Logika rozumowań potocznych 2402-F-S1-LRP

Na zajęciach omawiane są wybrane schematy rozumowań potocznych, czyli rozumowań stosowanych na co dzień. Jako zagadnienie wprowadzające omawiane są tzw. dźwignie wyobraźni oraz uwagi metafilozoficzne przedstawione przez Daniela Dennetta. Następnie problematyka rozumowań zostanie osadzona w problematyce komunikacji. Podkreślona zostanie rola kontekstu w procesie dekodowania zawartości informacyjnej komunikatu. Użytecznym narzędziem opisu, zaproponowanym przez Marka Tokarza, będzie semantyka sytuacji.

Kolejne trzy spotkania poświęcone zostaną zagadnieniom rozumowań pragmatycznych. Najpierw omówimy pojęcia aluzji, ironii i metafory. Uwaga skupiona zostanie na ostatnim z nich, które poznamy z perspektywy teorii Lakoffa i Johnsona. Następnie omówimy pojęcie implikatury konwersacyjnej oraz presupozycji.

W rozumowaniach ważną rolę pełnią pytania i odpowiedzi. Poznamy zarys teorii pytań, ze szczególnym uwzględnieniem ich funkcji komunikacyjno-argumentacyjnych oraz poznawczych.

Systematyzacja rozumowań potocznych to przedmiot zainteresowań teorii argumentacji. Poznamy użyteczny sposób standaryzacji rozumowań potocznych, czyli wydzielania ich przesłanek i wniosków, prezentacji graficznej oraz oceny akceptowalności wniosku.

Kolejnym blokiem tematycznym będą zagadnienia perswazyjności rozumowań potocznych. Uwaga zostanie skupiona na tzw. technikach erystycznych oraz sofizmatach.

Na koniec omówione zostaną nazwane techniki manipulacyjne takie jak presja, szantaż oraz kłamstwo. W przypadku ostatniego terminu, w oparciu o współcześnie toczone dyskusje, zajmiemy się przede wszystkim problemem jego adekwatnej definicji. Manipulacja opierać się może także na rozumowaniach uproszczonych, heurystykach, które opisywane są we współczesnej psychologii poznawczej i społecznej. Skupimy się na mechanizmach wskazanych przez Roberta Cialdiniego.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela (godz.): - udział w zajęciach realizowanych przez nauczyciela – 30 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta/ki (godz.): - czytanie i analiza tekstów źródłowych – 25 Czas wymagany do przygotowania się do uczestnictwa w procesie oceniania (godz.): - przygotowanie notatek, referatów itp. – 25 Łącznie: 80 godz. (3 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

Po ukończeniu zajęć student/ka w pogłębionym stopniu zna i rozumie: - przykłady praktycznego zastosowania zarówno idei filozoficznych, jak również pojęć z zakresu teorii komunikacji i argumentacji, K_W01; - podstawową terminologię filozoficzną związaną z rozumowaniami potocznymi K_W03; - wybrane zagadnienia filozofii współczesnej dotyczące teoretycznego ujęcia komunikacji, argumentacji oraz perswazji, K_W05; - wybrane teorie, metody i strategie argumentacyjne głównych subdyscyplin filozoficznych, w których istotną rolę odgrywają pojęcia z zakresu teorii komunikacji i argumentacji, K_W06.

Efekty uczenia się - umiejętności

Po ukończeniu zajęć student/ka potrafi: - właściwie dobierać strategie argumentacyjne zarówno w odniesieniu do zagadnień filozoficznych, jak również problemów życia codziennego, K_U02; - zaprezentować wyniki własnej pracy badawczej w postaci referatu opartego na prezentacji multimedialnej, K_U03; - brać udział w debacie, przedstawiać i oceniać różne stanowiska i dyskutować o nich, uwzględniając przy tym wiedzę z zakresu teorii komunikacji i argumentacji, K_U04; - posługiwać się argumentacją filozoficzną oraz rozumowaniami potocznymi, aby skutecznie komunikować się z otoczeniem społecznym, K_U05.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Po ukończeniu zajęć student/ka: - krytycznej oceny posiadanej wiedzy i przyswajanych treści, uwzględniając przy tym wpływ, jaki mają na nas ukryte mechanizmy konwersacyjne i psychologiczne, K_K01; - otwartości na nowe idee i zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów, rozumiejąc ich kontekst społeczny i zaplecze kulturowe, K_K02.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- opis
- wykład konwersatoryjny
- pogadanka

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- seminaryjna
- referatu

Koordynatorzy przedmiotu

Rafał Palczewski

Kryteria oceniania

Podstawowymi metodami oceniania będą:
1. referat,
2. aktywność na zajęciach, zadania domowe, prace pisemne itp.,
3. obecności - dopuszczalne są nieobecności na dwóch zajęciach.

Ocena końcowa zostanie wystawiona zgodnie z poniższymi kryteriami.

Warunkiem koniecznym uzyskania zaliczenia jest spełnienie powyższego warunku 3. Ocena końcowa jest oceną z referatu lub średnią arytmetyczną ocen uzyskanych z referatu oraz aktywności dodatkowych wymienionych w punkcie 2.

Literatura

Literatura podstawowa:
1) Brożek, A., Pytania i odpowiedzi, Tło filozoficzne, teoria i zastosowania praktyczne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2007.
2) Budzyńska K., Koszowy M., Strategie retoryczne, techniki komunikacyjno-poznawcze, błędy, sofizmaty, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 2015.
3) Budzyńska-Daca A., Kwosek J., Erystyka czyli o sztuce prowadzenia sporów, Warszawa: Wydawnictwo PWN, 2009.
4) Cialdini R., Wywieranie wpływu na ludzi, tłum. Bogdan Wojciszke, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2015.
5) Dennett C.D., Dźwignie wyobraźni i inne narzędzia do myślenia, Kraków: Copernicus Center Press, 2015.
6) Kahneman D., Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, tłum. Piotr Szymczak, Poznań: Media Rodzina, 2013.
7) Lakoff G., Johnson M., Metafory w naszym życiu, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988.
8) Levinson S.C., Pragmatyka, Warszawa: Wydawnictwo PWN, 2010.
9) Schopenhauer A., Erystyka czyli sztuka prowadzenia sporów, tłum. B. i Ł. Konorscy, (przedmowa T. Kotarbiński), Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, (różne wydania).
10) Szymanek K., Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny, Warszawa: Wydawnictwo PWN, 2012.
11) Szymanek K., Wieczorek K. A., Wójcik A. S. (2012), Sztuka argumentacji. Ćwiczenia w badaniu argumentów, Warszawa: Wydawnictwo PWN.
12) Tokarz M., Argumentacja, perswazja, manipulacja, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2006.
13) Tokarz M., Ćwiczenia z wnioskowania i argumentacji, Tychy: Śląskie Wydawnictwa Naukowe, 2006.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2402-F-S1-LRP w USOSweb