
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
1. Wojciszke, B. (2011). Psychologia społeczna. Rozdziały:
1 "Czym i jak zajmuje się psychologia społeczna" - s. 26-43
R 3 "Poznanie Społeczne" - całość
R 6 "Spostrzeganie siebie: - całość
R 7 "Samoocena" - całość
R 8 "Postawy" - całość
R 11 "Wpływ społeczny" - 276-282
R 12 "Atrakcyjność" - całość
R 14 "Prospołeczność" - całość
R 15 "Agresja" - całość
R 18 "Grupa społeczna" - całość
R 19 "Stosunki miedzygrupowe" - całość
2. Wojciszke, B. (2010). Sprawczość i wspólnotowość. Podstawowe wymiary spostrzegania społecznego. Rozdz. 1. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Dodatkowa lektura:
3. Nelson, T.D. (2003 lub następne). Psychologia uprzedzeń. Rozdz. 2,3,9. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: