Filozofia edukacji 2403-PPW-105-sj

Zajęcia poświęcone współczesnym tendencjom interpretacyjnym dotyczącym relacji między filozofią a edukacją.
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawami wiedzy z zakresu filozofii edukacji, z teorią i praktyką edukacyjną bazującą na zdobyczach nauk filozoficznych i społeczno-humanistycznych. Zajęcia te mają dać studentowi wiedzę dotyczącą klasycznych i współczesnych nurtów filozoficznego myślenia o edukacji oraz wyposażyć w umiejętność krytycznego i refleksyjnego analizowania wybranych modeli edukacji, modeli szkoły i ich realizacji, ze szczególnym uwzględnieniem współczesnych problemów kształcenia i wychowania w dzisiejszym świecie.
1. Prezentacja podstawowego warsztatu pojęciowego z zakresu edukacji filozofii i wychowania
2. Główne modele wychowania na przestrzeni wieków (idealizm, realizm, naturalizm, pragmatyzm, egzystencjalizm, personalizm, liberalizm i neoliberalizm, konserwatyzm, postmodernizm)
3. Filozoficzne konteksty wybranych koncepcji współczesnej pedagogiki

Szczegółowe jednostki wykładu:
1. Czym zajmuje się filozofia edukacji?
2. Idealizm a edukacja. Podstawy filozoficzne.
3. Idealizm a edukacja. Charakterystyczne cechy w praktyce przedszkolnej i wczesnoszkolnej.
4. Realizm a edukacja. Podstawy filozoficzne.
5. Realizm teistyczny w praktyce szkolnej.
6. Naturalizm a edukacja. Podstawy filozoficzne.
7. Naturalizm a praktyka w szkołach i przedszkolach XIX i XX wieku
8. Pragmatyzm a edukacja. Podstawy filozoficzne i ich zastosowanie w szkolnej praktyce.
9. Egzystencjalizm a edukacja. Podstawy filozoficzne i problemy z akceptacją reżimu szkolnego.
10. Personalizm a edukacja. Podstawy filozoficzne i ich odwzorowanie w praktyce wychowawczej
11. Liberalizm w edukacji. Podstawy filozoficzne
12. Liberalizm w praktyce szkolnej
13. Konserwatyzm a edukacja. Elementy charakterystyczne dla szkoły.
14. Postmodernizm a edukacja.
15. Antropologiczno-filozoficzne spostrzeżenia na podstawie wyglądu sal kształcenia przedszkolnego i wczesnoszkolnego w różnych krajach Europy.

Całkowity nakład pracy studenta

Udział w synchronicznych zajęciach online – 30 h Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: - lektura literatury przedmiotu – 40 h - przygotowanie do egzaminu – 20 h Łącznie: 90 godz. (3 pkt. ECTS) Poszczególne zajęcia synchroniczne z udziałem nauczyciela będą miały następujący przebieg (90 minut): - wykład, prezentacja na początku zajęć (60 min.) - dyskusja (20 min.) - podsumowanie zajęć (10 min.)

Efekty uczenia się - wiedza

Absolwent zna i rozumie dylematy pojawiające się w ramach ujmowania rzeczywistości, zwłaszcza faktu ludzkiego, jego procesów poznawczych i decyzyjnych oraz relacji łączących go z innymi jednostkami w życiu społecznym, jak również formułowane w oparciu o różne założenia sposoby ich rozstrzygania (A.1.W1). Absolwent zna i rozumie związki między rozstrzygnięciami dylematów filozoficznych (antropologicznych, epistemologicznych, etycznych) a ujęciami procesu wychowania oraz praktycznymi koncepcjami działalności wychowawczej (A.1.W2).

Efekty uczenia się - umiejętności

Absolwent potrafi prowadzić refleksję nad człowiekiem, jego funkcjonowaniem w relacjach społecznych oraz świecie materialnym, ukazując filozoficzne założenia poszczególnych stanowisk oraz ich implikacje pedagogiczne (A.1.U1).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Absolwent docenia wpływ refleksji pedagogicznej na tworzenie optymalnych uwarunkowań rozwoju indywidualnego i społecznego jednostki oraz tworzenie relacji społecznych (A.1.K1.). Absolwent poszukuje sposobów rozumienia i rozstrzygania problemów pojawiających się w życiu indywidualnym i społecznym oraz sposobów wychowawczego wspomagania jednostek mierzących się z owymi problemami (A.1.K3.).

Metody dydaktyczne

Zajęcia stacjonarne, z możliwością wykorzystania platformy Teams oraz strony moodle (materiały i fora z aktywnością) Częściowo wykład konwersatoryjny (z możliwością zadawania pytań i dyskusji nad problemami proponowanymi przez studenta) połączony z prezentacją zdjęć i filmów. Na koniec dyskusja.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Koordynatorzy przedmiotu

Kinga Kaśkiewicz

Kryteria oceniania

Realizacja zajęć zdalna w czasie rzeczywistym. Wykład prowadzony na platformie Teams. Materiały do egzaminu i zagadnienia podane na platformie moodle.

Każdy z wykładów podzielony jest na trzy części (podanie treści + pokazanie przykładów/filmów + dyskusja nad problemami powstałymi w trakcie zajęć). Weryfikacja efektów kształcenia poprzez dyskusję ze studentami oraz egzamin końcowy pisemny w oparciu o wykłady i materiały podane na platformie moodle.

Student musi opowiedzieć na trzy pytania z 10 zagadnień podanych na moodle.
Ocena 5: wyczerpująca odpowiedź na 3 pytania
Ocena 4,5: wyczerpująca odpowiedź na 2 pytania i w miarę poprawna na jedno pytanie.
Ocena 4: wyczerpująca odpowiedź na 2 pytania i słaba na jedno pytanie.
Ocena 3,5: wyczerpująca odpowiedź na 1 pytanie i słaba na dwa pozostałe.
Ocena 3: wyczerpująca odpowiedź na 1 pytanie i słaba na jedno z dwóch pozostałych pytań.

Praktyki zawodowe

Literatura

Gutek, G. L., Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, przekł. Anna Kacmajor i Agata Sulak, Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, Gdańsk 2003.
(lub Gutek, Gerald Lee., Filozofia dla pedagogów, przekł. Anna Kacmajor i Agata Sulak, Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, Gdańsk 2007.)
Uzupełniająca:
Michałowska D.A., Neoliberalizm i jego (nie)etyczne implikacje edukacyjne, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2013, Książka w formacie pdf , Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (AMUR): https://repozytorium.amu.edu.pl/jspui/handle/10593/7989
Michałowska D.A., Wartości w świecie edukacji na początku XXI wieku, Wyd. Naukowe WNS UAM, Poznań 2013. Książka w formacie pdf , Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (AMUR): https://repozytorium.amu.edu.pl/jspui/bitstream/10593/7748/1/Michałowska.pdf
Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Wyd. Impuls, Kraków 2004. (lub Kraków 2010)
Cz. Kupisiewicz Cz., (red.), Myśliciele o wychowaniu tom I i II, Warszawa 2000.
Szudra A., Uzar K. (red.), Personalistyczny wymiar filozofii wychowania, Lublin 2009.
Czerny J., Filozofia wychowania, Katowice 1997.
Gałkowski S., Odpowiedzialność i rozwój. Antropologiczne podstawy koncepcji wychowania moralnego, Lublin 2003.
Murzyn A., Filozofia edukacji w schyłku XX wieku. Wybrane kwestie, Kraków 1999.
Murzyn A., Współczesna filozofia edukacji, Kraków 2015.
Suchodolski B., Sztobryn S., Śliwerski B. (red.), Idee pedagogiki filozoficznej, t. 1, Łódź 2003.
Szołtysek A.E., Filozofia wychowania, Toruń 1998.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2403-PPW-105-sj w USOSweb