Historia filozofii średniowiecznej 2402-F-S1-1-HFSR

Wykłady poświęcone filozofii średniowiecznej mają za zadanie przedstawienie szerokiego obrazu myśli chrześcijańskiej w kolejnych fazach jej rozwoju. Kurs rozpoczyna przedstawienie charakterystyki filozofii chrześcijańskiej, w którym nacisk położony jest na specyfikę myśli chrześcijańskiej oraz różnice istniejące między niechrześcijańską filozofią antyczną a refleksją chrześcijańską.
Pierwszy wykład poświęcony historii filozofii omawia „praeparatio evangelica”, czyli tło kulturowe okresu, w którym narodziło się chrześcijaństwo. Przedmiotem wykładu jest historia i religia Izraela, późnoantyczne zjawisko synkretyzmu religijnego wraz z misteriami Izydy, Mitry, Kybele i Attysa, filozofia grecka późnego antyku, a także gnoza i manicheizm.
Kolejne dwa wykłady przedstawiają podstawowe wiadomości na temat powstania i zawartości intelektualnej Ewangelii oraz działalności i myśli „apostoła pogan” św. Pawła.
Szybko rozwijające się chrześcijaństwo już w II w. n.e. tworzy własną literaturę (apokaliptykę i apologetykę), która ma za zadanie obronę chrześcijaństwa oraz utwierdzenia w wierze. Przykładem dzieła z kręgu apokaliptycznego jest Apokalipsa według św. Jana.
Przedstawienie okresu patrystycznego rozpoczyna omówienie postaci apologetów: św. Justyna oraz Tertuliana. Zapoczątkowują oni dyskusję nad całym szeregiem fundamentalnych dla chrześcijaństwa problemów takich jak stosunek chrześcijaństwa do kultury i myśli pogańskiej, zagadnienie duszy i jej relacji do ciała, problemy chrystologiczne i stosunku między filozofią a wiarą.
W II i III wieku n.e. rozwija się pierwszy wielki „uniwersytet” chrześcijański, jakim jest szkoła aleksandryjska, z jej głównymi przedstawicielami: Klemensem Aleksandryjskim oraz Orygenesem. Dokonuje się w niej próba połączenia myśli neoplatońskiej i wiary chrześcijańskiej. Św. Klemens postrzega filozofię jako wprowadzenie do chrześcijaństwa. Orygenes, zainspirowany neoplatonizmem, rozwija zagadnienie interpretacji Pisma św., zapoczątkowuje teologię naturalną, tworzy koncepcję Chrystusa jako logosu, któremu przyznaje rolę kosmologiczną, głosi doktryny preegzystencji dusz oraz apokatastazy.
Przełomowy moment w rozwoju chrześcijaństwa stanowią wydarzenia IV wieku n.e. Edykt mediolański (313 r. n.e.) przyznaje chrześcijanom pełną wolność religijną, a sobór Nicejski (325 r. n.e.) stanowi ważny moment w tworzeniu się ortodoksji chrześcijańskiej. Symbol nicejski określa rozumienie natury Chrystusa w opozycji do herezji ariańskiej, przyjmując jego zrodzenie a nie stworzenie oraz współistotność.
Największą postacią okresu wczesnego chrześcijaństwa jest św. Augustyn. Jego fascynująca autobiografia zawarta w Wyznaniach pozwala odtworzyć drogę duchowego rozwoju myśliciela. W swych pismach Augustyn prowadzi rozważania na temat natury Boga, Trójcy św., stworzenia świata przez Logos. W swej koncepcji człowieka rozważa zagadnienie stosunku duszy do ciała, zagadnienie zła oraz grzechu, stosunku do cielesności, wagi miłości i łaski, koncepcji państwa bożego.
Stopniowy zmierzch wielkości cesarstwa Rzymskiego, podział wielkiego imperium na cesarstwo Wschodnie i Zachodnie, najazdy barbarzyńców, a w końcu upadek Rzymu prowadzą do wielkich zmian w kulturze. W wieku V/VI n.e. działa „ostatni Rzymianin” Boecjusz, znawca literatury antycznej i tłumacz Arystotelesa. Jego dzieło De consolatione philosophiae staje się jednym z najbardziej wpływowych tekstów w okresie średniowiecza. Rozpoczyna on wielki spór na temat statusu ontologicznego pojęć ogólnych, zwany „sporem o uniwersalia”.
Szereg prac nieznanego autora, podszywającego się pod pierwszego biskupa Aten Dionizego Areopagitę stanowi olbrzymią skarbnicę motywów neoplatońskich odniesionych do chrześcijaństwa. Rozważania Pseudo-Dionizego na temat natury Boga, Trójcy św., zła wywierają olbrzymi wpływ na całą kulturę Bizancjum, a w przyszłości staną się podstawowym źródłem platonizmu w wiekach średnich.
Ostateczny upadek cesarstwa Zachodniego i związane z tym zmiany polityczne i kulturowe po okresie całkowitego załamania prowadzą do stworzenia nowego świata. Stopniowe odradzanie się kultury ma miejsce za rządów Karola Wielkiego („renesans karoliński”). Powstaje nowa rzeczywistość, której przejawem w obrębie filozofii jest nowa metoda określana mianem „scholastycznej” oraz cały szereg nowych problemów takich jak spór o uniwersalia czy spór między dialektykami i antydialektykami.
W świat średniowiecza wprowadzają burzliwe koleje losu Abelarda. Przenosi on na grunt średniowieczny zagadnienie uniwersaliów, tworzy również zręby metody scholastycznej. Św. Anzelm z Canterbury, nazywany „ojcem scholastyki”, podejmując próbę udowodnienia prawd wiary niezależnie od przekazu Pisma św., tworzy słynny dowód ontologiczny.
Szczytowym osiągnięciem myśli scholastycznej jest dzieło św. Tomasza z Akwinu. Koncepcja Boga tożsamego w swej istocie z istnieniem oraz koncepcja człowieka jako nieodzownego złożenia duszy i ciała stanowią wielki przełom w myśli chrześcijańskiej i do dziś inspirują szerokiego grono zwolenników myśli św. Tomasza.

