Profilaktyka pedagogiczna 2403-PE-231-SZs1
Pierwsza część zajęć: Wymiar teoretyczny
1. Profilaktyka pozytywna i negatywna
• Śliwa S., (2015), Profilaktyka pedagogiczna, Rozdział I: Wokół pojęcia profilaktyki, s. 17-20.
• Jarosz K., (2019), Profilaktyka zachowań ryzykownych w teorii i praktyce: Model wielowymiarowej profilaktyki pozytywnej w teorii i praktyce pedagogicznej, s. 53-70.
2. Diagnoza w profilaktyce pedagogicznej
• Jarosz E., (2007), Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego, Diagnozowanie sytuacji dziecka w rodzinie: Ogólne problemy diagnozy rodziny jako środowiska wychowawczego, s. 13-19.
• Jarosz E., (2007), Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego, Diagnozowanie sytuacji dziecka w rodzinie: Sytuacja szkolna dziecka jako przedmiot diagnozy. Uwagi ogólne, s. 63-68.
• Śliwa S., (2015) Profilaktyka pedagogiczna, Rozdział II: Diagnoza a profilaktyka, s. 20-30.
3. Czynniki ryzyka i czynniki chroniące
• A. Rustecka-Krawczyk, (2012), Dziecko krzywdzone: W poszukiwaniu czynników chroniących młodzież z grupy ryzyka, s. 46-61.
• Śliwa S., (2015), Profilaktyka pedagogiczna, Rozdział III: Czynniki chroniące i czynniki ryzyka, s. 30-47.
4. Obszary oddziaływań profilaktyki pedagogicznej
• Śliwa S., (2015), Profilaktyka pedagogiczna, Rozdział VI: Obszary oddziaływań profilaktycznych, s. 69-111.
5. Kolokwium z części teoretycznej.
Druga część zajęć: Wymiar praktyczny
6. Program profilaktyczny "Uzależnieniom - Nie"
7. Program profilaktyczny "Uzależnieniom - Nie"
8. De Bono "6 myślowych kapeluszy"
9. Programy profilaktyczne
• Śliwa S., (2015), Profilaktyka pedagogiczna, Rozdział VIII: Zasady konstruowania programów profilaktycznych, s. 117-124.
• Śliwa S., (2015), Profilaktyka pedagogiczna, Rozdział IX: Skuteczność programów profilaktycznych, s. 124-130.
10. Konstruowanie programu profilaktycznego
• Baryła-Matejczuk M., Konstruowanie szkolnego programu profilaktyki aktualnym zadaniem szkoły, ORE.
• Instytut Profilaktyki Zintegrowanej (2017): Mapa czynników ryzyka i chroniących młodzież przed zachowaniami ryzykownymi.
Stworzenie autorskiego programu profilaktycznego dla wybranego czynnika ryzyka z raportu IPZin (I. Faza wstępnej identyfikacji: identyfikacja objawów, werbalizacja problemu, teoretyczna perspektywa rozumienia problemu, uwzględniającego wybrany przez studenta czynnik ryzyka, II. Faza diagnozy: identyfikacja próby badawczej, dobór narzędzi diagnostycznych, realizacja procedury diagnostycznej, analiza wyników, werbalizacja zaleceń dla szkolnego programu profilaktyki, III. Faza konceptualizacji programu: określenie celu szkolnego programu profilaktyki, określenie struktury i treści programu, określenie sposobu realizacji, określenie strategii ewaluacyjnej).
11. Kompetencje pedagoga profilaktyka
Omówienie wykonanego przez studentów zadania, dyskusja nt. wyzwań i trudności w obszarze projektowania programów profilaktycznych oraz kompetencji pedagoga profilaktyka.
• Śliwa S., (2015), Profilaktyka pedagogiczna, Rozdział VII: Kompetencje pedagoga profilaktyka, s. 112-117.
12. Funkcjonowanie rodziny jako kluczowy czynnik chroniący
• Kołbik I., (1999), Systemowe rozumienie rodzin: Wywiad rodzinny z użyciem genogramu, s. 97-110.
13. Profilaktyka samobójstw
Omówienie wykonanego przez studentów zadania, dyskusja nt. zjawiska samobójstw i profilaktyki pedagogicznej w tym obszarze.
• Bąbik A., Olejniczak D., (2014), Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka: Uwarunkowania i profilaktyka samobójstw wśród dzieci i młodzieży w Polsce.
14. Profilaktyka przemocy
Omówienie zjawiska hejtu, cyberprzemocy i przemocy rówieśniczej. Wskazanie na działania profilaktyczne w przestrzeni szkoły.
15. Zajęcia podsumowujące.
Wykłady:
1. Wprowadzenie do profilaktyki pedagogicznej
• Śliwa S., (2015) Profilaktyka pedagogiczna, Rozdział I: Wokół pojęcia profilaktyki, s. 9-16.
• Ostaszewski K., (2019), Profilaktyka zachowań ryzykownych w teorii i praktyce: W kierunku profilaktyki opartej na wiedzy, s. 36-53.
2. Poziomy profilaktyki (pierwszorzędowa, drugorzędowa, trzeciorzędowa).
• Śliwa S., (2015), Profilaktyka pedagogiczna, Rozdział IV: Poziomy i rodzaje oddziaływań profilaktycznych, s. 47-55.
• Szymańska J., (2012), Kryteria doboru oddziaływań profilaktycznych, s.34- 46.
3. Szkolny program wychowawczo-profilaktyczny w świetle innych dokumentów szkolnych. Plan pracy pedagoga.
4. Cele i warunki skutecznej profilaktyki szkolnej. Zasady konstruowania programów profilaktycznych.
5. Procedury postępowania nauczycieli w ramach wczesnej interwencji.
6. Bezpieczeństwo uczniów w szkole. Ochrona zdrowia ucznia.
W cyklu 2021/22L:
Pierwsza część zajęć: Wymiar teoretyczny 1. Wprowadzenie do profilaktyki pedagogicznej Druga część zajęć: Wymiar praktyczny 8. Programy profilaktyczne |
W cyklu 2022/23L:
Pierwsza część zajęć: Wymiar teoretyczny 1. Wprowadzenie do profilaktyki pedagogicznej Druga część zajęć: Wymiar praktyczny 8. Programy profilaktyczne |
W cyklu 2024/25L:
Pierwsza część zajęć: Wymiar teoretyczny 1. Wprowadzenie do profilaktyki pedagogicznej Druga część zajęć: Wymiar praktyczny 8. Programy profilaktyczne |
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne eksponujące
- drama
- pokaz
Metody dydaktyczne podające
- wykład problemowy
- opowiadanie
- pogadanka
Metody dydaktyczne poszukujące
- projektu
- biograficzna
- ćwiczeniowa
- giełda pomysłów
- doświadczeń
- klasyczna metoda problemowa
- referatu
- obserwacji
- stolików eksperckich
- studium przypadku
Metody dydaktyczne w kształceniu online
- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody integracyjne
- metody oparte na współpracy
- metody wymiany i dyskusji
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Zaliczenie ćwiczeń: Kolokwium z części teoretycznej zajęć: K_W01
Zaliczenie kolokwium stanowi obowiązkowe kryterium dla uzyskania pozytywnej oceny z przedmiotu.
- Prace wykonywane przez studentów indywidualnie i/lub w zespołach, w tym: program profilaktyczny K_U04,K_U05, K_U06
Zaliczenie wykładów: zaliczenie pisemne w formie testu wymagany próg na ocenę dostateczną - powyżej 60%, 61-70% - dostateczny plus, 71-80% - dobry, 81-90% - dobry plus, 91-100% - bardzo dobry
Przedmiot należy zaliczyć do 13.07.2023r.
Literatura
Literatura podstawowa:
• Baryła-Matejczuk M., Konstruowanie szkolnego programu profilaktyki aktualnym zadaniem szkoły, ORE.
• Bąbik A., Olejniczak D., (2014), Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka: Uwarunkowania i profilaktyka samobójstw wśród dzieci i młodzieży w Polsce.
• De Barbaro, B. (1999). Systemowe rozumienie rodzin. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 97-110.
• Gaś, Z.B. (2019). Profilaktyka zachowań ryzykownych w teorii i praktyce. Lublin: WSEI.
• Jarosz E., (2007). Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Rustecka-Krawczyk A., (2012), Dziecko krzywdzone: W poszukiwaniu czynników chroniących młodzież z grupy ryzyka, s. 46-61.
• Śliwa S., (2015). Profilaktyka pedagogiczna. Opole.
Raporty z badań:
• NASK NASTOLATKI 3.0 (2016) Wybrane wyniki ogólnopolskiego badania uczniów w szkołach
• Instytut Profilaktyki Zintegrowanej (2017) Mapa czynników ryzyka i chroniących młodzież przed zachowaniami ryzykownymi.
Literatura dodatkowa:
• Aronson E., Wilson T., Akert R., (1997), Psychologia społeczna, Poznań: Zysk i Spółka.
• Coie J.D., Ramey S.L., Watt N.F., Asarnow J.R., Shure M.B., West S.G.,
Markman H.J., Long B., (1996), Profilaktyka: teoria i badania. Ramy teoretyczne i wybrane wytyczne narodowego programu badawczego, „Nowiny Psychologiczne”, nr 2.
• Deptuła M., (2004), Diagnostyka pedagogiczna i profilaktyka w szkole i środowisku lokalnym, Bydgoszcz.
• Gaś Z.B., (1995), Pomoc psychologiczna młodzieży, Warszawa: WSiP.
• Gaś Z.B., (1998), Psychoprofilaktyka. Procedury konstruowania programów wczesnej interwencji, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Gaś, Z.B. (2006), Profilaktyka w szkole. Warszawa: WSiP.
• Gaś, Z.B. (red.), (2011). Profesjonalna profilaktyka w szkole: nowe wyzwania. Lublin: Wydawnictwo Innovatio Press.
• Łuczak E. (2009), Nowe oblicza uzależnień, Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Szymańska J., (1997), Diagnoza i wczesna pomoc młodzieży zagrożonej uzależnieniem w warunkach poradni oświatowej, [w:] Zapobieganie uzależnieniom uczniów, Warszawa: CMPPP.
• Surzykiewicz J., (2000), Agresja i przemoc w szkole: Warszawa: CMPPP.
W cyklu 2021/22L:
Literatura podstawowa: Raporty z badań: Literatura dodatkowa: |
W cyklu 2022/23L:
Literatura podstawowa: Raporty z badań: Literatura dodatkowa: |
W cyklu 2024/25L:
Literatura podstawowa: Raporty z badań: Literatura dodatkowa: |
Uwagi
W cyklu 2021/22L:
Większość literatury podstawowej zostanie udostępniona studentom w aplikacji MS Teams. |
W cyklu 2022/23L:
Większość literatury podstawowej zostanie udostępniona studentom w aplikacji MS Teams. |
W cyklu 2024/25L:
Większość literatury podstawowej zostanie udostępniona studentom w aplikacji MS Teams. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: