Prowadzony w cyklach: 2022/23Z, 2024/25Z

Punkty ECTS: 3

Język: polski

Organizowany przez: Katedra Kognitywistyki

Specyfika humanistyki 2401-K-MF-SH

Celem przedmiotu jest ukazanie specyfiki nauk humanistycznych w stosunku do nauk społecznych oraz przyrodniczych. Podczas zajęć omówiona zostanie rodowód nauk humanistycznych (renesansowy rodowód, znaczenie przełomu antypozytywistycznego), ich istota humanistyki, metody, jakimi się posługują, a także relacje łączące ją z innymi naukami i sferami życia, takimi jak polityka, technika, społeczeństwo, ale także prześledzić znaczenie pierwiastka humanistycznego we współczesnym świecie na przykładzie techniki, sztuki i medycyny. Dodatkowo omówiona zostanie historia europejskich uniwersytetów oraz ich dzisiejsza rola i znaczenia oraz potrzeba uzupełnienia wykształcenia o przedmioty humanistyczne.

1. Wprowadzenie – humanistyka a inne dziedziny ludzkiej aktywności.
2. Humanizm, nauka humanistyka.
3. Ku określeniu humanistyki; pojęcia: kształcenie, sądzenie, prawda, autorytet.
4. Czas, pamięć, historia i ich znaczenie dla refleksji humanistycznej.
5. Znaki i teksty
6. Metodologia humanistyki – W. Dilthey
7. Metodologia humanistyki – E. Cassirer
8. Humanistyka i społeczeństwo oraz polityka
9. Humanistyka i medycyna
10. Historia uniwersytetu
11. Uniwersytet dzisiaj
12. Sztuka i dehumanizacja

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.): - udział w wykładach - 30 godz. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.): - czytanie literatury - 30 - przygotowanie do kolokwium – 5 godz.

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Studenci znają i rozumieją na poziomie podstawowym rolę refleksji humanistycznej w kształtowaniu kultury W2: Studenci znają i rozumieją historyczny charakter kształtowania się refleksji humanistycznej. W3: Studenci znają podstawową terminologię nauk humanistycznych.

Efekty uczenia się - umiejętności

umiejętności: U1: Studenci potrafią zdefiniować i zastosować najważniejsze pojęcia dotyczące nauk humanistycznych. U2: Studenci potrafią odróżnić założenia leżące u podstaw nauk humanistycznych od analogicznych założeń nauk przyrodniczych U3: Studenci potrafią wskazać różnice pomiędzy założeniami wybranych metodologii nauk humanistycznych. U4: Studenci dobierają strategie argumentacyjne, konstruują krytyczne argumenty, formułują odpowiedzi na krytykę odnośnie do potrzeby kształcenia humanistycznego.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Studenci identyfikują normatywne ugruntowanie różnych instytucji społecznych oraz normatywne uwarunkowania różnych zjawisk społecznych. K2: Studenci mają świadomość znaczenia i roli uniwersytetów.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- klasyczna metoda problemowa

Wymagania wstępne

Koordynatorzy przedmiotu

Adam Grzeliński

Kryteria oceniania

Kryteria oceniania:

zaliczenie na ocenę na podstawie trzech kolokwiów elektronicznych oraz aktywności (wykład ma charakter konwersatoryjny, część przeznaczona jest na dyskusję).

ndst - poniżej 50%

dst- 50-60%,

dst plus- 61-70%,

db- 71-80%

db plus- 81-90%,

bdb- 91-100%

Literatura

1. Wprowadzenie

L. ponadobowiązkowa:

Max Weber, Nauka i powołanie, w: Zdzisław Krasnodębski, M. Weber, Wiedza Powszechna, 1999.

Hannah Arendt, Wytwarzanie, w: Kondycja ludzka, przeł. Anna Łagodzka, Aletheia 2010.

2. Humanizm, nauka, humanistyka

Martin Heidegger, Pytanie o technikę, w: Budować, mieszkać, myśleć, przeł. Krzysztof Michalski i in., Czytelnik, Warszawa 1977.

Tzvetan Todorov, Ogród niedoskonały, przeł. Hanna Abramowicz i Jan Maria Kłoczowski, Czytelnik, Warszawa 2003.

L. ponadobowiązkowa:

Edmund Husserl, Kryzys nauk europejskich, przeł. Sławomira Walczewska, Wydawnictwo Rolewski, Toruń 1999.

