Anatomia fake newsa 2401-D-s1/s2-AFN

Konwersatorium przedstawia zjawisko fake newsów jako jedno z największych wyzwań współczesnych mediów i komunikacji społecznej. Studenci analizują różne rodzaje nieprawdziwych treści – od clickbaitów i półprawd po deepfake’i i zmanipulowane obrazy generowane przez AI. Kurs obejmuje ćwiczenia praktyczne: tworzenie własnych fake newsów (tylko na potrzeby dydaktyczne), weryfikację informacji w serwisach fact-checkingowych, analizę serwisów informacyjnych pod kątem manipulacji. Ćwiczenia w grupie, takie jak „głuchy telefon” czy wizualizacja sieci komunikacyjnej za pomocą włóczki, pokazują, jak łatwo informacja może zostać zniekształcona w procesie przekazywania. Zajęcia kończą się projektem – opracowaniem analizy wybranego fake newsa lub przygotowaniem raportu fact-checkingowego.

Całkowity nakład pracy studenta

Łącznie 120 h (4 ECTS): Godziny kontaktowe: 56 h (konwersatorium 30 h, konsultacje 6 h, praca warsztatowa w grupach 20 h) Praca własna: 64 h (lektury, analiza przykładów, przygotowanie zadań cząstkowych i projektu końcowego).

Efekty uczenia się - wiedza

K_W02, K_W04 – Student zna definicje i konteksty zjawiska fake newsów, rozumie mechanizmy dezinformacji, deepfake’ów, clickbaitów i manipulacji medialnej. K_W05, K_W06 – Zna sposoby działania serwisów fact-checkingowych i rozumie rolę technologii (AI, social media) w tworzeniu i rozpowszechnianiu nieprawdziwych informacji.

Efekty uczenia się - umiejętności

K_U01, K_U03 – Potrafi analizować i krytycznie interpretować komunikaty medialne, wskazując elementy manipulacji. K_U06 – Weryfikuje informacje przy użyciu narzędzi fact-checkingowych i porównuje źródła. K_U07 – Potrafi tworzyć przykładowe fake newsy (tylko na potrzeby dydaktyczne), aby zrozumieć ich strukturę i mechanizmy oddziaływania. K_U08 – Umie pracować zespołowo przy analizie i prezentacji wyników, symulować proces tworzenia i obiegu fałszywych treści.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K_K02 – Rozumie etyczne i społeczne konsekwencje rozpowszechniania fałszywych informacji. K_K03 – Potrafi współpracować w grupie, wymieniać się spostrzeżeniami i szanować odmienne punkty widzenia. K_K05 – Krytycznie ocenia wpływ dezinformacji na życie społeczne, polityczne i kulturowe.

Metody dydaktyczne

Konwersatorium z elementami dyskusji i debat. Studium przypadku – analiza wybranych fake newsów z mediów tradycyjnych i elektronicznych. Ćwiczenia symulacyjne: „tworzenie fake newsa” w celach dydaktycznych. Gry komunikacyjne (głuchy telefon, zabawa z włóczką – wizualizacja obiegu informacji). Praca w grupach nad mini-projektami fact-checkingowymi. Analiza treści wizualnych i multimedialnych (deepfake, AI-generated content).

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz
- inscenizacja

Metody dydaktyczne podające

- opis
- tekst programowany
- pogadanka
- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- klasyczna metoda problemowa
- giełda pomysłów
- projektu
- referatu
- obserwacji
- doświadczeń
- studium przypadku

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody integracyjne
- metody oparte na współpracy
- gry i symulacje
- metody wymiany i dyskusji
- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody odnoszące się do autentycznych lub fikcyjnych sytuacji

Wymagania wstępne

Brak formalnych wymagań. Student powinien posiadać podstawową znajomość mediów tradycyjnych i elektronicznych, być otwarty na krytyczne myślenie i analizę treści medialnych.

Koordynatorzy przedmiotu

Katarzyna Prętkowska

Kryteria oceniania

Obecność i aktywność: udział w dyskusjach, ćwiczeniach grupowych

20% 20 pkt

Zadania cząstkowe (indywidualne i grupowe):

analiza przykładów fake newsów, ćwiczenia fact-checkingowe

30% 30 pkt

Projekt końcowy

analiza wybranego fake newsa lub raport fact-checkingowy (prezentacja + raport pisemny) 50% 50 pkt

Literatura

Klaudia Rosińska, Fake news. Geneza, istota, przeciwdziałanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2021 – kompleksowe ujęcie zjawiska fake newsów, ich klasyfikacji i metod przeciwdziałania.

Katarzyna Bąkowicz, Fake news jako produkt medialny w dobie postprawdy. Studium przypadku Niebieskiego Wieloryba – książkowa rozprawa badawcza analizująca dezinformację jako produkt medialny.

Anna Mierzyńska, Efekt niszczący. Jak dezinformacja wpływa na nasze życie – refleksyjna książka pokazująca wpływ dezinformacji na życie społeczne i osobiste (ocena 6,4 na Lubimyczytać).

Krzysztof Buczkowski, „Prawie Prawdziwe” – Weryfikacja informacji w czasach fake-newsów (Poradnik) – praktyczny przewodnik po weryfikacji informacji.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2401-D-s1/s2-AFN w USOSweb