W cyklu 2022/23L:

Wykłady poświęcone filozofii średniowiecznej mają za zadanie przedstawienie szerokiego obrazu myśli chrześcijańskiej w kolejnych
fazach jej rozwoju. Kurs rozpoczyna przedstawienie charakterystyki filozofii chrześcijańskiej, w którym nacisk położony jest na specyfikę
myśli chrześcijańskiej oraz różnice istniejące między niechrześcijańską filozofią antyczną a refleksją chrześcijańską.
Pierwszy wykład poświęcony historii filozofii omawia „praeparatio evangelica”, czyli tło kulturowe okresu, w którym narodziło się
chrześcijaństwo. Przedmiotem wykładu jest historia i religia Izraela, późnoantyczne zjawisko synkretyzmu religijnego wraz z misteriami
Izydy, Mitry, Kybele i Attysa, filozofia grecka późnego antyku, a także gnoza i manicheizm.
Kolejne dwa wykłady przedstawiają podstawowe wiadomości na temat powstania i zawartości intelektualnej Ewangelii oraz działalności i
myśli „apostoła pogan” św. Pawła.
Szybko rozwijające się chrześcijaństwo już w II w. n.e. tworzy własną literaturę (apokaliptykę i apologetykę), która ma za zadanie obronę
chrześcijaństwa oraz utwierdzenia w wierze. Przykładem dzieła z kręgu apokaliptycznego jest Apokalipsa według św. Jana.
Przedstawienie okresu patrystycznego rozpoczyna omówienie postaci apologetów: św. Justyna oraz Tertuliana. Zapoczątkowują oni
dyskusję nad całym szeregiem fundamentalnych dla chrześcijaństwa problemów takich jak stosunek chrześcijaństwa do kultury i myśli
pogańskiej, zagadnienie duszy i jej relacji do ciała, problemy chrystologiczne i stosunku między filozofią a wiarą.
W II i III wieku n.e. rozwija się pierwszy wielki „uniwersytet” chrześcijański, jakim jest szkoła aleksandryjska, z jej głównymi
przedstawicielami: Klemensem Aleksandryjskim oraz Orygenesem. Dokonuje się w niej próba połączenia myśli neoplatońskiej i wiary
chrześcijańskiej. Św. Klemens postrzega filozofię jako wprowadzenie do chrześcijaństwa. Orygenes, zainspirowany neoplatonizmem,
rozwija zagadnienie interpretacji Pisma św., zapoczątkowuje teologię naturalną, tworzy koncepcję Chrystusa jako logosu, któremu
przyznaje rolę kosmologiczną, głosi doktryny preegzystencji dusz oraz apokatastazy.
Przełomowy moment w rozwoju chrześcijaństwa stanowią wydarzenia IV wieku n.e. Edykt mediolański (313 r. n.e.) przyznaje
chrześcijanom pełną wolność religijną, a sobór Nicejski (325 r. n.e.) stanowi ważny moment w tworzeniu się ortodoksji chrześcijańskiej.
Symbol nicejski określa rozumienie natury Chrystusa w opozycji do herezji ariańskiej, przyjmując jego zrodzenie a nie stworzenie oraz
współistotność.
Największą postacią okresu wczesnego chrześcijaństwa jest św. Augustyn. Jego fascynująca autobiografia zawarta w Wyznaniach
pozwala odtworzyć drogę duchowego rozwoju myśliciela. W swych pismach Augustyn prowadzi rozważania na temat natury Boga, Trójcy
św., stworzenia świata przez Logos. W swej koncepcji człowieka rozważa zagadnienie stosunku duszy do ciała, zagadnienie zła oraz
grzechu, stosunku do cielesności, wagi miłości i łaski, koncepcji państwa bożego.
Stopniowy zmierzch wielkości cesarstwa Rzymskiego, podział wielkiego imperium na cesarstwo Wschodnie i Zachodnie, najazdy
barbarzyńców, a w końcu upadek Rzymu prowadzą do wielkich zmian w kulturze. W wieku V/VI n.e. działa „ostatni Rzymianin” Boecjusz,
znawca literatury antycznej i tłumacz Arystotelesa. Jego dzieło De consolatione philosophiae staje się jednym z najbardziej wpływowych
tekstów w okresie średniowiecza. Rozpoczyna on wielki spór na temat statusu ontologicznego pojęć ogólnych, zwany „sporem o
uniwersalia”.
Szereg prac nieznanego autora, podszywającego się pod pierwszego biskupa Aten Dionizego Areopagitę stanowi olbrzymią skarbnicę
motywów neoplatońskich odniesionych do chrześcijaństwa. Rozważania Pseudo-Dionizego na temat natury Boga, Trójcy św., zła
wywierają olbrzymi wpływ na całą kulturę Bizancjum, a w przyszłości staną się podstawowym źródłem platonizmu w wiekach średnich.
Ostateczny upadek cesarstwa Zachodniego i związane z tym zmiany polityczne i kulturowe po okresie całkowitego załamania prowadzą
do stworzenia nowego świata. Stopniowe odradzanie się kultury ma miejsce za rządów Karola Wielkiego („renesans karoliński”). Powstaje
nowa rzeczywistość, której przejawem w obrębie filozofii jest nowa metoda określana mianem „scholastycznej” oraz cały szereg nowych
problemów takich jak spór o uniwersalia czy spór między dialektykami i antydialektykami.
W świat średniowiecza wprowadzają burzliwe koleje losu Abelarda. Przenosi on na grunt średniowieczny zagadnienie uniwersaliów,
tworzy również zręby metody scholastycznej. Św. Anzelm z Canterbury, nazywany „ojcem scholastyki”, podejmując próbę udowodnienia prawd wiary niezależnie od przekazu Pisma św., tworzy słynny dowód ontologiczny.
Szczytowym osiągnięciem myśli scholastycznej jest dzieło św. Tomasza z Akwinu. Koncepcja Boga tożsamego w swej istocie z istnieniem
oraz koncepcja człowieka jako nieodzownego złożenia duszy i ciała stanowią wielki przełom w myśli chrześcijańskiej i do dziś inspirują
szerokiego grono zwolenników myśli św. Tomasza.

W cyklu 2023/24L:

Wykłady poświęcone filozofii średniowiecznej mają za zadanie przedstawienie szerokiego obrazu myśli chrześcijańskiej w kolejnych
fazach jej rozwoju. Kurs rozpoczyna przedstawienie charakterystyki filozofii chrześcijańskiej, w którym nacisk położony jest na specyfikę
myśli chrześcijańskiej oraz różnice istniejące między niechrześcijańską filozofią antyczną a refleksją chrześcijańską.
Pierwszy wykład poświęcony historii filozofii omawia „praeparatio evangelica”, czyli tło kulturowe okresu, w którym narodziło się
chrześcijaństwo. Przedmiotem wykładu jest historia i religia Izraela, późnoantyczne zjawisko synkretyzmu religijnego wraz z misteriami
Izydy, Mitry, Kybele i Attysa, filozofia grecka późnego antyku, a także gnoza i manicheizm.
Kolejne dwa wykłady przedstawiają podstawowe wiadomości na temat powstania i zawartości intelektualnej Ewangelii oraz działalności i
myśli „apostoła pogan” św. Pawła.
Szybko rozwijające się chrześcijaństwo już w II w. n.e. tworzy własną literaturę (apokaliptykę i apologetykę), która ma za zadanie obronę
chrześcijaństwa oraz utwierdzenia w wierze. Przykładem dzieła z kręgu apokaliptycznego jest Apokalipsa według św. Jana.
Przedstawienie okresu patrystycznego rozpoczyna omówienie postaci apologetów: św. Justyna oraz Tertuliana. Zapoczątkowują oni
dyskusję nad całym szeregiem fundamentalnych dla chrześcijaństwa problemów takich jak stosunek chrześcijaństwa do kultury i myśli
pogańskiej, zagadnienie duszy i jej relacji do ciała, problemy chrystologiczne i stosunku między filozofią a wiarą.
W II i III wieku n.e. rozwija się pierwszy wielki „uniwersytet” chrześcijański, jakim jest szkoła aleksandryjska, z jej głównymi
przedstawicielami: Klemensem Aleksandryjskim oraz Orygenesem. Dokonuje się w niej próba połączenia myśli neoplatońskiej i wiary
chrześcijańskiej. Św. Klemens postrzega filozofię jako wprowadzenie do chrześcijaństwa. Orygenes, zainspirowany neoplatonizmem,
rozwija zagadnienie interpretacji Pisma św., zapoczątkowuje teologię naturalną, tworzy koncepcję Chrystusa jako logosu, któremu
przyznaje rolę kosmologiczną, głosi doktryny preegzystencji dusz oraz apokatastazy.
Przełomowy moment w rozwoju chrześcijaństwa stanowią wydarzenia IV wieku n.e. Edykt mediolański (313 r. n.e.) przyznaje
chrześcijanom pełną wolność religijną, a sobór Nicejski (325 r. n.e.) stanowi ważny moment w tworzeniu się ortodoksji chrześcijańskiej.
Symbol nicejski określa rozumienie natury Chrystusa w opozycji do herezji ariańskiej, przyjmując jego zrodzenie a nie stworzenie oraz
współistotność.
Największą postacią okresu wczesnego chrześcijaństwa jest św. Augustyn. Jego fascynująca autobiografia zawarta w Wyznaniach
pozwala odtworzyć drogę duchowego rozwoju myśliciela. W swych pismach Augustyn prowadzi rozważania na temat natury Boga, Trójcy
św., stworzenia świata przez Logos. W swej koncepcji człowieka rozważa zagadnienie stosunku duszy do ciała, zagadnienie zła oraz
grzechu, stosunku do cielesności, wagi miłości i łaski, koncepcji państwa bożego.
Stopniowy zmierzch wielkości cesarstwa Rzymskiego, podział wielkiego imperium na cesarstwo Wschodnie i Zachodnie, najazdy
barbarzyńców, a w końcu upadek Rzymu prowadzą do wielkich zmian w kulturze. W wieku V/VI n.e. działa „ostatni Rzymianin” Boecjusz,
znawca literatury antycznej i tłumacz Arystotelesa. Jego dzieło De consolatione philosophiae staje się jednym z najbardziej wpływowych
tekstów w okresie średniowiecza. Rozpoczyna on wielki spór na temat statusu ontologicznego pojęć ogólnych, zwany „sporem o
uniwersalia”.
Szereg prac nieznanego autora, podszywającego się pod pierwszego biskupa Aten Dionizego Areopagitę stanowi olbrzymią skarbnicę
motywów neoplatońskich odniesionych do chrześcijaństwa. Rozważania Pseudo-Dionizego na temat natury Boga, Trójcy św., zła
wywierają olbrzymi wpływ na całą kulturę Bizancjum, a w przyszłości staną się podstawowym źródłem platonizmu w wiekach średnich.
Ostateczny upadek cesarstwa Zachodniego i związane z tym zmiany polityczne i kulturowe po okresie całkowitego załamania prowadzą
do stworzenia nowego świata. Stopniowe odradzanie się kultury ma miejsce za rządów Karola Wielkiego („renesans karoliński”). Powstaje
nowa rzeczywistość, której przejawem w obrębie filozofii jest nowa metoda określana mianem „scholastycznej” oraz cały szereg nowych
problemów takich jak spór o uniwersalia czy spór między dialektykami i antydialektykami.
W świat średniowiecza wprowadzają burzliwe koleje losu Abelarda. Przenosi on na grunt średniowieczny zagadnienie uniwersaliów,
tworzy również zręby metody scholastycznej. Św. Anzelm z Canterbury, nazywany „ojcem scholastyki”, podejmując próbę udowodnienia prawd wiary niezależnie od przekazu Pisma św., tworzy słynny dowód ontologiczny.
Szczytowym osiągnięciem myśli scholastycznej jest dzieło św. Tomasza z Akwinu. Koncepcja Boga tożsamego w swej istocie z istnieniem
oraz koncepcja człowieka jako nieodzownego złożenia duszy i ciała stanowią wielki przełom w myśli chrześcijańskiej i do dziś inspirują
szerokiego grono zwolenników myśli św. Tomasza.

