Wprowadzenie do psychologii poznawczej 2401-K-S1/S2-1-WDPP

Psychologia poznawcza interesuje się procesami zachodzącymi w umyśle ludzkim podczas interakcji ze środowiskiem, w najszerszym sensie słowa interakcji. Po długim okresie historycznym, w którym nauka psychologiczna była zredukowana do badań obserwowalnych zachowań człowieka (behawioryzm), rewolucja poznawcza w latach 50tych zeszłego wieku stworzyła nowego paradygmat teoretycznego na podstawie koncepcji przetwarzania informacji. Według tej koncepcji zachowanie człowieka jest kierowane przez wiedzę, czyli ciąg informacji, które są odbierane ze środowiska, magazynowane w pamięci i leżą u podstaw podejmowanych decyzji i wykonanych akcji. Przebieg przetwarzania informacji w systemie poznawczym jest więc główny fokus badań psychologicznych, opierających się na metodologii obserwacji rygorystycznie kontrolowanych i powtarzalnych. Modele psychologiczne starają się tłumaczyć przepływ informacji, naturę i strukturę wiedzy w systemie poznawczym, etapów transformacji informacji w każdej z funkcji poznawczych przypisanych systemu poznawczego. Zazwyczaj są one wyrażane w formie diagramu blokowego przepływu informacji jako modele obliczeniowe możliwe do implementowania w programach komputerowych.

Bloki tematyczne
Wykłady 1-3 Zarys historyczny; wyłonienie się paradygmatu przetwarzania informacji w psychologii i kognitywistyce
Wykłady 4-6 Natura percepcji i teorie percpecji: Bayesowska teoria percepcji i ekologiczna teoria percepcji
Wykłady 7-8 Teorie uwagi; debata nad lokalizacji filtra uwagi; uwaga selektywna wizualna; podzielność uwagi
Wykłady 9-12 Rodzaje pamięci: sensoryczna, krótkotrwała, robocza, długotrwała, epizodyczna, proceduralna
Wykłady 13-15 Natura i organizacja pojęć: pojęcia jako definicje, prototypy, reprezentacje egzemplarze, elementy "teorii potocznych"

W cyklu 2022/23Z:

Wykład składa się z następujących bloków tematycznych (każdy z bloków odpowiada 2-4 spotkaniom wykładowym)
1. Wstęp historyczny i teoretyczny (3 spotkania)
- Psychologia przed “rewolucją kognitywną”: introspekcjonizm i behawioryzm
- Paradygmat klasycznej kognitywistyki: reprezentacje mentalne, obliczeniowa teoria umysłu, trzy poziomy wyjaśniania wg Marra
2. Percepcja (4 spotkania)
- Percepcja jako nieświadome wnioskowanie; reguła Bayesa i jej znaczenie dla teorii percepcji
- Percepcja bezpośrednia w ujęciu Gibsona
3. Uwaga (2 spotkania)
- Klasyczne modele uwagi: uwaga jako filtr poznawczy
- Model uwagi jako zasobu poznawczego i jako optymizacji precyzji
- Przeszukiwanie uwagowe: uwaga endogenna i egzogenna
4. Pamięć (4 spotkania)
- Klasyfikacja systemów pamięciowych
- Pamięć sensoryczna
- Pamięć krótkotrwała i pamięć operacyjna (model Baddeleya)
- Pamięć epizodyczna i autobiograficzna
- Pamięć niejawna
- Pamięć semantyczna
5. Pojęcia (2 spotkania)
- Funkcje poznawcze pojęć
- Pojęcia jako prototypy i jako reprezentacje egzemplarzy
- Pojęcia a teorie potoczne

W cyklu 2023/24Z:

Całkowity nakład pracy studenta

1. Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: godziny kontaktowe przewidziane w planie studiów dla danego przedmiotu 30 godz.; konsultacje 20 godz. – w sumie 50 godz. 2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu, tj. pisanie komentarzy do tematów wykładów - 50 godz 3. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w zaliczeniu na ocenę – 30 godz. W sumie 130 godz. – 5 ECTS

Efekty uczenia się - wiedza

zna podstawową terminologię z zakresu psychologii poznawczej w języku polskim, K_W02 rozumie oraz potrafi wytłumaczyć opisy prawidłowości, zjawisk i procesów wykorzystujące język nauk ścisłych, w szczególności potrafi samodzielnie odtworzyć podstawowe twierdzenia i prawa, K_W03 zna podstawową terminologię z zakresu psychologii poznawczej w języku angielskim, K_W04 zna zależności między głównymi subdyscyplinami kognitywistycznymi, zna zależności między głównymi subdyscyplinami kognitywistycznymi, K_W05 zna i rozumie główne kierunki i stanowiska z zakresu psychologii poznawczej, K_W07 ma wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z psychologii poznawczej, K_W11 zna podstawowe metody badawcze i strategie argumentacyjne właściwe psychologii poznawczej, K_W14 wykorzystuje narzędzia wyszukiwawcze ukierunkowane na badanie procesów poznawczych, K_W16

Efekty uczenia się - umiejętności

wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i wykorzystuje informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych, K_U01 poprawnie stosuje poznaną terminologię z zakres psychologii poznawczej, K_U04 Podejmuje próby rozwiązania problemów w obszarze psychologii poznawczej, K_U05 wykrywa zależności między tezami badanych pisemnych i ustnych wypowiedzi naukowych, K_U07 uzasadnia i krytykuje uogólnienia w świetle dostępnych świadectw empirycznych, K_U09 przytacza główne tezy badań stosownie do ich istotności, K_U10 formułuje w mowie i na piśmie problemy w zakresie psychologii poznawczej, stawia tezy oraz artykułuje własne poglądy, K_U11 prowadzi na poziomie podstawowym pracę badawczą pod kierunkiem opiekuna naukowego lub kierownika zespołu badawczego, K_U14 posługuje się zasadami terapii w odniesieniu do poszczególnych zaburzeń z wykorzystaniem wiedzy i metod psychologii poznawczej, K_U16 potrafi w sposób krytyczny ocenić wyniki eksperymentów, obserwacji i obliczeń teoretycznych, a także przedyskutować błędy pomiarowe, K_U17

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów, K_K02 efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia jej stopień zaawansowania, K_K05 wykazuje motywację do zaangażowanego uczestnictwa w życiu społecznym, K_K07 rozumie istotność problematyki psychologii poznawczej i potrafi ją umiejscowić na gruncie interakcji społecznych, K_K08 wykorzystuje swoje kompetencje w wielu dziedzinach życia społecznego oraz zawodowego, K_K09

Metody dydaktyczne

wskazane poniżej

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład problemowy
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- seminaryjna
- referatu

Rodzaj przedmiotu

kanon (atrybut wycofany)

Koordynatorzy przedmiotu

Paweł Gładziejewski

Kryteria oceniania

Podstawowymi kryteriami oceniania są:

- na wykładzie: egzamin pisemny końcowy w postaci pytań zamkniętych i otwartych
- na ćwiczeniach: rezultaty kolokwium końcowego oraz aktywna uczestnictwo w zajęciach

Praktyki zawodowe

Literatura

Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: PWN.

W cyklu 2022/23Z:

Literatura pomocnicza do wykładu:

Maruszewski, T. (2011). Psychologia poznania: umysł i świat. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B., Wichary, S. (2020). Psychologia poznawcza. Warszawa: PWN
Sternberg, R. (2001). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne .

W cyklu 2023/24Z:

Literatura pomocnicza do wykładu:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2401-K-S1/S2-1-WDPP w USOSweb