Lektury filozoficzne: Filozofia nauki i studia nad nauką i technologią 2402-F-S2-FNSNT

Zajęcia organizacyjne, wprowadzenie w tematykę zajęć, omówienie warunków zaliczenia
Część 1:
1. Wprowadzenie do francuskiej filozofii nauki cz. 1
2. Wprowadzenie do francuskiej filozofii nauki cz. 2
3. Boutroux, Le Roi
4. Poincaré
5. Bergson cz. 1
6. Bergson cz. 2
7. Zagadnienia relatywistyczne w filozofii nauki
Literatura do części 1:
1. D. Leszczyński, „Od ciągłości do zerwań. Wizje rozwoju nauki w epistemologii francuskiej pierwszej połowy XX w.” [w:] K. Szlachcic (red.), Między scjentyzmem a historyzmem. Szkice ze współczesnej filozofii francuskiej, Wrocław 2004, ss. 7-32.
2. I. Hacking, „Niejedność nauk”, Studia Philosophica Wratislaviensia, vol. III, 1 (2008), tłum. M. Wróbel, ss. 149-180.
3. K. Szlachcic, “Émile Boutroux”, “Édouard Le Roy”, [w:] D. Leszczyński, K. Szlachcic, Wprowadzenie do francuskiej filozofii nauki. Od Comte’a do Foucaulta, Wrocław 2003, ss. 43-48, 127-142.
4. a) K. Szlachcic, “Henri Poincaré”, [w:] D. Leszczyński, K. Szlachcic, Wprowadzenie do francuskiej filozofii nauki. Od Comte’a do Foucaulta, Wrocław 2003, ss. 66-86.
b) W. Sady, „Konwencjonalistyczna filozofia nauki Henri Poincarégo”, [w:] tenże, Spór o racjonalność naukową. Od Poincarégo do Laudana, ss. 28-45.
5. B. Skarga, Czas i trwanie. Studia o Bergsonie, Warszawa 2014, rozdział III „Przeciwko paradygmatom”, ss. 103-135.
6. B. Skarga, Czas i trwanie. Studia o Bergsonie, Warszawa 2014, rozdział X „Racjonalność i trwanie”, ss. 351-379.
7. W. Sady, Struktura rewolucji relatywistycznej i kwantowej w fizyce, Kraków 2020, ss. 42-43, 109-121.

Część 2
Lektury do wyboru – wybierzemy wspólnie artykuły lub książkę do analizy spośród tekstów zawartych w literaturze.

W cyklu 2022/23Z:

Informacje podano w sekcji "Podstawowe informacje o przedmiocie".

Całkowity nakład pracy studenta

Całkowity nakład pracy wynosi: - godziny realizowane z udziałem nauczycielki: 30 h/ 1 punkt ECTS - praca indywidualna studenta: lektura, przygotowanie notatek i wniosków z lektury: 50 h/ 2 punkty ECTS Razem: 80 h, 3 punkty ECTS

Efekty uczenia się - wiedza

Studentka/student zna i rozumie: K_W01: - dogłębnie specjalistyczną terminologię filozoficzną w języku polskim i wybranym języku obcym w zakresie aktualnie dyskutowanych w literaturze kierunkowej problemów z obszaru filozofii nauki i studiów nad nauką oraz technologią, K_W02: - dogłębnie wybrane teorie, metody i strategie argumentacyjne w zakresie aktualnie dyskutowanych w literaturze kierunkowej problemów z obszaru filozofii nauki i studiów nad nauką oraz technologią , K_W04: - dogłębnie wybrane nurty filozofii, ich głównych przedstawicieli i ich najważniejsze dokonania (w aspekcie historycznym i systematycznym) odnoszące się do filozofii nauki i studiów nad nauką oraz technologią K_W05: dogłębnie zależności między kształtowaniem się idei filozoficznych a zmianami w kulturze i w społeczeństwie w zakresie aktualnie dyskutowanych w literaturze kierunkowej problemów z obszaru filozofii nauki i studiów nad nauką oraz technologią.