W cyklu 2024/25L:

Wykłady poświęcone filozofii średniowiecznej mają za zadanie przedstawienie szerokiego obrazu myśli chrześcijańskiej w kolejnych
fazach jej rozwoju. Kurs rozpoczyna przedstawienie charakterystyki filozofii chrześcijańskiej, w którym nacisk położony jest na specyfikę
myśli chrześcijańskiej oraz różnice istniejące między niechrześcijańską filozofią antyczną a refleksją chrześcijańską.
Pierwszy wykład poświęcony historii filozofii omawia „praeparatio evangelica”, czyli tło kulturowe okresu, w którym narodziło się
chrześcijaństwo. Przedmiotem wykładu jest historia i religia Izraela, późnoantyczne zjawisko synkretyzmu religijnego wraz z misteriami
Izydy, Mitry, Kybele i Attysa, filozofia grecka późnego antyku, a także gnoza i manicheizm.
Kolejne dwa wykłady przedstawiają podstawowe wiadomości na temat powstania i zawartości intelektualnej Ewangelii oraz działalności i
myśli „apostoła pogan” św. Pawła.
Szybko rozwijające się chrześcijaństwo już w II w. n.e. tworzy własną literaturę (apokaliptykę i apologetykę), która ma za zadanie obronę
chrześcijaństwa oraz utwierdzenia w wierze. Przykładem dzieła z kręgu apokaliptycznego jest Apokalipsa według św. Jana.
Przedstawienie okresu patrystycznego rozpoczyna omówienie postaci apologetów: św. Justyna oraz Tertuliana. Zapoczątkowują oni
dyskusję nad całym szeregiem fundamentalnych dla chrześcijaństwa problemów takich jak stosunek chrześcijaństwa do kultury i myśli
pogańskiej, zagadnienie duszy i jej relacji do ciała, problemy chrystologiczne i stosunku między filozofią a wiarą.
W II i III wieku n.e. rozwija się pierwszy wielki „uniwersytet” chrześcijański, jakim jest szkoła aleksandryjska, z jej głównymi
przedstawicielami: Klemensem Aleksandryjskim oraz Orygenesem. Dokonuje się w niej próba połączenia myśli neoplatońskiej i wiary
chrześcijańskiej. Św. Klemens postrzega filozofię jako wprowadzenie do chrześcijaństwa. Orygenes, zainspirowany neoplatonizmem,
rozwija zagadnienie interpretacji Pisma św., zapoczątkowuje teologię naturalną, tworzy koncepcję Chrystusa jako logosu, któremu
przyznaje rolę kosmologiczną, głosi doktryny preegzystencji dusz oraz apokatastazy.
Przełomowy moment w rozwoju chrześcijaństwa stanowią wydarzenia IV wieku n.e. Edykt mediolański (313 r. n.e.) przyznaje
chrześcijanom pełną wolność religijną, a sobór Nicejski (325 r. n.e.) stanowi ważny moment w tworzeniu się ortodoksji chrześcijańskiej.
Symbol nicejski określa rozumienie natury Chrystusa w opozycji do herezji ariańskiej, przyjmując jego zrodzenie a nie stworzenie oraz
współistotność.
Największą postacią okresu wczesnego chrześcijaństwa jest św. Augustyn. Jego fascynująca autobiografia zawarta w Wyznaniach
pozwala odtworzyć drogę duchowego rozwoju myśliciela. W swych pismach Augustyn prowadzi rozważania na temat natury Boga, Trójcy
św., stworzenia świata przez Logos. W swej koncepcji człowieka rozważa zagadnienie stosunku duszy do ciała, zagadnienie zła oraz
grzechu, stosunku do cielesności, wagi miłości i łaski, koncepcji państwa bożego.
Stopniowy zmierzch wielkości cesarstwa Rzymskiego, podział wielkiego imperium na cesarstwo Wschodnie i Zachodnie, najazdy
barbarzyńców, a w końcu upadek Rzymu prowadzą do wielkich zmian w kulturze. W wieku V/VI n.e. działa „ostatni Rzymianin” Boecjusz,
znawca literatury antycznej i tłumacz Arystotelesa. Jego dzieło De consolatione philosophiae staje się jednym z najbardziej wpływowych
tekstów w okresie średniowiecza. Rozpoczyna on wielki spór na temat statusu ontologicznego pojęć ogólnych, zwany „sporem o
uniwersalia”.
Szereg prac nieznanego autora, podszywającego się pod pierwszego biskupa Aten Dionizego Areopagitę stanowi olbrzymią skarbnicę
motywów neoplatońskich odniesionych do chrześcijaństwa. Rozważania Pseudo-Dionizego na temat natury Boga, Trójcy św., zła
wywierają olbrzymi wpływ na całą kulturę Bizancjum, a w przyszłości staną się podstawowym źródłem platonizmu w wiekach średnich.
Ostateczny upadek cesarstwa Zachodniego i związane z tym zmiany polityczne i kulturowe po okresie całkowitego załamania prowadzą
do stworzenia nowego świata. Stopniowe odradzanie się kultury ma miejsce za rządów Karola Wielkiego („renesans karoliński”). Powstaje
nowa rzeczywistość, której przejawem w obrębie filozofii jest nowa metoda określana mianem „scholastycznej” oraz cały szereg nowych
problemów takich jak spór o uniwersalia czy spór między dialektykami i antydialektykami.
W świat średniowiecza wprowadzają burzliwe koleje losu Abelarda. Przenosi on na grunt średniowieczny zagadnienie uniwersaliów,
tworzy również zręby metody scholastycznej. Św. Anzelm z Canterbury, nazywany „ojcem scholastyki”, podejmując próbę udowodnienia prawd wiary niezależnie od przekazu Pisma św., tworzy słynny dowód ontologiczny.
Szczytowym osiągnięciem myśli scholastycznej jest dzieło św. Tomasza z Akwinu. Koncepcja Boga tożsamego w swej istocie z istnieniem
oraz koncepcja człowieka jako nieodzownego złożenia duszy i ciała stanowią wielki przełom w myśli chrześcijańskiej i do dziś inspirują
szerokiego grono zwolenników myśli św. Tomasza.

W cyklu 2025/26L:

Wykłady poświęcone filozofii średniowiecznej mają za zadanie przedstawienie szerokiego obrazu myśli chrześcijańskiej w kolejnych
fazach jej rozwoju. Kurs rozpoczyna przedstawienie charakterystyki filozofii chrześcijańskiej, w którym nacisk położony jest na specyfikę
myśli chrześcijańskiej oraz różnice istniejące między niechrześcijańską filozofią antyczną a refleksją chrześcijańską.
Pierwszy wykład poświęcony historii filozofii omawia „praeparatio evangelica”, czyli tło kulturowe okresu, w którym narodziło się
chrześcijaństwo. Przedmiotem wykładu jest historia i religia Izraela, późnoantyczne zjawisko synkretyzmu religijnego wraz z misteriami
Izydy, Mitry, Kybele i Attysa, filozofia grecka późnego antyku, a także gnoza i manicheizm.
Kolejne dwa wykłady przedstawiają podstawowe wiadomości na temat powstania i zawartości intelektualnej Ewangelii oraz działalności i
myśli „apostoła pogan” św. Pawła.
Szybko rozwijające się chrześcijaństwo już w II w. n.e. tworzy własną literaturę (apokaliptykę i apologetykę), która ma za zadanie obronę
chrześcijaństwa oraz utwierdzenia w wierze. Przykładem dzieła z kręgu apokaliptycznego jest Apokalipsa według św. Jana.
Przedstawienie okresu patrystycznego rozpoczyna omówienie postaci apologetów: św. Justyna oraz Tertuliana. Zapoczątkowują oni
dyskusję nad całym szeregiem fundamentalnych dla chrześcijaństwa problemów takich jak stosunek chrześcijaństwa do kultury i myśli
pogańskiej, zagadnienie duszy i jej relacji do ciała, problemy chrystologiczne i stosunku między filozofią a wiarą.
W II i III wieku n.e. rozwija się pierwszy wielki „uniwersytet” chrześcijański, jakim jest szkoła aleksandryjska, z jej głównymi
przedstawicielami: Klemensem Aleksandryjskim oraz Orygenesem. Dokonuje się w niej próba połączenia myśli neoplatońskiej i wiary
chrześcijańskiej. Św. Klemens postrzega filozofię jako wprowadzenie do chrześcijaństwa. Orygenes, zainspirowany neoplatonizmem,
rozwija zagadnienie interpretacji Pisma św., zapoczątkowuje teologię naturalną, tworzy koncepcję Chrystusa jako logosu, któremu
przyznaje rolę kosmologiczną, głosi doktryny preegzystencji dusz oraz apokatastazy.
Przełomowy moment w rozwoju chrześcijaństwa stanowią wydarzenia IV wieku n.e. Edykt mediolański (313 r. n.e.) przyznaje
chrześcijanom pełną wolność religijną, a sobór Nicejski (325 r. n.e.) stanowi ważny moment w tworzeniu się ortodoksji chrześcijańskiej.
Symbol nicejski określa rozumienie natury Chrystusa w opozycji do herezji ariańskiej, przyjmując jego zrodzenie a nie stworzenie oraz
współistotność.
Największą postacią okresu wczesnego chrześcijaństwa jest św. Augustyn. Jego fascynująca autobiografia zawarta w Wyznaniach
pozwala odtworzyć drogę duchowego rozwoju myśliciela. W swych pismach Augustyn prowadzi rozważania na temat natury Boga, Trójcy
św., stworzenia świata przez Logos. W swej koncepcji człowieka rozważa zagadnienie stosunku duszy do ciała, zagadnienie zła oraz
grzechu, stosunku do cielesności, wagi miłości i łaski, koncepcji państwa bożego.
Stopniowy zmierzch wielkości cesarstwa Rzymskiego, podział wielkiego imperium na cesarstwo Wschodnie i Zachodnie, najazdy
barbarzyńców, a w końcu upadek Rzymu prowadzą do wielkich zmian w kulturze. W wieku V/VI n.e. działa „ostatni Rzymianin” Boecjusz,
znawca literatury antycznej i tłumacz Arystotelesa. Jego dzieło De consolatione philosophiae staje się jednym z najbardziej wpływowych
tekstów w okresie średniowiecza. Rozpoczyna on wielki spór na temat statusu ontologicznego pojęć ogólnych, zwany „sporem o
uniwersalia”.
Szereg prac nieznanego autora, podszywającego się pod pierwszego biskupa Aten Dionizego Areopagitę stanowi olbrzymią skarbnicę
motywów neoplatońskich odniesionych do chrześcijaństwa. Rozważania Pseudo-Dionizego na temat natury Boga, Trójcy św., zła
wywierają olbrzymi wpływ na całą kulturę Bizancjum, a w przyszłości staną się podstawowym źródłem platonizmu w wiekach średnich.
Ostateczny upadek cesarstwa Zachodniego i związane z tym zmiany polityczne i kulturowe po okresie całkowitego załamania prowadzą
do stworzenia nowego świata. Stopniowe odradzanie się kultury ma miejsce za rządów Karola Wielkiego („renesans karoliński”). Powstaje
nowa rzeczywistość, której przejawem w obrębie filozofii jest nowa metoda określana mianem „scholastycznej” oraz cały szereg nowych
problemów takich jak spór o uniwersalia czy spór między dialektykami i antydialektykami.
W świat średniowiecza wprowadzają burzliwe koleje losu Abelarda. Przenosi on na grunt średniowieczny zagadnienie uniwersaliów,
tworzy również zręby metody scholastycznej. Św. Anzelm z Canterbury, nazywany „ojcem scholastyki”, podejmując próbę udowodnienia prawd wiary niezależnie od przekazu Pisma św., tworzy słynny dowód ontologiczny.
Szczytowym osiągnięciem myśli scholastycznej jest dzieło św. Tomasza z Akwinu. Koncepcja Boga tożsamego w swej istocie z istnieniem
oraz koncepcja człowieka jako nieodzownego złożenia duszy i ciała stanowią wielki przełom w myśli chrześcijańskiej i do dziś inspirują
szerokiego grono zwolenników myśli św. Tomasza.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny kontaktowe - 60 h (30 h wykładu i 30 h ćwiczeń) Praca własna jako przygotowanie do zajęć - 60 h Przygotowanie zadań i aktywności - 30 h Przygotowanie do egzaminu - 25 h Całkowity nakład pracy: 175 h

Efekty uczenia się - wiedza

Student/ka zna i rozumie K_W01: w zaawansowanym stopniu rolę refleksji filozoficznej prowadzonej w okresie średniowiecza w kształtowaniu kultury europejskiej. K W02: w zaawansowanym stopniu metody interpretacji tekstu filozoficznego na przykładzie lektury autorów dzieł filozoficznych okresu Średniowiecza. Ma świadomość zależności zachodzącej pomiędzy zawartymi w tekstach ideami, wskazuje na zachodzące pomiędzy nimi podobieństwa i różnice. Dokonuje klasyfikacji i analizy argumentów, dostrzega ich mocne i słabe strony, rozpoznaje historyczne uwarunkowania argumentów. K W03: w zaawansowanym stopniu podstawową terminologię filozoficzną okresu średniowiecza w języku polskim. wraz z jej odpowiednikami w języku łacińskim. K_W05: w zaawansowanym stopniu idee i argumenty średniowiecznych teorii filozoficznych, mając świadomość historycznego charakteru kształtowania się idei filozoficznych na przykładzie myśli średniowiecznej, poczynając od twórczości apologetów po działa późnego średniowiecza. Efekty dodatkowe w wyniku zastosowania ICT - przedstawienie prezentacji wzbogaconej o multimedia lub filmy czy fragmenty filmów porządkuje i uatrakcyjnia przedstawienie historycznego rozwoju kultury średniowiecznej Europy. - forma testu (Quiz) następująca po prezentacji daje możliwość sprawdzenia poziomu zrozumienia przekazywanych treści. - różnorodność pojawiających się w kursie zasobów umożliwia wizualizację dokonań kultury antycznej, dzięki czemu historia przestaje być tylko fragmentem przeszłości, ale staje się obecna w świecie współczesnym.

