Prowadzony w cyklu: 2021/22Z

Kod ISCED: 0110

Punkty ECTS: 1

Język: polski

Organizowany przez: Wydział Filozofii i Nauk Społecznych

Edukacja obywatelska 2403-PE-210-SZs2

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów i studentek z zagadnieniami dotyczącymi edukacji obywatelskiej w szkole, uświadomienie jej znaczenia oraz rozwijanie umiejętności, które pomogą projektować działania/zajęcia rozwijające kompetencje obywatelskie u uczniów. Ponieważ analizy podstaw programowych wskazują, że kompetencje związane z partycypacją obywatelską, w tym uczniowską, zajmują marginalną pozycję, zarówno w zakresie wyartykułowanych tam wymagań mieszczących się w obszarze wiedzy, umiejętności i postaw, dlatego szczególny nacisk w trakcie zajęć zostaje położony właśnie na ten obszar kompetencji obywatelskich.
Tematyka zajęć obejmuje następujące bloki tematyczne:
Edukacja obywatelska – wprowadzenie teoretyczne
Diagnoza edukacji obywatelskiej w szkole - edukacja obywatelska w podstawach programowych; wyniki badan dotyczących kompetencji obywatelskich, edukacja obywatelska w przestrzeni pozaprzedmiotowej
Obszary rozwijania kompetencji obywatelskich w edukacji szkolnej
Partycypacja dzieci i młodzieży - stopnie partycypacji, modele i techniki
partycypacji dzieci i młodzieży, rozwijanie partycypacji uczniowskiej

Całkowity nakład pracy studenta

godziny kontaktowe z prowadzącą - 15 godzin indywidualne konsultacje - 5 godzin przygotowanie się do zajęć i do oceniania - 15 godzin

Efekty uczenia się - wiedza

W1: ma wiedzę na temat edukacji obywatelskiej i jej miejsca w ramach edukacji szkolnej, a w szczególności ma wiedzę na temat partycypacji obywatelskiej, w tym - uczniowskiej, jej znaczenia w szkole, a także metod i technik jej rozwijania - K_W10, K_W13

Efekty uczenia się - umiejętności

U1:potrafi obserwować, wyszukiwać i przetwarzać informacje dotyczące kompetencji obywatelskich oraz interpretować je z punktu widzenia problemów edukacyjnych - K_U01 U2: potrafi dobrać odpowiednie środki, metody, techniki wychowawcze i dydaktyczne w projektowaniu działań rozwijających kompetencje obywatelskie w zakresie partycypacji uczniowskiej, generuje oryginalne rozwiązania w tym zakresie - K_U10, K_U09, K_U11 U3: rozwija własne kompetencje obywatelskie - K_U11

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: rozumie znaczenie kompetencji obywatelskich w procesie rozwoju człowieka, w tym znaczenie partycypacji obywatelskiej - K_K03 K2: rozwija swoją gotowość do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym - K_K07

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- projektu

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji

Wymagania wstępne

brak

Koordynatorzy przedmiotu

Violetta Kopińska

Kryteria oceniania

Aby zaliczyć przedmiot konieczna jest obecność na zajęciach (jedna nieobecność jest dopuszczalna), aktywne uczestnictwo w zajęciach, wykonywanie poszczególnych zadań w ramach zajęć (trzeba je zaliczyć) oraz zaprojektowanie samodzielne lub we współpracy z innymi (max. 4 osoby) techniki uczestnictwa dzieci i młodzieży w podejmowaniu decyzji w szkole oraz sposób jej wdrożenia w szkole

zadania na zajęciach, projekt –W1, U1, U2
Aktywność na zajęciach – W1, U1, K1, K2, U3

Praktyki zawodowe

brak

Literatura

Literatura obowiązkowa:

ZALECENIE RADY UE z dnia 22 maja 2018 r.
w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2018/C 189/01)

Kopińska Violetta (2018). Szkoła jako miejsce antyedukacji obywatelskiej. W: K. Szafraniec (red). Młodzi 2018 : cywilizacyjne wyzwania, edukacyjne konieczności / red. nauk. Krystyna Szafraniec. Warszawa : A Propos Serwis Wydawniczy

Kopińska, V., Solarczyk-Szwec H., (2017), Kompetencje społeczne i obywatelskie w podstawach programowych kształcenia ogólnego, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK (wskazane fragmenty)

Maja Brzozowska-Brywczyńska, (Poza) artykuł 12: partycypacja dzieci i młodzieży w świetle Konwencji o Prawach Dziecka oraz wybranych ujęć teoretycznych [w:] ANNA KORDASIEWICZ I PRZEMYSŁAW SADURA (red.), Edukacja obywatelska w działaniu, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2013.

Olga Napiontek, Szkoła – przestrzeń obywatelskiego uczestnictwa [w:] ANNA KORDASIEWICZ I PRZEMYSŁAW SADURA (red.), Edukacja obywatelska w działaniu, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2013

Kopińska V. Edukacja obywatelska w szkole. Krytyczna analiza dyskursu podręczników szkolnych, Toruń 2017 (rozdział 1.1.1, 1.1.2, 1.2.)

Techniki partycypacji : https://partycypacjaobywatelska.pl/strefa-wiedzy/abc-partycypacji/

Spektrum społecznej partycypacji według IAP2: https://cdn.ymaws.com/www.iap2.org/resource/resmgr/pillars/Spectrum_8.5x11_Print.pdf

Wspólna droga - wspólny cel. Podręcznik demokracji bezpośredniej
i podejmowania decyzji na zasadzie konsensusu, http://www.zb.eco.pl/bzb/18/podreczn.htm

Literatura wykorzystywana na zajęciach/przydatna podczas realizacji zadań:

Eurydice Brief: Citizenship Education at School in Europe – 2017Citizenship Education at School in Europe – 2017, https://eurydice.org.pl/publikacja/eurydice-brief-edukacja-obywatelska-w-szkolach-w-europie/

Cierzniewska R., Gackowska M, Lewicka M., Młodzież o sobie i codzienności szkolnej. Obok dyskursu jakości, Toruń 2017

Wiłkomirska A., Wiedzieć i rozumieć, aby być obywatelem, Warszawa 2013.

Bîrzea C., Cecchini M., Harrison C., Krek J., Spajic-Vrkaš V., Tool for quality assurance of education for democratic citizenship policies, Council of Europe Publishing, Strasbourg, 2005 (wersja polska: Poradnik zapewniania jakości edukacji obywatelskiej w szkołach, tłum. A. Grabowska, Rada Europy, 2005: http://www.edchreturkey-eu.coe.int/Source/Resources/Pack/Tools_Quality_POL.pdf, [dostęp 11.11.2012]

Edukacja demokratyczna / red. nauk. Karolina M. Cern, Piotr W. Juchacz, Ewa Nowak, Poznań : Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii, 2009.

Edukacja obywatelska i edukacja na rzecz praw człowieka jako zadanie wszystkich nauczycieli, P. Brett, P. Mompoint – Gaillard, H. Salema, ORE, Warszawa 2012,

Hart R., Children’s participation: From tokenism to citizenship [w:] Innocenti Essays, No 4, Unicef International Child Development Centre, Florence, Italy,

Kompetencje międzykulturowe. Materiały edukacyjne dla rad pedagogicznych
pod redakcją Marzeny Rafalskiej, ORE, Warszawa 2016

Szafraniec K. (red) (2018). Młodzi 2018 : cywilizacyjne wyzwania, edukacyjne konieczności / red. nauk. Krystyna Szafraniec. Warszawa : A Propos Serwis Wydawniczy

Kopińska Violetta, Solarczyk-Szwec Hanna (2016). Bürgerbildung in Polen. Hamburger Studientexte Didaktik Sozialwissenschaften ; Bd. 7, Hamburg : Universität Hamburg

Kopińska, V., Solarczyk-Szwec H., (2017), Kompetencje społeczne i obywatelskie w podstawach programowych kształcenia ogólnego, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK

Kopińska V. (2019). Country Report: Civic and Citizenship Education in Polish School. Journal of Social Science Education, Vol. 18. No 1.

Literatura uzupełniająca:

Czech – Włodarczyk C., 2012, Neoliberalizm a edukacja obywatelska. Studium porównawcze na podstawie publicznych szkół średnich w Polsce i Kanadzie, Wydawnictwo Akademickie UAM, Poznań.

Czerepaniak – Walczak M., Między dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1994;

Demokratyczne ścieżki edukacji, Kamińska-Juckiewicz M., Tomaszewska L. (red.), Wydawnictwo Naukowe PWSZ, Płock 2010

Edukacja i sfera publiczna : idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej / Henry A. Giroux, Lech Witkowski ; przedm. Zbigniew Kwieciński ; posł. Tomasz Szkudlarek ; aneks: Zbyszko Melosik, Bogusław Śliwerski ; [tł.: Monika Jaworska-Witkowska et al.], Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2010.

Edukacja obywatelska. Rekonstrukcje – krytyka - Interpretacje, pod red. Nauk. V. Kopińskiej, Wyd. PWSZ Włocławek 2013

Inspirator obywatelski. Przewodnik po nieformalnej edukacji obywatelskiej w bibliotekach publicznych i nie tylko, pod red. G. Makowski, R. Pazderski, Warszawa 2011

K. Szafraniec, Dojrzewający obywatele dojrzewającej demokracji. O stylu politycznej obecności młodych, Instytut obywatelski 2012

Kopińska V., Edukacja prawna we współczesnej szkole – „Wychowanie Na Co Dzień”, Nr 1-2/2013;

Kopińska V., Edukacja prawna z perspektywy humanistyczno-społecznej, „Rocznik Andragogiczny” 2012;

Kwieciński Z., Socjopatologia edukacji, PAN, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Warszawa 1992;

Potulicka E., 2010, Wolny rynek edukacyjny a zagrożenia dla demokracji [w:] E. Potulicka, J. Rutkowiak, Neoliberalne uwikłania edukacji, Impuls, Kraków.

Samorządność wczoraj i dziś : wychowanie do społeczeństwa obywatelskiego / pod red. nauk. Andrzeja Murzyna, Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2011.

Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej, pod red. M. Dudzikowej, K. Knasieckiej – Falbierskiej, Kraków Impuls 2013
21. Szafraniec K., Młodzi 2011, Kancelaria Prezesa rady Ministrów, Warszawa 2011,

Współczesne problemy samorządności uczniowskiej,V. Kopińska [w:] D. Apanel (red.), Opieka i wychowanie – tradycja i problemy współczesne, Impuls, Kraków 2009

Zielińska A., 2010, Szkoła jako miejsce przygotowania młodzieży do uczestnictwa w społeczeństwie obywatelskim [w:] A. Przecławska, A. Wiłkomirska (red.), Między nieuchronnością a możliwością- wychowanie w warunkach zmiany, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Szafraniec K. (red) (2018). Młodzi 2018 : cywilizacyjne wyzwania, edukacyjne konieczności / red. nauk. Krystyna Szafraniec. Warszawa : A Propos Serwis Wydawniczy

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2403-PE-210-SZs2 w USOSweb