Efekty uczenia się - umiejętności

Studentka/student potrafi: K_U01: wykorzystać wiedzę filozoficzną oraz znajomość języków obcych, by wyszukiwać, przeanalizować, ocenić, oraz wyselekcjonować informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych w zakresie aktualnie dyskutowanych w literaturze kierunkowej problemów z obszaru filozofii nauki i studiów nad nauką oraz technologią, K_U02: zastosować zdobytą wiedzę z zakresu z dyscypliny filozofii nauki i studiów nad nauką oraz technologią oraz znajomość metod badawczych, aby wysuwać hipotezy i dobierać trafne argumenty, K_U04: - uchwycić skomplikowane zależności pomiędzy rozwojem idei filozoficznych a procesami zachodzącymi w świecie społecznym i rzeczywistości kulturowej na przykładzie aktualnie dyskutowanych w literaturze kierunkowej problemów z obszaru filozofii nauki i studiów nad nauką oraz technologią, K_U05: - stosować terminologię filozoficzną w zakresie aktualnie dyskutowanych w literaturze kierunkowej problemów z obszaru filozofii nauki i studiów nad nauką oraz technologią, K_U10: planować i realizować rozwój swoich zainteresowań filozoficznych i wspierać w tym innych, opierając się na materiale z zakresu filozofii nauki i studiów nad nauką oraz technologią.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Studentka/student jest gotów do: K_K01: oceniać oraz dokonywać wyborów kierując się uzasadnionymi racjami, K_K02: zrewidować swoje dotychczasowe zdanie lub uwzględnić racje nowego stanowiska pod wpływem wiarygodnych informacji oraz przekonujących argumentów.

Metody dydaktyczne

Metody dydaktyczne poszukujące: zapisywanie skojarzeń, metoda dyskusji seminaryjnej. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, do 20% zajęć może być prowadzona w trybie synchronicznym online za pośrednictwem programu Microsoft Teams.

Metody dydaktyczne poszukujące

- seminaryjna
- giełda pomysłów
- klasyczna metoda problemowa
- ćwiczeniowa

Wymagania wstępne

Brak.

Koordynatorzy przedmiotu

Ewa Bińczyk

Kryteria oceniania

1) kontrola przygotowania do zajęć na podstawie lektury wskazanych tekstów (Uwaga! studenci są proszeni o przygotowywanie pisemnych, syntetycznych notatek dokumentujących swoje przygotowanie do zajęć), 2) ocena aktywności podczas zajęć.

Kryteria oceniania:
Student/studentka otrzymuje oceną pozytywną z przedmiotu, gdy:
- uczestniczył/a w aktywny sposób w zajęciach,
- dokonał/a analizy treści pod wskazanym kątem i zaprezentował rezultaty.

Praktyki zawodowe

Brak.

Literatura

Abriszewski, Krzysztof. 2008. Poznanie, zbiorowość, polityka. Analiza Teorii Aktora-Sieci Bruno Latoura. Kraków: Universitas.
Afeltowicz, Łukasz. 2011. Laboratoria w działaniu. Innowacja technologiczna w świetle antropologii nauki. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Afeltowicz, Łukasz. 2012. Modele, artefakty, kolektywy. Praktyka badawcza w perspektywie współczesnych studiów nad nauką. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Bijker, Wiebe E., John Law (red.). 1997. Shaping Technology/Building Society. Studies in Sociotechnical Change. Cambridge, Massachusetts, London: The MIT Press, wyd. drugie.
Bijker, Wiebe E., Thomas P. Hughes, Trevor J. Pinch (red.). 1997. The Social Construction of Technological Systems. New Directions in the Sociology and History of Technology. Cambridge: Cambridge, Massachusetts, London: The MIT Press, wyd. szóste.
Bińczyk, Ewa. 2011. „Ucieleśnione” i „rozproszone” poznanie a obraz praktyk naukowych. W: Stanisław Butryn, Małgorzata Czarnocka, Włodzimierz Ługowski, Anna Michalska (red.). Nauka w filozofii. Oblicza obecności. Seria Archai. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 119-137.
Bińczyk, Ewa. 2012. Technonauka w społeczeństwie ryzyka. Filozofia wobec niepożądanych następstw praktycznego sukcesu nauki. Wydawnictwo Naukowe UMK.
Bińczyk, Ewa. 2012a. Praktyka laboratoryjna i warunki jej stabilności. Wokół stanowisk Pawła Zeidlera oraz Iana Hackinga. „Zagadnienia Naukoznawstwa” 3: 163-183.
Bińczyk, Ewa. 2013. Posthumanist Tendencies in Science and Technology Studies. „Political Dialogues. Journal of Biopolitics and Contemporary Political Theories”, Vol. 15, No 1: 8-17.
Bińczyk, Ewa. 2013a. Świadectwo i autorytet. W: Renata Ziemińska (red.). Przewodnik po epistemologii. Kraków: Wydawnictwo WAM, 311-339.
Bińczyk, Ewa, Aleksandra Derra (red.). 2014. Studia nad nauką oraz technologią. Wybór tekstów. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Bińczyk, Ewa, Aleksandra Derra, Janusz Grygieńć (red.). 2015. Horyzonty konstruktywizmu. Inspiracje, perspektywy, przyszłość. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Bińczyk, Ewa. 2017. Doktor Golem? Badania kontrowersji (w nurcie STS) wobec statusu nauk medycznych, wybranych jednostek chorobowych i zmieniającej się roli eksperta. „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 1 (46): 285-306.
Bloor, David. 1993. Wittgenstein i Mannheim o socjologii matematyki. W: Barnes, Barry i David Bloor (wyb.). Mocny program socjologii wiedzy. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, przeł. Ziemowit Jankiewicz, Józef Niżnik, Waleria Szydłowska, Michał Tempczyk, 38-64.
Buczyńska-Garewicz, Hanna. 1993. Koło Wiedeńskie. Toruń: Wydawnictwo Comer.
Chmielewski, Adam. 2003. Filozofia Poppera. Analiza krytyczna, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Collins, Harry M., Trevor Pinch. 1998. Golem, czyli co trzeba wiedzieć o nauce. Warszawa: Wydawnictwo CiS, przeł. Anna Tanalska-Dulęba.
Collins, Harry M. 2018. Czy wszyscy jesteśmy ekspertami? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, przeł. Ewa Bińczyk, Janusz Grygieńć.
Derra, Aleksandra. 2010. Czy racjonalność może być męska? O języku nauki z perspektywy feministycznej. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Vol. XXXV, z. 2: 169-194.
Derra, Aleksandra. 2010a. Kobiety jako czynnik przemilczany. Epistemologiczne uwikłanie medycznego zjawiska anoreksji. „Przegląd Filozoficzny” 2: 27-44.
Derra, Aleksandra. 2013. Kobiety(w) nauce. Problem płci we współczesnej filozofii nauki i w praktyce badawczej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 81-111.
Feyerabend, Paul. 1996. Przeciw metodzie. Wrocław: Siedmioróg, przeł. Stefan Wiertlewski, red. naukowa Krystyna Zamiara.
Fleck, Ludwik. 1986. Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Fleck, Ludwik. 2006. Psychosocjologia poznania naukowego. Powstanie i rozwój faktu naukowego oraz inne pisma z filozofii poznania. Zdzisław Cackowski, Stefan Symotiuk (red.). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Grabowski, Marian. 2000. Elementy filozofii nauki. Toruń: Wydawnictwo UMK, wyd. drugie.
Grobler, Adam. 2006. Metodologia nauk. Kraków: Wydawnictwo Aureus, Wydawnictwo Znak.
Hacking, Ian. 1992. Czy widzimy przez mikroskop? W: Danuta Sobczyńska, Paweł Zeidler. Nowy eksperymentalizm – teoretycyzm – reprezentacja. Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM, przeł. Elżbieta Pakszys, 31-55.
Kuhn, Thomas. 2001. Struktura rewolucji naukowych. Warszawa: Fundacja Aletheia, przeł. Helena Ostromęcka.
Latour, Bruno. 2013. Nadzieja Pandory. Eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, tłum. różni, red. Krzysztof Abriszewski.
Mannheim, Karl. 1992. Ideologia i utopia. Lublin: test, przeł. Jan Miziński.
Niżnik, Józef. 1989. Socjologia wiedzy. Zarys historii i problematyki. Warszawa: Książka i Wiedza.
Sady, Wojciech. 2000. Spór o racjonalność naukową. Od Poincarégo do Laudana. Wrocław: Wydawnictwo FNP.
Sady, Wojciech. 2000a. Fleck. O społecznej naturze myślenia. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Shapin, Steven. 2000. Rewolucja naukowa. Warszawa: Prószyński i S-ka, przeł. Stefan Amsterdamski.
Sojak, Radosław. 1996. Socjologia wiedzy chce pozostać nieświadoma. „Studia Socjologiczne” 4: 25-49.
Szahaj, Andrzej. 1995. O tak zwanym mocnym programie socjologii wiedzy szkoły edynburskiej. „Kultura Współczesna” 1-2: 53-67.
Zeidler, Paweł. 2011. Chemia w świetle filozofii. Studia z filozofii, metodologii, i semiotyki chemii. Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM.
Yearley, Steven. 2005. Making Sense of Science. Understanding the Social Study of Science. London, ThousandOaks, New Delhi: Sage Publications.

W cyklu 2022/23Z:

Informacje podano w sekcji "Podstawowe informacje o przedmiocie".

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2402-F-S2-FNSNT w USOSweb