Historia filozofii nowożytnej 2402-F-S1-2Z-HFN
W semestrze zimowym wykład z "Historii filozofii nowożytnej" dotyczyć będzie
1. kontynentalnej filozofii XVII w.,
2. filozofii brytyjskiej XVII i XVIII w.,
3. oświecenia w filozofii francuskiej,
W trakcie wykładów omówione zostaną takie zagadnienia jak:
- charakterystyka początków nowożytności: uniwersytety, odkrycia naukowe, problemy wyznaniowe, "przewrót Kopernikański"
- wielkie systemy XVII-wiecznej filozofii wraz z przeglądem stanowisk, idei, pojęć, polemik, inspiracji - Hobbes, Descartes, Spinoza, Leibniz,
- myśl Pascala,
- filozofia obszaru Wysp Brytyjskich w XVII i XVIII w. (Locke, Shaftesbury, Hume, Berkeley),
- problemy filozofii oświecenia w myśli francuskiej (źródła francuskiego oświecenia; La Mettrie, Holbach, Cabanis, Condillac, Monteskiusz, Wolter).
Podczas ćwiczeń z "Historii filozofii nowożytnej" studenci poznają polskie przekłady najważniejszych tekstów źródłowych nowożytnej filozofii europejskiej XVII i XVIII w. i dowiadują się o oddziaływaniu tych tekstów na kulturę i historię Europy. Analiza klasycznych dzieł filozofii nowożytnej i dyskusja nad ich tezami ma za zadanie ukazać ciągłość występowania określonych problemów filozoficznych i zmienność ich rozwiązywania, zapoznaje studentów z podstawowymi pojęciami, interpretacjami systemów i problemów występujących w omawianej epoce.
Tematy i lektury do ćwiczeń z "Historii filozofii nowożytnej" w semestrze zimowym:
1. Zajęcia wstępne, tematy organizacyjne dotyczące warunków zaliczenia przedmiotu w bieżącym semestrze i w całym cyklu rocznym, zasady korzystania z narzędzi AI;
2. Giordano Bruno, O przyczynie, początku i jedności, w: Pisma filozoficzne, KiW 1956, (dialogi II, III, V),
3. Thomas Hobbes, Lewiatan, BKF 1954, rozdz. 1-7 i 13-18,
4. Rene Descartes, Medytacje o pierwszej filozofii, BKF 1958,
5. Benedictus de Spinoza, Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, BKF 1954, (ks. I i II),
6. Gottfried Wilhelm Leibniz, Monadologia, Toruń 1991; Wyznanie wiary filozofa, BKF 1969
7. Blaise Pascal, Myśli, PAX 1989 (lub inne wydanie),
8. Wielkie systemy filozofii XVII w. - idee, pojęcia, wpływy, polemiki - podsumowanie,
9. John Locke, Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, BKF 1955 (ks. I, II do rozdz. XII włącznie),
10. George Berkeley, Traktat o zasadach poznania ludzkiego, BKF 1956,
11. David Hume, Badania dotyczące rozumu ludzkiego, BKF 1977,
12. Postaci i problemy filozofii brytyjskiej - podsumowanie.
13. Wolter, Powiastki filozoficzne, wydanie dowolne,
14. Jean Jacques Rousseau, Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi, w: Trzy rozprawy z filozofii społecznej, BKF 1956,
15. Denis Diderot, O wystarczalności religii naturalnej, Do młodych ludzi rozpoczynających studia nad filozofią naturalną, w: Wybór pism filozoficznych, Warszawa 1953 - podsumowanie problemów francuskiego oświecenia.
UWAGA: lektury w plikach pdf będą udostępniane na platformie Microsoft Teams. Link do tej biblioteczki otrzymają Państwo pocztą uczelnianą (U-mail).
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne podające
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy
Metody dydaktyczne poszukujące
- klasyczna metoda problemowa
- ćwiczeniowa
Metody dydaktyczne w kształceniu online
- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2025/26Z: | W cyklu 2023/24Z: | W cyklu 2022/23Z: | W cyklu 2024/25Z: |
Kryteria oceniania
Aby zaliczyć ćwiczenia, powinni Państwo:
a) uczestniczyć w nich (dopuszcza się dwie nieobecności w semestrze)
Uwaga: opuszczenie >2 zajęć wiąże się z koniecznością odbycia konsultacji z prowadzącym ćwiczenia. Zgłoszenie się w tym celu w trakcie semestru gwarantuje, że to prowadzący ćwiczenia będą odpowiadać na Państwa pytania, wyjaśnią trudne/niejasne partie tekstu omawianego podczas opuszczonych zajęć. Zaliczanie zaległości w późniejszym terminie (po zakończeniu zajęć dydaktycznych w danym semestrze) będzie polegało na "odpytaniu" Państwa z lektury (pojęcia, problemy, rozwiązania problemów, inspiracje i wpływy filozofa na następców, itp.) przez prowadzącego ćwiczenia. Warto nie odkładać zaliczenia zaległości "na później" :)
b) wykazać się znajomością lektur (choćby przez stawianie pytań odnoszących się do trudnych/niejasnych partii tekstu albo uczestnicząc w dyskusji)
c) warunki i sposób zaliczenia zajęć w przypadku osób z przyznanym ITS / IOS ustalimy indywidualnie.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Literatura do ćwiczeń - zob. wyżej.
Przydatna literatura uzupełniająca do wykładu i ćwiczeń:
Podręczniki:
Copleston F., Historia filozofii, t. IV, Warszawa 1995; t. V, Warszawa 1997,
Kuderowicz Z., Filozofia nowożytnej Europy, Warszawa 1989,
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. II, wyd. dowolne.
Opracowania szczegółowe:
Nowicki, A., Centralne kategorie filozofii Giordana Bruna, Warszawa 1962,
Kopania, J., Funkcje poznawcze Descartes'a teorii idei, Białystok 1988,
Rodis-Lewis, G., Kartezjusz i racjonalizm, Warszawa 2000,
Sorel, T., Kartezjusz, PWN Warszawa 2023,
Drozdowicz, Z., O racjonalności w filozofii nowożytnej. Wykłady, Poznań 2008,
Żelazna, J., Substancja jak światło? Wybrane pojęcia i problemy filozofii Spinozy, Toruń 2010,
Siemianowski, A., (red.) Odczytywanie myśli Pascala, Poznań 1997,
Gut, P., Leibniz. Myśl filozoficzna XVII wieku, Wrocław 2004,
Spaemann, R., Rousseau - człowiek czy obywatel. Dylemat nowożytności, Warszawa 2011,
Skrzypek, M., Filozofia Diderota, Warszawa 1996,
Ogonowski Z., Locke, Warszawa 1972.
Grzeliński, A. Doświadczenie i rozum. Empiryzm Johna Locke'a, Toruń 2019,
Grzeliński, A. Kategorie "podmiotu" i "przedmiotu" w Dawida Hume'a nauce o naturze ludzkiej, Toruń 2005,
Grzeliński, A. Człowiek i duch nieskończony : immaterializm George'a Berkeleya, Toruń 2010.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: