Psychologia miejsca 2401-K-MF-PM

Wykład 1. Wprowadzenie do psychologii miejsca. Dlaczego badania dotyczące związku z miejscem są ważne? Podejścia teoretyczne w badaniach nad miejscem, w tym podejście fenomenologiczne (Tuan), geografii humanistycznej (Tuan, Relph, Seamon), psychologii ekologicznej (Barker, Gibson). Genius loci miejsca (Norberg-Schultz). Miejsce jako ośrodek zachowania (Barker, Gibson) vs. doświadczenia (Tuan, Norberg-Schultz)
Wykład 2. Spór o znaczenie miejsca. Miejsce a przestrzeń. Miejsce jako „przestrzeń znacząca”. „Znaczenie” w języku i psychologii. Jak badać znaczenie? Cechy definicyjne miejsca według Tuana i Relpha. Genius loci – co decyduje o niepowtarzalności miejsca. Miejsca konserwatywne i progresywne.
Wykład 3. Esencjalizm i bytowość miejsc. Pojęcia esencjalizmu i bytowości w psychologii społecznej. Konsekwencje postrzegania grup społecznych w kategoriach esencjalnych. Esencjalizm a tożsamość grupowa. Percepcja miejsc jako bytów esencjalnych. Genius loci a kryteria esencjalizmu miejsc. Czy ludzie wolą miejsca esencjalistyczne czy nieesencjalistyczne?
Wykład 4 i 5. Ponadczasowe cechy dobrego miejsca. Jane Jacobs i jej walka o miasto. Humanistyczni architekci o mieście (Christopher Alexander, Jan Gehl). Teoria wzorców. Miasta dla ludzi. Co niszczy nasze miasta? Bezpieczeństwo w mieście: zamykać czy nie zamykać?
Wykład 6 i 7. Relacje człowieka z miejscem: przywiązanie i tożsamość. Miejsce a tożsamość (Proshansky, Breakwell, Twigger-Ross i Uzzell). Rola miejsca w tożsamości człowieka. Tożsamość terytorialna i nieterytorialna. Typy przywiązania do miejsca. Rodzaje „nieprzywiązania”. Przywiązanie afektywne vs. instrumentalne. Konsekwencje i korelaty przywiązania. Do czego potrzebne jest człowiekowi miejsce? Mechanizmy tworzenia przywiązania do miejsca.
Wykład 8. Sposoby pomiaru związków człowieka z miejscem: Metody ilościowe i jakościowe. Skale przywiązania do miejsca (jedno i wielowymiarowe). Triangulacja metod. Dobre przykłady triangulacji metod.
Wykład 9. Mobilność a przywiązanie. Status społeczny a przywiązanie. Cechy fizyczne miejsca a przywiązanie. Cechy społeczne a przywiązanie. Stali mieszkańcy vs. nowoprzybyli. Kotwice vs. magnesy. Przestrzeń przepływów a przestrzeń miejsc (M. Castells). Czy przywiązanie jest możliwe w czasach globalizacji?
Wykład 10. Ciągłość miejsca. Percepcja ciągłości a tożsamość miejsca. Zainteresowanie historią miejsca i jego funkcje psychologiczne. Pamięć autobiograficzna a związek z miejscem.
Wykład 11 i 12. Pamięć miejsca. Podpowiedzi urbanistyczne. Miejsca wielokulturowe. Mechanizmy przywracania pamięci.
Wykład 13. Życie wokół nas. Sąsiedztwo. Zróżnicowanie społeczne sąsiedztw. Kapitał społeczny w miejscu zamieszkania.
Seminarium 14. Rewitalizacja polskich miast: problemy i wyzwania. Upodmiotowienie mieszkańców. Jak uczyć się na błędach innych i jak ich nie powtarzać?