Konwersatorium specjalistyczne: Ekofilozofia i etyka na rzecz zrównoważonego rozwoju 2402-F-MF-EKO

1. Wprowadzenie do ekofilozofii i etyki środowiskowej
> Geneza i rozwój ekofilozofii.
> Kształtowanie się etyki środowiskowej w XX i XXI w.
> Antropocentryzm, biocentryzm, ekocentryzm - główne założenia + implikacje etyczno-filozoficzne
> Koncepcje środowiskowe jako element refleksji nad postępującym kryzysem cywilizacyjnym.
2. Zrównoważony rozwój – ujęcia teoretyczne i filozoficzne
> Wybrane definicje i ich interpretacje - ujęcie przeglądowo-porządkujące
> Wymiary zrównoważonego rozwoju, w tym m.in. społeczny, środowiskowy, ekonomiczny, kulturowy.
> Wizje społeczeństwa zrównoważonego: debata teoretyczna + stanowiska krytyczne.
> Rozwój zrównoważony vs rozwój przyspieszony
3. Etyczne podstawy zrównoważonego rozwoju
> Etyka odpowiedzialności (m.in. Jonas, Spaemann)
> Typologia i spór wokół typologii odpowiedzialności, m.in. lokalna, globalna, stała, rozmyta/płynna
> Sprawiedliwość środowiskowa i międzypokoleniowa.
> Dobro wspólne a ochrona środowiska.
4. Diagnoza współczesnych problemów ekologicznych
> Kryzys klimatyczny, utrata bioróżnorodności, degradacja gleb i wód.
> Analiza dylematów - odpowiedzialność jednostki, państwa i korporacji.
> Modele interwencji państwowej i kontroli środowiskowej.
5. Etyka środowiskowa w praktyce polityk publicznych
> Polityka klimatyczna i środowiskowa UE.
> Zrównoważona transformacja energetyczna.
> Etyczne aspekty polityk adaptacyjnych i łagodzących.
6. Kultura konsumpcji a etyka zrównoważonego rozwoju
> Krytyka konsumpcjonizmu
> Minimalizm, postwzrost, degrowth.
> Etyczne modele konsumpcji i produkcji.
> Eco-washing/green-washing - na przykładach
7. Filozofia środowiskowa a nauki empiryczne
> Bioekologia, klimatologia, sozologia jako nauki współtworzące diagnozy środowiskowe.
> Interdyscyplinarność w badaniu zrównoważonego rozwoju.
> M.in. ekoteologia, ekopsychologia, ekoekonomia, ekopedagogika (...)
8. Praktyki i ruchy społeczne na rzecz zrównoważonego rozwoju
> Rola organizacji pozarządowych i ruchów klimatycznych.
> Etyka aktywizmu ekologicznego.
> Transformacje społeczne i oddolne inicjatywy środowiskowe.
> Współczesne ruchy proekologiczne, m.in.: ekoanarchizm, ekosocjalizm, ekofeminizm
9. Konflikty wartości w sporach ekologicznych
> Konflikty interesów środowiskowych, społecznych i ekonomicznych.
> Debata między zwolennikami wzrostu gospodarczego a postwzrostu.
> Studium przypadków (np. lasy, węgiel, energetyka jądrowa, gospodarka odpadami).
10. Podsumowanie kursu
> Próba syntezy stanowisk ekofilozoficznych.
> Znaczenie etyki środowiskowej w politykach publicznych i edukacji.
> Kierunki dalszej refleksji i rozwoju koncepcji zrównoważonego rozwoju.

Całkowity nakład pracy studenta

Całkowity nakład pracy: > godziny realizowane z udziałem nauczyciela: 30 godz./1 punkt ECTS > czas poświęcony na indywidualną pracę studenta: 50 godz./2 punkty ECTS w tym: - przygotowanie się do zajęć: lektura i analiza tekstów, przygotowanie notatek - konsultacje z nauczycielem > Łącznie: 80 godzin/3 punkty ECTS

Efekty uczenia się - wiedza

Studentka/student w zaawansowanym stopniu zna i rozumie: K_W01: rolę refleksji filozoficznej i humanistyki w kształtowaniu kultury, w tym znaczenie ekofilozofii i etyki środowiskowej dla rozumienia idei zrównoważonego rozwoju oraz praktyczne zastosowania tych idei w diagnozowaniu kryzysów ekologicznych. K_W03: podstawową terminologię filozoficzną w języku polskim i wybrane słownictwo specjalistyczne dotyczące ekofilozofii, etyki ekologicznej i zrównoważonego rozwoju, stosowane w analizie problemów środowiskowych. K_W07: fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji wynikające z antropopresji, zmian klimatycznych, degradacji środowiska oraz transformacji społecznych; zna przykłady zastosowania filozofii i etyki w diagnozowaniu i rozwiązywaniu problemów zrównoważonego rozwoju

Efekty uczenia się - umiejętności

Studentka/student potrafi: K_U04: brać udział w debacie dotyczącej problemów ekologicznych, przedstawiać i oceniać różne stanowiska (antropocentryczne, biocentryczne, ekocentryczne), interpretować teksty filozoficzne i środowiskowe oraz analizować wartość przedstawianych argumentów. K_U05: posługiwać się argumentacją filozoficzną w komunikowaniu zagadnień związanych z ochroną środowiska i zrównoważonym rozwojem; dobierać odpowiednie strategie argumentacyjne oraz prezentować treść stanowisk ekofilozoficznych. K_U08: samodzielnie planować i realizować dalsze uczenie się w zakresie ekofilozofii i etyki środowiskowej, rozwijać własne zainteresowania w obszarze zrównoważonego rozwoju oraz planować niewielkie samodzielne projekty badawcze.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Studentka/student jest gotów do: K_K01: krytycznej oceny posiadanej wiedzy dotyczącej ekologii, etyki środowiskowej i zrównoważonego rozwoju, prezentowania własnego stanowiska oraz podejmowania decyzji opartych na uzasadnionych racjach. K_K02: otwartości na nowe idee i zmiany opinii dotyczące problemów ekologicznych w świetle dostępnych danych naukowych i argumentów filozoficznych oraz doskonalenia umiejętności komunikowania i współpracy w kontekście wyzwań środowiskowych. K_K06: krzewienia i praktykowania dbałości o dorobek filozofii, zwłaszcza etyki środowiskowej; odpowiedzialności podczas przekazywania wiedzy ekologicznej; zachowania wysokich standardów etycznych i rzetelności intelektualnej w analizie problemów zrównoważonego rozwoju.

Metody dydaktyczne

Na zajęciach wykorzystane zostaną dwie metody dydaktyczne, tj. a) wykładu problemowego i opowiadania - w celu wstępnego przybliżenia słuchaczom problematyki z zakresu ekofilozofii i ekoetyki [patrz: opis kursu] oraz b) metody konwersatoryjnej z elementami pogadanki - w celu przedyskutowania problemów budzących zainteresowanie i wątpliwości ekofilozofów i ekoetyków.

Metody dydaktyczne podające

- opis
- opowiadanie
- pogadanka

Metody dydaktyczne poszukujące

- giełda pomysłów
- studium przypadku
- panelowa
- ćwiczeniowa
- klasyczna metoda problemowa
- seminaryjna

Wymagania wstępne

Brak

Koordynatorzy przedmiotu

Marcin Leźnicki

Kryteria oceniania

Kryteria oceniania:
- obecność na zajęciach
- aktywne uczestnictwo w dyskusji na zajęciach

Praktyki zawodowe

brak/nie dotyczy

Literatura

Przykładowa literatura przedmiotu:

Bińczyk E., Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Warszawa 2018;
Borys T., Zrównoważony rozwój. Jak rozpoznać ład zintegrowany, Warszawa 2010;
Dołęga J.M., Człowiek w zagrożonym środowisku, Warszawa 1993;
Fiut I.S., Ekofilozofia. Geneza i problemy, Kraków 2003;
Hull Z., Etyka i ekologia, Lublin 1997;
Humanistyka i ekologia, pod red. B. Andrzejewskiego, Poznań 1992;
Jaroń J., Ekologia. Sozologia. Ekofilozofia. Ekoetyka. Ekonomia proekologiczna, Warszawa 1997;
Jonas H., Zasada odpowiedzialności. Etyka dla cywilizacji technologicznej, Kraków 1996;
Konstańczak S., Wybrane zagadnienia ekofilozofii, Słupsk 2005;
Papuziński A. (red.), Zrównoważony rozwój – idee, pojmowania, praktyki, Bydgoszcz 2013;
Piątek Z. (red.), Człowiek wobec przyrody. Filozoficzne aspekty kryzysu ekologicznego, Kraków 2006;
Piątek Z., Ekofilozofia, Kraków 2008;
Poskrobko B., Filozofia zrównoważonego rozwoju, Białystok 2010;
Rokicka E., Woźniak W., W kierunku zrównoważonego rozwoju. Koncepcje, interpretacje, konteksty, Łódź 2016;
Skolimowski H., Filozofia ekologiczna, Warszawa 1999;
Skolimowski H., Medytacje o ekologii. Świadomość i etyka w epoce kryzysu, Warszawa 1994;
Szwed A., Odpowiedzialność ekologiczna. Studium filozoficzne, Kraków 2012;
Tyburski W., Dyscypliny humanistyczne i ekologia, Toruń 2013;
Waloszczyk K., Kryzys ekologiczny w świetle ekofilozofii, Łódź 1996;
Wilson E., Socjobiologia, Poznań 2000;

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2402-F-MF-EKO w USOSweb