Podstawy penologii i prawa karnego 2403-PE-200-PPs2
Wykład obejmuje wprowadzenie do problematyki penologicznej oraz omówienie podstawowych pojęć, zasad i instytucji prawa karnego. Prezentacja problematyki penologicznej zawiera wskazanie na definicję i przedmiot badań penologii (z akcentem na penologię kryminalną), przedstawienie krótkiego rysu historycznego rozwoju tej dyscypliny naukowej, ukazanie jej relacji z innymi dyscyplinami z obszaru nauk penalnych (jak nauka prawa karnego, kryminologia, nauka o polityce kryminalnej czy penitencjarystyka), jej cech charakterystycznych jako odrębnej dyscypliny naukowej, jej relacji z pedagogiką (zwłaszcza z pedagogiką resocjalizacyjną), jak również filozofią oraz socjologią wychowania. W ramach wykładu zarysowana zostaje nadto perspektywa integralnokulturowa penologii. Część wykładu poświęcona omówieniu podstawowych pojęć, zasad i instytucji prawa karnego obejmuje prezentację i analizę odpowiednich regulacji normatywnych przede wszystkim kodeksu karnego, a także - pomocniczo - kodeksu karnego wykonawczego. W jej ramach zaprezentowana zostaje definicja przestępstwa, jego struktura, klasyfikacje, a także analiza przesłanek odpowiedzialności karnej. Nadto omówione zostają istotne zasady i funkcje prawa karnego, jego źródeł, form stadialnych i zjawiskowych czynu zabronionego, okoliczności wyłączające bezprawność czynu, okoliczności wyłączające winę sprawcy, problematyka zbiegów (przepisów ustawy i przestępstw), problematyka czynu ciągłego i ciągu przestępstw, podstawowe teorie kary, cele i funkcje kary kryminalnej, katalog kar, środków karnych i innych środków reakcji penalnej stosowanych wobec sprawców czynów zabronionych, zasady i dyrektywy wymiaru kary kryminalnej (a także karnowykonawcze aspekty jej odbywania), problematyka recydywy specjalnej zwykłej i wielokrotnej, problematyka probacji (środków związanych z poddaniem sprawcy próbie), zagadnienia przedawnienia, zatarcia skazania, amnestii, abolicji i ułaskawienia. W ramach wykładu przedstawiona zostaje także prawna i penologiczna problematyka odpowiedzialności nieletnich za czyny zabronione o znamionach przestępstwa. Podczas wykładu prezentowane są i analizowane odpowiednie, mające istotne znaczenie dla omawianych zagadnień, regulacje prawne, a także wyjaśniające różne problemy powstające na tle ich interpretacji stanowiska z obszaru piśmiennictwa prawniczego (przede wszystkim typu komentarzowego) oraz orzecznictwa sądowego.
Konwersatorium obejmuje dyskusję nad aspektami praktycznymi stosowania prawa karnego i pracę własną studentów w interakcji z prowadzącym. W jego ramach prezentowane są wybrane zagadnienia części szczególnej kodeksu karnego (tj. analiza wybranych, często występujących w realiach życia społecznego przestępstw przeciwko różnym dobrom prawnie chronionym) oraz rozwiązywane są kazusy problemowe (rozwiązywanie kazusu polega na poszukiwaniu i identyfikowaniu odpowiednich kwestii karnoprawnych i ich właściwej subsumpcji). ). Scenariusze kazusów dotyczą w szczególności przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przeciwko wolności, przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, przeciwko rodzinie i opiece oraz przeciwko mieniu. Dyskusja towarzysząca rozwiązywaniu kazusów skupia się również na penologicznym wymiarze możliwej reakcji karnoprawnej w omawianych przypadkach odpowiedzialności karnej sprawców przestępstw.
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne podające
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy
Metody dydaktyczne poszukujące
- studium przypadku
- ćwiczeniowa
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny (wykład): rozwiązanie testu jednokrotnego wyboru i udzielenie odpowiedzi na otwarte pytanie problemowe. Egzamin obejmuje 15 pytań testowych i jedno pytanie otwarte (każde pytanie testowe – 1 pkt; pytanie otwarte – 6 pkt.; próg zaliczenia – powyżej 50%).
Szczegółowa punktacja egzaminu wraz z odpowiadającymi jej ocenami:
0 - 10 pkt. - 2 (niedostateczna)
11 - 13 pkt. 3 (dostateczna)
14 pkt. - 3+ (dostateczna plus)
15 - 17 pkt. - 4 (dobra)
18 pkt. - 4+ (dobra plus)
19 - 21 pkt. (bardzo dobra)
Zaliczenie konwersatorium: obecność na zajęciach i praca własna studenta polegająca na rozwiązywaniu kazusów problemowych (przy ocenie rozwiązań kazusów brana jest pod uwagę trafność zaproponowanych odpowiedzi na pytania towarzyszące danemu kazusowi oraz jakość argumentacji, którą posługuje się student).
Oceniane (wykład oraz konwersatorium): W1, W3, W8, U1, U2, U3, K1, K7
Literatura
Źródła prawa:
1) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (tekst jednolity z dnia 7 grudnia 2023 r., Dz. U. z 2024 r. poz. 17)
2) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (tekst jednolity z dnia 21 marca 2024 r., Dz. U. z 2024 r., poz. 706)
3) Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (t.j. z dnia 23 maja 2024 r., Dz. U. z 2024 r. poz. 978)
Piśmiennictwo:
1) Gardocki L., Prawo karne, 22. wydanie (zmienione), Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2021
2) Grześkowiak A. (red.), Prawo karne, 4. wydanie (poprawione i uzupełnione), Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012
3) Konarska-Wrzosek V, Marek A., Prawo karne, 12. wydanie, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2019
4) Królikowski M., Zawłocki R., Prawo karne, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2015
5) Utrat-Milecki J., Podstawy penologii. Teoria kary, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006
6) Utrat-Milecki J., Penologia ogólna. Perspektywa integralnokulturowa, t. 1: Kara kryminalna jako ogólna kategoria instytucji prawnej i społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2022
7) Utrat-Milecki J., Penologia ogólna. Perspektywa integralnokulturowa, t. 2: Podstawy teoretyczne polityki karnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2022
8) Warylewski J., Prawo karne. Część ogólna, Wydanie II, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2005
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: