Teoria poznania 2401-K-S1-2-TP
Na wstępnych wykładach przedstawiona jest mapa problemów, które zostaną omówione oraz ogólna charakterystyka metodologiczna teorii poznania jako dyscypliny filozoficznej (ze szczególnym zwróceniem uwagi dotyczących jej stosunku do innych dyscyplin filozoficznych oraz do nauk szczegółowych), omawiana jest też relacja teorii poznania do kognitywistyki. Przedstawiony jest projekt epistemologii znaturalizowanej jako najbardziej związanej z kognitywistyką. Podkreślone jest tu zagadnienie naturalizacji epistemologii z dyskutowanymi problemami.
Po wstępnych zagadnieniach metodologicznych zarysowana jest charakterystyka poznania (rodzaje i forma poznania), ze zwróceniem uwagi na badanie poznania od strony czynności (procesów poznawczych) i wytworów (sądów, przekonań, zdobytej wiedzy zarówno przez poznającego jak i uporządkowanej w teoriach naukowych). Omawiane są tematy dotyczące źródeł poznania (spór między aprioryzmem a empiryzmem genetycznym), wartości poznania (ze zwróceniem uwagi na toczące się kontrowersje). Specjalne miejsce poświęcone jest zagadnieniu prawdy i uzasadniania. Osobną grupę zagadnień (bliższych kognitywistyce) stanowi problematyka percepcji. W kontekście kognitywistyki pokazane są wybrane problemy stawiane w filozofii (jak np. problem Molyneux dotyczący percepcji osoby niewidzącej, czy taka osoba po odzyskaniu wzroku na podstawie samego widzenia byłaby w stanie odróżnić kulę od sześcianu). Wykład kończy podsumowanie i pokazanie dalszych otwartych badawczo problemów.
W cyklu 2022/23L:
Ćwiczenia do wykładu z teorii poznania mają na celu uzupełnienie kształcenia studentów w tej dyscyplinie o umiejętności praktycznego wykorzystania wiedzy zdobytej podczas wykładu, m.in. do analizy wybranych tekstów, odtworzenia argumentacji i samodzielnego problematyzowania zagadnień współczesnej teorii poznania. |
W cyklu 2023/24L:
Ćwiczenia do wykładu z teorii poznania mają na celu uzupełnienie kształcenia studentów w tej dyscyplinie o umiejętności praktycznego wykorzystania wiedzy zdobytej podczas wykładu, m.in. do analizy wybranych tekstów, odtworzenia argumentacji i samodzielnego problematyzowania zagadnień współczesnej teorii poznania. |
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne podające
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
Metody dydaktyczne poszukujące
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Wykład kończy się zaliczeniem i egzaminem ustnym w sesji letniej (w ustalonym terminie). Na egzamin obowiązuje materiał omawiany na wykładzie i ćwiczeniach.
Do egzaminu przystępuje się parami (studenci dobierają się parami
i starosta roku w porozumieniu z wykładowcą ustala godziny egzaminu dla każdej pary).
Ocena na egzaminie zależy od (1) stopnia przyswojonej wiedzy, (2) jej rozumienia, (3) sposobu przekazania zdobytych treści, zarówno pod względem merytorycznym, jak i formalnym (tzn. jak skonstruowana jest odpowiedź, czy student udziela bezpośredniej odpowiedzi na pytanie, a jeśli pośredniej, to czy zdaje sobie z tego sprawę i czy uzasadnia taki sposób odpowiedzi, jak stosuje fachową terminologię). Kryterium oceny ustalone wedle wymagań wskazanych w efektach.
Cenione jest wykazanie się samodzielnością myślenia .
Egzamin ustny nie jest "losowy" ani nie jest testowy, lecz odbywa się w bezpośredniej relacji z wykładowcą, który z największa życzliwością, a jednocześnie wedle postawionych wymagań zechce wystawić ocenę obiektywną. Zdarza się, że student jest przekonany o swojej wiedzy, lecz nie potrafi jej właściwie przekazać (egzamin nie jest wówczas zaliczony). Podobnie, jeśli student myli podstawowe pojęcia ani nie zna podstawowych zagadnień (np. nie potrafi podać klasycznej definicji prawdy, nie potrafi odróżnić stanowiska realizmu epistemologicznego od idealizmu). W takiej sytuacji, nawet jeśli zna jakieś wybrane obszary omawianych tematów) nie uzyskuje zaliczenia, ponieważ nie zdobył wymaganej wiedzy.
Ocena wedle kryteriów uzyskania efektów kształcenia wyżej opisanych, symbolicznie K_W03, K_W05, K_W15, KU07, K_W10.
Praktyki zawodowe
Nie są prowadzone do tegp wykładu.
Literatura
W.V.O. Quine, "Epistemologia znaturalizowana" w: tenże, Granice wiedzy i inne eseje, Warszawa: PIW 1986;
J. Woleński, Epistemologia, t. II. Wiedza i Poznanie, Kraków: Aurerus 2001 (fragmenty)
J. Woleński, Epistemologia, t. III Prawda i realizm, Kraków: Aurerus 2003 (fragmenty)
R. Ziemińska, red. Przewodnik po Epistemologii, Kraków: WAM 2013 (wybr. teksty)
Literatura uzupełniona jest w rocznym programie, a szczegółowa na projekcjach udostępnianych studentom. Ponadto literatura podana jest na ćwiczeniach.
W cyklu 2022/23L:
Żegleń, U. Epistemologia a kognitywistyka, [w:] „Przewodnik po epistemologii”, R. Ziemińska (red.), Kraków 2013, WAM, s. 457-493. Wright C. Prawda: Przegląd tradycyjnego sporu, tłum. T. Szubka, „Kwartalnik Filozoficzny”, t. XXVIII (2000),, z. 4, PAU UJ, Kraków, s. 153-198. Szubka, T., Antyrealizm semantyczny. Studium analityczne, rozdz. I.: Płaszczyzny sporu o realizm, KUL, Lublin. 2001. Chisholm R. M., Uzasadnienie epistemiczne, [w:] Teoria poznania, (tłum.) R. Ziemińska, Wydawnictwo Daimonion, Lublin 1994. Chisholm R. M., Wyzwanie sceptyka, [w:] Teoria poznania, (tłum.) R. Ziemińska, Wydawnictwo Daimonion, Lublin 1994. Ziemińska R., Eksternalizm we współczesnej epistemologii, rozdz. I.: Co to jest eksternalizm epistemiczny?,Szczecin 2002, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego Gettier, E. L., Czy uzasadnione i prawdziwe przekonanie jest wiedzą? Searle, J., Intencjonalność percepcji, [w:] B. Chwedeńczuk (wybór), Filozofia percepcji, Warszawa, 1995. G.E. Moore, Status danych zmysłowych [w:] B. Chwedeńczuk (wybór), Filozofia percepcji, Warszawa, 1995. G. Frege, Sens i znaczenie, [w:] , Pisma semantyczne, (tłum.) B. Wolniewicz, Warszawa 1977, PWN. Putnam, H. , Znaczenie wyrazu ‘znaczenie’, [w:] H. Putnam, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, (tłum.) A. Grobler, PWN, Warszawa 1998. Putnam, H., Mózgi w naczyniu, [w:] H. Putnam, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, (tłum.) A. Grobler, PWN, Warszawa 1998. Quine, W.v. O., Epistemologia znaturalizowana, [w:] Granice wiedzy i inne eseje, (tłum. B. Stanosz), PIW, Warszawa 1986. Quine, W.v. O., Dwa dogmaty empiryzmu [w:] Z punktu widzenia logiki. Dziewięć esejów logiczno-filozoficznych, (tłum. B. Stanosz), Aletheia, Warszawa 2000. Ingarden R., Psychofizjologiczna teoria poznania, [w:] U podstaw teorii poznania, Warszawa 1971, PWN. Ingarden R., Niektóre kierunki współczesnej teorii poznania, w: Kwartalnik Filozoficzny, Zeszyt 3 To, XXIV, 1996, s. 135-149. Strawson, P.F., Osoby, [w:] Indywidua, (tłum. B. Chwedeńczuk) Warszawa 1980. |
W cyklu 2023/24L:
Żegleń, U. Epistemologia a kognitywistyka, [w:] „Przewodnik po epistemologii”, R. Ziemińska (red.), Kraków 2013, WAM, s. 457-493. Wright C. Prawda: Przegląd tradycyjnego sporu, tłum. T. Szubka, „Kwartalnik Filozoficzny”, t. XXVIII (2000),, z. 4, PAU UJ, Kraków, s. 153-198. Szubka, T., Antyrealizm semantyczny. Studium analityczne, rozdz. I.: Płaszczyzny sporu o realizm, KUL, Lublin. 2001. Chisholm R. M., Uzasadnienie epistemiczne, [w:] Teoria poznania, (tłum.) R. Ziemińska, Wydawnictwo Daimonion, Lublin 1994. Chisholm R. M., Wyzwanie sceptyka, [w:] Teoria poznania, (tłum.) R. Ziemińska, Wydawnictwo Daimonion, Lublin 1994. Ziemińska R., Eksternalizm we współczesnej epistemologii, rozdz. I.: Co to jest eksternalizm epistemiczny?,Szczecin 2002, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego Gettier, E. L., Czy uzasadnione i prawdziwe przekonanie jest wiedzą? Searle, J., Intencjonalność percepcji, [w:] B. Chwedeńczuk (wybór), Filozofia percepcji, Warszawa, 1995. G.E. Moore, Status danych zmysłowych [w:] B. Chwedeńczuk (wybór), Filozofia percepcji, Warszawa, 1995. G. Frege, Sens i znaczenie, [w:] , Pisma semantyczne, (tłum.) B. Wolniewicz, Warszawa 1977, PWN. Putnam, H. , Znaczenie wyrazu ‘znaczenie’, [w:] H. Putnam, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, (tłum.) A. Grobler, PWN, Warszawa 1998. Putnam, H., Mózgi w naczyniu, [w:] H. Putnam, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, (tłum.) A. Grobler, PWN, Warszawa 1998. Quine, W.v. O., Epistemologia znaturalizowana, [w:] Granice wiedzy i inne eseje, (tłum. B. Stanosz), PIW, Warszawa 1986. Quine, W.v. O., Dwa dogmaty empiryzmu [w:] Z punktu widzenia logiki. Dziewięć esejów logiczno-filozoficznych, (tłum. B. Stanosz), Aletheia, Warszawa 2000. Ingarden R., Psychofizjologiczna teoria poznania, [w:] U podstaw teorii poznania, Warszawa 1971, PWN. Ingarden R., Niektóre kierunki współczesnej teorii poznania, w: Kwartalnik Filozoficzny, Zeszyt 3 To, XXIV, 1996, s. 135-149. Strawson, P.F., Osoby, [w:] Indywidua, (tłum. B. Chwedeńczuk) Warszawa 1980. |
Uwagi
W cyklu 2022/23L:
Terminy ćwiczeń: co 2 tygodnie w podwójnych blokach. |
W cyklu 2023/24L:
Terminy ćwiczeń: co 2 tygodnie w podwójnych blokach. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: