Antropologia kultury 2401-D-S1-2-AK

1-2. Wprowadzenie. Co to jest antropologia?
– definicja dziedziny i jej początki
– czym zajmuje się antropologia?
– główne szkoły teoretyczne

3-4. Kultura
– problemy definicyjne
– dyfuzja
– akulturacja i etnocentryzm
– subkultury i kontrkultury
– relatywizm kulturowy

5. Obserwacja jako metoda antropologiczna
– obserwacja jako sposób gromadzenia danych
– cechy obserwacji
– typy obserwacji
– zalety i wady obserwacji

6. Klasyczne nurty antropologii: ewolucjonizm i funkcjonalizm
– ewolucjonizm w antropologii
– klasycy antropologii ewolucjonistycznej: L.H.Morgan, E.Tylor, G.Frazer
– funkcje i system
– B. Malinowski i jego badania
– A. Radcliffe-Brown
– E. Evans-Pritchard

7. Klasyczne nurty antropologii: kulturalizm
– kultura i osobowość
– F.Boas i jego uczniowie
– M.Sahlins
– C.Geertz

8. Antropologia XX w.: strukturalizm
– początki (E.Durkheim, M.Mauss, L.Levy-Bruhl)
– strukturalizm C.Levi-Straussa
– myśl nieoswojona i poszukiwanie dzikich
– mity (opozycje mityczne) i opowieści ludowe

9. Antropologia 2 poł. XX w.: antropologia dynamiczna
– dynamika i konflikty w społeczeństwach pierwotnych
– szkoła manchesterska: M.Gluckmann, V.Turner
– antropologia konfliktów: G.Balandier

10. Grupy ludzkie i pokrewieństwo
– grupy korporacyjne
– pokrewieństwo
– małżeństwo
– pochodzenie

11. Religia i rytuały
– religia jako problem antropologiczny
– funkcje religii
– mit i jego funkcje społeczne
– rytuały i ich funkcje
– o zmarłych inaczej: aluk todolo

12. Produkcja i wymiana dóbr – ekonomiczny wymiar społeczeństw
– antropologia ekonomiczna
– gospodarka
– wymiana w życiu społecznym
– logika daru i wymiany
– M. Godelier i koncepcja daru
– dar i wymiana w społeczeństwie sieciowym

13. Polityka
– władza jako problem antropologiczny
– polityka i przywództwo
– organizacja polityczna / państwo
– akulturacja i etnocentryzm
– narody i nacjonalizm

14. Zmieniający się świat, modernizacja i społeczeństwo masowe
– zmiana jako problem antropologiczny
– typy społeczeństw
– rewolucja przemysłowa
– teoria modernizacji
– europejskie warunki modernizacji
– etyka protestancka i duch kapitalizmu
– współczesne społeczeństwo masowe

15. Podsumowanie wykładów

Całkowity nakład pracy studenta

1.Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (2 ECTS): a. Zajęcia dydaktyczne: 30 b.Czas wymagany na przeprowadzenie konsultacji bezpośrednich, online i korespondencji mailowej: 15 c. Czas wymagany na zapoznanie się z wynikami egzaminu (omówienie egzaminacyjnej pracy pisemnej): 10 2.Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu (2 ECTS): a. Czas wymagany do zapoznania się z podstawową literaturą przedmiotu: 20 b. Czas wymagany do zapoznania się z uzupełniającą literaturą przedmiotu: 10 c. Czas wymagany do zapoznania się z materiałami video i graficznymi: 10 d. Czas wymagany do przygotowania się do egzaminu pisemnego: 20

Efekty uczenia się - wiedza

K_W05 Zna rodzaje więzi społecznych odpowiadające obszarowi dziennikarstwa i komunikacji społecznej; zna prawidłowości, jakie nimi rządzą w kontekście antropologicznym K_W08 Ma wiedzę dotyczącą procesów komunikacji społecznej w kontekście antropologicznym; rozumie złożoność, wielowymiarowość, wielopłaszczyznowość i najważniejsze uwarunkowania tych procesów jako części kulturowego otoczenia człowieka

Efekty uczenia się - umiejętności

K_U01 Potrafi prawidłowo interpretować zjawiska społeczne, antropologiczne i kulturowe, właściwe dla obszaru dziennikarstwa i komunikacji społecznej K_U03 Rozumie przyczyny i przebieg konkretnych procesów społecznych i kulturowych, właściwych dla obszaru dziennikarstwa i komunikacji społecznej K_U03 Rozumie i analizuje zjawiska społeczne i kulturowe w kontekście antropologicznym K_U12 Potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami z zakresu teorii kultury i antropologii kultury w typowych sytuacjach profesjonalnych

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K_K01 Rozumie potrzebę ciągłego uczenia się, zwłaszcza poprzez lekturę literatury fachowej, czasopism i portali branżowych z dyscypliny antropologii kulturowej

Metody dydaktyczne

Wykład prowadzony przy pomocy form multimedialnych (prezentacje, fragmenty filmów, wycinki z gazet, albumy komiksowe)

Metody dydaktyczne podające

- wykład problemowy
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- opis

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody służące prezentacji treści
- metody rozwijające refleksyjne myślenie

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

1. Forma kursu Nasz cykl spotkań na przedmiocie „Antropologia kulturowa” obejmuje tylko wykłady (30), po których następuje zaliczenie w formie egzaminu. 2. Forma wykładów W zależności od sytuacji epidemiologicznej wykłady odbywają się w formie stacjonarnej lub zdalnej. Oznacza to, że będziemy spotykać się na żywo w sali wykładowej lub będziemy pracować na platformie MS Teams dostępnej z serwerów UMK. Na Teams będziemy łączyć się w czasie rzeczywistym, czyli w godzinach przeznaczonych na wykład (wg planu tygodniowego). Jeżeli będzie konieczność podania dodatkowych materiałów do wykładów (jakiegoś typu uzupełnienia), to będą one umieszczane na Moodle. 3. Egzamin Tradycyjnie egzamin obejmować będzie tematykę poruszaną na wykładach, pozycje z zestawu lektur i zagadnienia z materiałów dodatkowych. W zależności od sytuacji epidemiologicznej egzamin odbędzie się albo ustnie w formie zdalnej (na Teams) albo pisemnie „na żywo” w sali wykładowej. Decyzja o sposobie przeprowadzenia egzaminu będzie podjęta przez władze UMK przed sesją letnią 2024. 4. Zachowanie podczas wykładów Podczas wykładów zdalnych proszę o wyłączenie mikrofonów na własnym urządzeniu, kamerkę natomiast możecie Państwo mieć włączoną lub wyłączoną, decyzja należy do Was. Gdybyście chcieli zapytać o coś dotyczącego treści wykładu w jego trakcie – proszę o użycie przycisku „podnieś rękę” („łapka”). 5. Etyka podczas zajęć a. Uczestnictwo w wykładach jest nieobowiązkowe, jednak nie znaczy to, że pierwszy raz pojawić się należy na egzaminach. b. Osoby uczestniczące w wykładach muszą pamiętać, że decydując się na przyjście na zajęcia nie powinny rozpraszać swej uwagi inną aktywnością. Osoba o rozproszonej uwadze lub nadaktywna komunikacyjnie (zajęta prowadzeniem pisaniem komentarzy lub sms-ów) stanowi podczas wykładu bardzo zły przykład dla innych. c. Szczególne niebezpieczeństwo płynie ze strony dodatkowych urządzeń mobilnych, oznaczające, np. przeglądanie stron internetowych podczas wykładu, czytanie wpisów na społecznościówkach, czy głupawe śmianie się do ekranu. NALEŻY UNIKAĆ TAKIEGO ZACHOWANIA. Urządzenia te, jeśli nie służą do notowania wykładanych treści, można schować lub dla pewności wyłączyć przed wykładem.

Koordynatorzy przedmiotu

Marek Jeziński

Kryteria oceniania

Egzamin
Egzamin obejmować będzie tematykę poruszaną na wykładach i pozycje z zestawu lektur podstawowych oraz zagadnienia z materiałów dodatkowych.
W zależności od sytuacji epidemiologicznej egzamin odbędzie się albo ustnie w formie zdalnej (na Teams) albo pisemnie „na żywo” w sali wykładowej. Decyzja o sposobie przeprowadzenia egzaminu będzie podjęta przez władze UMK przed sesją letnią 2022.

Pisemna forma egzaminu
Egzamin składa się z pytań dwojakiego typu
1. Pytania dotyczące pojęć – z podanych do wyjaśnienia pojęć wybieramy do odpowiedzi ilość podaną w poleceniu (np.: „wyjaśnij 3 pojęcia spośród podanych 5”).
2. Pytania problemowe – z podanych do omówienia problemów wybieramy do odpowiedzi ilość podaną w poleceniu (np.: „wyjaśnij 2 problemy spośród podanych 3”).
3. Jedno z pytań może dotyczyć „lektur” video lub komiksów („za pomocą jakich koncepcji antropologicznych możesz zinterpretować film…, książkę...”).

1. Pojęcia wyjaśniamy 2-3 zdaniami, tak by pokazać, że rozumiemy jakieś szczegółowe zagadnienie, przytaczając najważniejsze kwestie. Odpowiadając na pytania dotyczące pojęć należy:
–podać definicję pojęcia
–wskazać najważniejsze cechy i punkty wyróżniające dane pojęcie
–o ile możliwe: przywołać autorów danej koncepcji.

2. Problemy wyjaśniamy na tyle szeroko, by pokazać, że rozumiemy jakiś ogólne czy szersze zagadnienie. Odpowiedź stanowi zazwyczaj dłuższą formę pisemną. Odpowiadając na pytania problemowe należy (tam, gdzie to możliwe):
–podać definicję problemu i związane z nim podstawowe pojęcia
–omówić najważniejsze cechy i punkty wyróżniające dane podejście, koncepcję
–przywołać autorów danej koncepcji i ich podejście
–pokazać główne podejścia teoretyczne w ramach koncepcji oraz jej zastosowania.

3. Pytanie o materiały dodatkowe (filmy, seriale, książki, komiksy): wskazane dzieło należy zinterpretować stosując kategorie antropologiczne i używając odpowiedniego słownictwa.

Egzamin oceniany jest w systemie punktowym wg akademickiej skali, gdzie ocena pozytywna uzyskana zostaje przez osoby, które zdobyły 60% punktów. Pytania oceniane są osobno – suma punktów stanowi podstawę oceny. Za odpowiedzi można uzyskać (trzeba to uwzględnić przy udzielaniu odpowiedzi):
0-1 pkt za każde wyjaśnione pojęcie
0-5 pkt za każdy omówiony problem
0-3 pkt za pytanie o materiały dodatkowe

ŚCIĄGANIE
ściąganie to wszelkie niedozwolone formy zdawania egzaminu obejmujące używanie pomocy książkowych, zeszytów, notatek, przygotowanych przez siebie ściąg, korzystania z podpowiedzi mądrzejszych od siebie sąsiadów lub gadżetów elektronicznych.
Ściągamy na własne ryzyko – nie należy tego robić, jednak jeśli ktoś tak czyni – proszę liczyć się z konsekwencjami.
Osoba, która została ‘złapana’ na ściąganiu kończy egzamin z oceną niedostateczną.

Ustna forma egzaminu
Po zalogowaniu Zdający/Zdająca otrzymuje zestaw kilku pytań dot. przedmiotu naszych zajęć. Pytania mają formę: „wyjaśnij pojęcie” lub/i „omów problem”. Zasady odpowiadania na te pytania - są takie same, jak dla pisemnej formy egzaminu. Pytanie o materiały dodatkowe, czyli o „lektury” video lub komiksy - tak samo, jak dla egzaminu pisemnego.

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Lektury podstawowe
Deliege Robert, 2011 Historia antropologii. Warszawa (Roz. 2: Szkoła francuska; Roz. 6: Antropologia marksistowska)
Harari Yuval N. 2014 Od zwierząt do bogów. Warszawa (1. Mało znaczące zwierzę; 2. Drzewo Wiedzy; 5. Największe oszustwo historii; 10. Zapach pieniądza; 16. Kapitalistyczna wiara)
Nowicka Ewa, 2003 Świat człowieka – świat kultury. Warszawa (Roz. 1: Przedmiot antropologii; Roz 3:
Podstawowe pojęcia antropologii; Roz. 6: Geneza kultury; Roz. 9: Struktura społeczna – p.6 Struktury hierarchiczne; p.7 Organizacja polityczna; Roz. 10 System wyobrażeń o świecie)

Materiały dodatkowe
Ponadto obowiązują następujące filmy (do samodzielnego obejrzenia – dostępne na stronach www. oraz wydaniach DVD) oraz albumy komiksowe:

Jean-Jacques Annaud „Walka o ogień” (1981)
Jim Henson „Fraggle Rock” („Fragglesi”, 1983-87, serial kukiełkowy, dowolny odcinek)
Gary Kildea „Cricket As A Conflict Resolution Ritual in Papua New Guinea” (1979)
Tom McGrath, Eric Darnell „Madagascar” (2005)
Franklin J. Schaffner „Planeta Małp” (1968)
Robert J. Flaherty „Nanook of the North” (1922)

Rene Goscinny, Alberto Uderzo – albumy z serii „Asterix”:
„Wielka przeprawa” (1975)
„Odyseja Asterixa” (1981)
„Asterix u Reszehezady” (1987)
Janusz Christa „Kajko i Kokosz: Cudowny lek” (1981)
Henryk J. Chmielewski: „Tytus, Romek i A’Tomek: księga XIII” (1979)

Lektury uzupełniające
Eller Jack, 2012 Antropologia kulturowa. Kraków
Kapuściński Ryszard 2004 Podróże z Herodotem. Kraków
Kuper Adam, 2005 Kultura. Model antropologiczny. Kraków

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2401-D-S1-2-AK w USOSweb