Efekty uczenia się - umiejętności

UMIEJĘTNOŚCI: potrafi K_U02: wykorzystać posiadaną wiedzę filozoficzną do interpretacji tekstu filozoficzny w jego specyficznym kontekście związanym z myślą Średniowiecza, analizować argumenty zawarte w tekstach, które uwarunkowane są specyfiką historii i kultury świata średniowiecznego. Potrafi wskazać przykłady ewolucji pojęć filozoficznych. Przedstawia przykłady różnic i podobieństw pomiędzy starożytnym a współczesnym znaczeniem pojęć filozoficznych. Potrafi wskazać znaczenie formy literackiej tekstu dla jego interpretacji oraz wykorzystać podstawowe formy (mowa, pochwała, mowy przeciwstawne, dialog). K_U03: formułować w mowie i na piśmie antyczne problemy filozoficzne, identyfikuje ich kluczowe tezy i założenia, potrafi je przedstawić w sposób syntetyczny , przypisać do obszarów dyskusji filozoficznych, wskazać mocne i słabe strony, argumentować na rzecz jednych i dokonać krytyki innych, wskazać na ich historyczny bądź aktualny charakter. K_U05: posługiwać się argumentacją filozoficzną wypracowaną w okresie średniowiecza, by komunikować się z otoczeniem. Wskazać na różnice w ich znaczeniu średniowiecznym i współczesnym, wskazać ewolucję ich znaczeń, powiązać z danym filozofem czy nurtem filozoficznym, przedstawić ich oryginalne (łacińskie) brzmienie. Efekty dodatkowe w wyniku zastosowania ICT aktywność Wiki stwarza możliwość kreatywnego wykorzystania zdobywanej wiedzy i praktycznego jej zastosowania w samodzielnej i grupowej pracy studentów - aktywność Zadanie domowe stwarza możliwość twórczego rozwinięcia i zastosowania zdobytej wiedzy i umiejętności wykorzystanie Forum pozwala na wzbogacenie materiału do zajęć o nadsyłane przez studentów linki, teksty i materiały multimedialne.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student/studentka jest gotów do: K_K01: krytycznej oceny posiadanej wiedzy i przyswajanych treści, bazując na znajomości argumentów i postaw wypracowanych w wiekach średnich. K_K02 otwartości na nowe idee i zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów, dokonania analizy dowolnych przekonań, wskazania na ich źródło i charakter, wyliczenia mocnych i słabych stron. W efekcie ocenia i dokonuje krytycznego wyboru idei. K_K06 krzewienia i praktykowania dbałości o dorobek i tradycję filozofii, mając świadomości bazowego znaczenia średniowiecznego zespołu idei dla kultury europejskiej. Efekty dodatkowe w wyniku zastosowania ICT nacisk położony na aktywności zmierzające do wskazania dziedzictwa kultury i filozofii średniowiecznej we współczesnym świecie buduje świadomość ciągłości kultury europejskiej i związku przeszłości z teraźniejszością.

Metody dydaktyczne

Zajęcia są realizowane częściowo w trybie elearningowym zarówno w formie zajęć S i SC. Kurs znajduje się na platformie Moodle Wydziału Humanistycznego Główną zasadą kursu jest to, iż żaden z tematów nie wymaga uprzedniego przygotowania się przez studenta. Każdy student, gdy tylko temat zostaje udostępniony, ma możliwość przeglądania udostępnionych materiałów. Poszczególne moduły kursu są z zasady otwarte: student ma możliwość wielokrotnego i nieograniczonego w czasie przeglądania plików kursu, wielokrotnego rozwiązywania testów, dokonywania wpisów na forum, zamieszczania własnych oryginalnych prac i rezultatów uczenia się czy brania udziału w dowolnej dyskusji. Dzięki tej regule otwartości kursu i zawartych w nim tematów student ma możliwość swobodnego przeglądania, odtwarzania, przypominania sobie dowolnych tematów i dowolnego materiału – nie jest zatem ograniczony czasem trwania zajęć, jak ma to miejsce w przypadku zajęć tylko i wyłącznie kontaktowych. MODUŁOWA konstrukcja kursu stwarza możliwość dostosowania zakresu i ilości materiału do różnych grup studentów. Takie moduły kursu jak MODUŁ HISTORYCZNY, MODUŁ SPRAWDZAJĄCY, MODUŁ ZADANIA DOMOWEGO stanowią podstawę kursu i minimum, które musi być wykonane przez wszystkich studentów. Jednak nawet w obrębie tych MODUŁÓW możliwa jest gradacja studentów na podstawie jakości i ilości dokonanych wpisów i poprawności odpowiedzi testowych. Takie moduły jak MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE, FORUM TEMATYCZNE mają stworzyć możliwość studentom zdolniejszym lub bardziej zainteresowanym kursem czy problematyką swobodniejszej, kreatywnej wypowiedzi oraz poszerzenia swojej wiedzy na temat omawianego zagadnienia. Zajęcia mają charakterystyczną dla całego kursu strukturę MODUŁOWĄ, na którą składa 4 MODUŁY STAŁE: MODUŁ HISTORYCZNY zawiera przedstawienie podstawowych informacji historycznych w plikach video lub w plikach w formacie flash MODUŁ SPRAWDZAJĄCY zawiera test sprawdzający zrozumienie wiadomości historycznych w formie aktywności quizu. MODUŁ UZUPEŁNIAJĄCY stanowi propozycję dalszej lektury czy poszerzania wiedzy, zawierając materiał, który prowadzący uważa za ciekawy. Mogą zostać tu wykorzystane dowolne zasoby: łącza, pliki tekstowe i multimedialne. MODUŁ FORUM TEMATYCZNEGO daje możliwość wzbogacenia zajęć o dodatkowe materiały poprzez forum. W niektórych jednostkach zajęciowych pojawia się również: MODUŁ ZADANIA DOMOWEGO, który umożliwia wykazanie się inwencją, utrwalenie umiejętności i nabytej wiedzy przy użyciu aktywności „Zadanie”.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz
- drama

Metody dydaktyczne podające

- pogadanka
- opowiadanie
- opis
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- punktowana
- klasyczna metoda problemowa
- referatu
- panelowa
- projektu

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

• W zakresie wiedzy: Student powinien posiadać podstawowe wiadomości z zakresu kultury średniowiecznej na poziomie szkoły podstawowej • W zakresie umiejętności: Student powinien posiadać podstawowe umiejętności w zakresie słuchania ze zrozumieniem tekstu mówionego, czytania ze zrozumieniem tekstu pisanego, a także różnych form czynnego tworzenia tekstu, takich jak: streszczanie tekstu, konstruowania esejów oraz argumentowanie. • W zakresie kompetencji społecznych: Student powinien posiadać umiejętność współpracy w grupie oraz podstawowe umiejętności w zakresie komunikowania się z innymi.

Koordynatorzy przedmiotu

Zbigniew Nerczuk

Kryteria oceniania

Egzamin pisemny w formie testu otwartego w semestrze letnim. Test zawiera od 30 do 50 pytań szczegółowych (za poprawną odpowiedź na każde pytanie student otrzymuje 1 punkt), mających na celu sprawdzenie stopnia pamięciowego przyswojenia materiału, rozumienia pojęć filozoficznych, definiowania i umiejętności kojarzenia oraz porównywania nauczanych treści, a także jedno pytanie opisowe (do 20 wersów odpowiedzi), za które student otrzymuje od 0 do 5 punktów. Pytanie opisowe o charakterze przekrojowym i problemowym ma sprawdzić zarówno umiejętność syntetyzowania i zwięzłego, encyklopedycznego ujęcia problemu (do 20 wersów odpowiedzi), jak i umiejętność sprawnej wypowiedzi pisemnej z zachowaniem reguł ortografii, interpunkcji oraz stylistyki.
Warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie 60 procent punktów + 1.
Test ma za zadanie sprawdzenie efektywności, w jakiej przyswojona została wiedza. Nacisk w konstruowaniu testu – zgodnie z historycznym charakterem przedmiotu – położony jest na element erudycyjny polegający na pamięciowym opanowaniu i zrozumieniu treści nauczania dotyczących wymaganego zakresu, który jednak musi być wsparty umiejętnością kojarzenia, porównywania, interpretacji oraz odniesienia do współczesności treści związanych z przedmiotem.
Materiał testu obejmuje wiedzę przekazywaną na wykładach oraz znajomość obowiązkowych opracowań oraz tekstów źródłowych (zob. Literatura).

Praktyki zawodowe

nie przewiduje się

Literatura

obowiązkowa:

opracowania:
Pieper J., Scholastyka, Warszawa 2000.
Seńko W., Jak rozumieć filozofię średniowieczną, Warszawa 1993.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. I, Filozofia starożytna i średniowieczna, (wyd. dowolne).

teksty źródłowe:

Augustyn: Solilokwia, w: Dzieła, t. 2, Warszawa 1953.
Augustyn, Wyznania, przełożył Zygmunt Kubiak, Warszawa 1978.
Boecjusz, O pocieszeniu jakie daje filozofia, przełożył Witold Olszewski, Warszawa 1962.
Dionizy Pseudo-Areopagita, O imionach Bożych, w: tegoż, Dzieła, Kraków 1932.
Abelard P., Listy, w: tegoż, Pisma wybrane, t. I, Warszawa 1968.
Anzelm, Monologion, Proslogion, tłum. T. Włodarczyk, Warszawa 1992.
Tomasz z Akwinu, Traktat o Bogu, ks. I, Kraków 1999.

Literatura pomocnicza (do wyboru):
Brown P., Augustyn z Hippony, Warszawa 1993,
Chadwick H., Myśl wczesno-chrześcijańska a tradycja klasyczna, Poznań 2000,
Chadwick H., Augustyn, Warszawa 2000,
Chesterson G.K., Święty Tomasz z Akwinu, Warszawa 1995,
Curtius E., Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, Kraków 1997,
Eco U., Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 1997,
Gilson E., Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, Warszawa 1987,
Heinzmann R., Filozofia średniowieczna, Kęty 1999,
Huizinga J., Jesień średniowiecza, Warszawa 1992,
Kasia A., Wiara i rozum. Szkice o Ojcach Kościoła, Warszawa 1981,
Palacz R., Filozofia polska wieków średnich, Warszawa 1980,
Palacz R., Ockham, Warszawa 1982,
Simon M., Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, Warszawa 1979,
Swieżawski S., Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, Warszawa-Wrocław 2000,
Swieżawski S., Święty Tomasz na nowo odczytany, Poznań 1995.

W cyklu 2022/23L:

obowiązkowa:
opracowania:
Pieper J., Scholastyka, Warszawa 2000.
Seńko W., Jak rozumieć filozofię średniowieczną, Warszawa 1993.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. I, Filozofia starożytna i średniowieczna, (wyd. dowolne).
teksty źródłowe:
Augustyn: Solilokwia, w: Dzieła, t. 2, Warszawa 1953.
Augustyn, Wyznania, przełożył Zygmunt Kubiak, Warszawa 1978.
Boecjusz, O pocieszeniu jakie daje filozofia, przełożył Witold Olszewski, Warszawa 1962.
Dionizy Pseudo-Areopagita, O imionach Bożych, w: tegoż, Dzieła, Kraków 1932.
Abelard P., Listy, w: tegoż, Pisma wybrane, t. I, Warszawa 1968.
Anzelm, Monologion, Proslogion, tłum. T. Włodarczyk, Warszawa 1992.
Tomasz z Akwinu, Traktat o Bogu, ks. I, Kraków 1999.
Literatura pomocnicza (do wyboru):
Brown P., Augustyn z Hippony, Warszawa 1993,
Chadwick H., Myśl wczesno-chrześcijańska a tradycja klasyczna, Poznań 2000,
Chadwick H., Augustyn, Warszawa 2000,
Chesterson G.K., Święty Tomasz z Akwinu, Warszawa 1995,
Curtius E., Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, Kraków 1997,
Eco U., Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 1997,
Gilson E., Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, Warszawa 1987,
Heinzmann R., Filozofia średniowieczna, Kęty 1999,
Huizinga J., Jesień średniowiecza, Warszawa 1992,
Kasia A., Wiara i rozum. Szkice o Ojcach Kościoła, Warszawa 1981,
Palacz R., Filozofia polska wieków średnich, Warszawa 1980,
Palacz R., Ockham, Warszawa 1982,
Simon M., Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, Warszawa 1979,
Swieżawski S., Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, Warszawa-Wrocław 2000,
Swieżawski S., Święty Tomasz na nowo odczytany, Poznań 1995.

W cyklu 2023/24L:

W cyklu 2024/25L:

W cyklu 2025/26L:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2402-F-S1-1-HFSR w USOSweb