3. Ku określeniu humanistyki

Hans-Georg Gadamer, Kształcenie, Sensus communis, Władza sądzenia w: Prawda i metoda, przeł. Bogdan Baran, Inter Esse, Kraków 2003.

L. ponadobowiązkowa:

Joachim Ritter, Zadanie nauk humanistycznych w nowoczesnym społeczeństwie, przeł. Elżbieta Paczkowska-Łagowska, „Studia z Filozofii Niemieckiej” 1996, t. 2.

Hannah Arendt, Co to jest autorytet, w: Pomiędzy czasem minionym i przyszłym, przeł. Mieczysław Godyń i Wojciech Madej, Aletheia 2011.

4. Historia, czas, pamięć

Ernst Cassirer, Historia, w: Esej o człowieku, przeł. Anna Staniewska, Czytelnik, Warszawa 1977.

Paul Ricoeur, Ćwiczenie pamięci: używanie i nadużywanie, w: Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. Janusz Margański, Universitas 2006.

L. ponadobowiązkowa:

Borys Uspieński, Historia i semiotyka, przeł. Bogusław Żyłko, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 1998.

5. Znaki i teksty

Jurij Łotman i Borys Uspieńskj, O semiotycznym mechanizmie kultury, w: Semiotyka kultury, red. M. Janus, M. R. Mayenowa, Warszawa 1977

Paul Ricoeur, Mowa i pismo, w: Język, tekst, interpretacja, przeł. P. Graff, K. Rosner, PIW, Warszawa 1989.

L. ponadobowiązkowa:

Hans-Georg Gadamer, Co to jest prawda, w: Rozum, słowo, dzieje, przeł. Małgorzata Łukasiewicz i Krzysztof Michalski, PIW, Warszawa 1979, 2000.

e-kolokwium nr 2

6. Metodologia humanistyki – W. Dilthey

Wilhelm Dilthey, Typy światopoglądów i ich rozwinięcie w systemach metafizycznych, w: O istocie filozofii i inne pisma, przeł. Elżbieta Paczkowska-Łagowska, PWN, Warszawa 1987.

L. ponadobowiązkowa

Wilhelm Dilthey, Życie a nauki humanistyczne, w: Budowa świata historycznego w naukach humanistycznych, przeł. Elżbieta Paczkowska-Łagowska, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2004.

7. Metodologia humanistyki – E. Cassirer

Ernst Cassirer, Postrzeganie rzeczy i postrzeganie ekspresji, Pojęcia przyrodnicze i pojęcia kulturowe, w: Logika nauk o kulturze, przeł. Przemysław Parszutowicz, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2011

L. ponadobowiązkowa:

Ernst Cassirer, Czym jest człowiek?, w: Esej o człowieku, przeł. Anna Staniewska, Czytelnik, Warszawa 1977.

8. Humanistyka i polityka

Hannah Arendt, Prawda i polityka, w: Pomiędzy czasem minionym i przyszłym, przeł. Mieczysław Godyń i Wojciech Madej, Aletheia 2011.

Michał P. Markowski, Humanistyka: wprowadzenie, w: Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki, Universitas 2013.

9. Humanistyka i medycyna

Andrzej Szczeklik, Kore. O chorych, chorobach i poszukiwaniu duszy medycyny, Znak, Kraków 2007.

Jacques Testart, Ku wspomnieniu o człowieku, w: Przejrzysta komórka, przeł. J. A. Żelechowska, PIW, Warszawa 1990.

10. Uniwersytet – historia (wykład)

11. Uniwersytet – idea i czasy najnowsze

Mirosław Żelazny, Kantowska idea uniwersytetu, w: Immanuel Kant, Spór fakultetów, przeł. M. Żelazny, Wydawnictwo Rolewski, Toruń 2003.

Allan Bloom, Umysł zamknięty. O tym, jak amerykańskie szkolnictwo wyższe zawiodło demokrację i zubożyło dusze dzisiejszych studentów, przeł. T. Bieroń, Zysk i Ska, Poznań 1997.

L. ponadobowiązkowa:

Hannah Arendt, Kryzys edukacji, w: Pomiędzy czasem minionym i przyszłym, przeł. Mieczysław Godyń i Wojciech Madej, Aletheia 2011.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2401-K-MF-SH w USOSweb